د ملی شورا پنځلسم ناستې څخه یو نظارت کوونکې موسسه مشاهداتو ریپورت شکاره کوی چی ددی نهاد د نمایندګانو غیبت او نه شتون ۸۰ سلنې ته رسیدلی دی.
د افغانستان عادلانه او آزاد ټاکنو موسسه(فیفا) د یو ریپورت په خپرولو سره، د ملی شورا کارکرد په نظارتی برخه کې ضعیف بللی دی.
ددی نهاد ریپورت په اساس، نمایندګانو مجلس په پنځلسم استجوابیه ناسته کې ۵۶ عمومی ناستې، ۷ استماعیه ناستې او یواځی یو استیضاحیه ناسته او نږدی ۵۲۸ کمیسیونی ناستې ترسره کړی دی.
سنا مجلس هم ۳۵ عمومی جلسه( ۹ استجوابی، ۸ استمای اویو فوق العاده ناسته او ۴۷۹ کمیسیونی ناستې) ترسره کړی دی.
په دی ریپورت کې راغلی دی چی نمایندګانو غیبت میزان په عمومی او مجلس کمیسیون ناستو کې ۵۰ سلنه دی او حتی په اخیرو ورځو کې ۸۰ سلنو ته هم رسیدلی دی. یعنی ۴۷ سلنه عمومی ناستی بیله نصابه دی او سناتورانو غیبت میزان هم ۴۰ سلنه او ۴۴ سلنه ناستی نصاب نه لری.
ددی ریپورت ناهیله کوونکې محتوا څخه په صرف نظر سره، ددا هیله نه وو چی د هیواد په اوسنۍ وضعیتت کې چی هیواد د سخت بحران سره مخ دی او تروریستانو لکه داعش او طالب او نورو وسله والو ډلو تر بریدونو لاندی دی او نور هیوادونه لکه پاکستان پکښی مداخلی کی او افغانستان یوځل بیا د بین المللی تروریستی ډلو مخوف جنګ په مقدم صف کې قرار نیولی دی او له بل لوری، ملی وحدت دولت، عملآ د هیواد چارو اداره، بحران مدیریت کې ناتوانه دی، ملی شورا نمایندګان په یو غیری مسؤولانه او شرم آور اقدام کې، نمایندګی څوکیانې په داسی حال کې چی ډیر نالیدل او نه څیړل شوی قضیی شته، خالی پریږدی او ولاړ شی.
دا مکرر او مستمر اقدام هیڅ توجیه نه لری، بیله دی چی نتیجه واخیستل شی چی ملی شورا کار ادامه حقوقی مشروعیت نه لری.
اساسی قانون په اساس، نمایندګان باید دپنځم کال سرطان لومړۍ نیټې وروسته د افغانستان خلګو قانونی نمایندګان نه حسابیږی او هغوی کار ادامه اشرف غنی حکومت یپه رای سره هیڅ قانونی توجیه نه لری.
په بل تعبیر سره، هغوی نور د خلګو نمایندګان نه دی؛ بلکه حکومت له لوری ټاکل شوی نمایندګان دی چی خپل مشروعیت د اشرف غنی حکومت حکم څخه اخیستی او که خپل وظایفو په وړاندی غیری مسؤولانه عمل وکړی هم باید د اشرف غنی په وړاندی ځوابګویه وی نه د افغانستان خلګو په وړاندی.
دا په داسی حال کې دی چی ددی نهاد مشروعیت خپله د حقوقی مشروعیت بحران سره مخ دی او د ملی شورا حقوقی معضل پیچلی کوی.
اشرف غنی او هغه حکومت د یو سیاسی مصلحت نتیجه ده چی د امریکا خارجه وزیر ایده په اساس منځته راغلی دی او افغانستان کې قانونی او ملی برخه کې هیڅ مشروعیت نه لری او هغه وخت چی یو کس او یا نهاد چی قانونی مشروعیت بحران څخه رنج وړی د دولت یو بل ضلعی مشروعیت لپاره حکم صادروی.
ورځنۍ ناستو کې د نمایندګانو ۲۰ سلنه حضور شکاره کوی چی دا پارلمان ۲۰ سلنه پارلمان دی چی یواځی د ۲۰ سلنې حاکم څخه نمایندګی کوی او ۸۰ سلنه خلګ په هغه کې هیڅ سهم نه لری.
خو که هغوی حضور هم ولری یا هم هیواد بحرانی وضعیت لپاره خپل ژمی او اوړۍ رخصتیان د هیواد بحران ته رسیدګی لپاره قربانی کړی، کوم خارق العاده کار به کولای شوای؟
ددی پوښتنې ځواب لپاره، اړتیا ده چی ددی نهاد ورځنیو ناستو ته یو نظر واچول شی: اکثر نمایندګان بیله کوم دلیل مجلس ورځنۍ ناستو کې حضور نه پیدا کوی، په ډیرو برخه کې، ډیر ناستې بیله نصاب تکمیلیدو پای ته رسیږی او بحث لاندی لایحه همداسی باقی پاتیږی، په ځینو ورځو کې هم هیڅ آجندا د طرحی او بحث لپاره نه لری او همدی لپآره رخصت کیږی.
په دی حساب سره، کوم توپیر کوی چی نمایندګان عمره حج ته لاړ شی یا دوبی سواحلو کې یا خپل کورنیو ته ایران او یا انګلیس او یا آلمان او... ته لاړه شی هغه وخت چی میزونه یی همیشه ډک دی او څوکیانی یی همیشه خالی؟
!
