صلاح الدین ربانی؛ د خارجه چارو وزارت ویلی دی چی افغانستان څو قومی هیواد دی او ملی او سیاسی پروسی ته رسیدو لپاره د قومونو لوړ سیاسی اجماع ته اړتیا شته.
هغه وویل: ...باید ووایم چی یو جناح ته ارزښت ورکول او بل نادیده نیونه په دی سیاسی پروسو کې، ډیر امنیتی او ټولنیز زیانونه به لری.
مخکې اشرف غنی وویل چی دولت حاضر دی طالبانو سره، بیله کوم مخکې شرط نړۍ په هر ځای کې چی وی مذاکره کوو، طالبانو غړۍ تر عفوی لاندی قرار نیسی او دا ډله د یو سیاسی ګوند په حیث په رسمیت باید وپیژندل شی.
ښاغلی رباندی وویل چی سوله راوستل په افغانستان کې خلګو غوښتنه او ملی وحدت دولت ماموریت څخه دی؛ خو هر حرکت بیلابیلو قومونو برطرف کولو په صورت کې، وضعیت پیچلی او سوله لاره اوږدوی.
کارپوهان وایی چی ښاغلی ربانی خبری، اشرف غنی سولې پروژی ته شکاره ځواب لری.
دا چی هیواد اجرایی لوی مقام، رسمی تریبون ترشا، غږ کوی چی ملی اجماع د طالبانو سره سولې لپاره منځته راغلی دی او دا ځل سیمه ایز اجماع شکل نیونې نوبت په دی برخه کې دی، په یواځیتوب سره کافی نه دی.
دا شکاره کوی چی ملی اجماع د ولسشر خبرو په اساس تراوسه د طالبانو سره سولې لپاره نه دی منځته راغلی او ترڅو چی ټوله قومونه، ګوندونه، جهادی جریانونه او سیاسی او ملی پیاوړۍ ځواکونه په دی پروسه کې، شریک او سهیم نه شی، د ریاست جمهوری یو اړخیزه اراده د طالبانو او حقانی ډلې سره به نتیجه ورنه کړی او په ماتې باندی محکوم دی.
ناظران وایی چی دولت باید ښاغلی ربانی هشدارونه جدی ونیسی او سولې یو اړخیزی خطرناک ابعاد ته متوجه وی.
سوله د طالبانو سره یو لوی تصمیم د افغانستان خلګو ملی برخلیک سره دی. دا موضوع ډیر حساس دی. ډیر سیاسی او قومی جریانونه د طالبانو بیرته ګرځیدو او هغه امتیازاتو په وړاندی چی هغوی ته ورکول کیږی، مشروع او جدی دغدغه لری.
ښاغلی ربانی هم په حاضر حال کې، یو لوی او پرقدرته ګوند رهبری په غاړه لری؛ هغه ګوند چی یو لوری یی ملی وحدت حکومت جوړونکې اصلی لوری دی او حق لری په دی برخه کې، هغه میلیونونو کسانو مشروع دغدغی چی په تیرو ریاست جمهوری ټاکنو کې اسلامی جمعیت ګوند ملاتړ لاندی نامزد ته لاری ورکړی دی، په ټول ملی او مهم پروسو کې په نظر کې ونیسی.
ملی اجما ته ترلاسه، تعریف شوی تګلاری لری چی هیڅ یو څخه یی ګټه نه دی اخیستل شوی.
د طالبانو بندیانو آزادی، د هغه ډلې په رسمیت پيژندل د یو سیاسی ګوند په حیث، اساسی قانون تعدیل او... هغه لوی مسایل دی چی یواځې افغانستان خلګ باید په اړه یی باید تصمیم ونیسی.
څو ورځې مخکې، ځینی علما په کابل کې د حکومت په ټاکنو، په یو مشورتې ناسته کې ګډون کړی وو او په پایله کې یی، ښاغلی غنی نتیجه واخیسته چی ملی اجماع د سولې لپاره لاسته راغلی دی.
خو د سیاسی منتقدانو په نظر، داسی عجولانه تصمیم، نا حساب شوی او په افغانستان کې ملی امنیت او ملی قومونو او ثبات ته به دیر خطرناک وی.
هغه لوی او یو اړخیزه امتیازات چی ولسمشر د کابل پروسی په دوهم ناسته کې، د طالبانو سره سولې لپاره اعلان کړ، لزومآ د افغانستان ټولنې هیڅ قشر او هیڅ طیف د تایید وړنه دی.
د کارپوهانو په باور، دا چی ښاغلی غنی، ځان د افغانستان خلګو ټولو اختیاراتو نماینده بولی، هغه اخذ نه دی چی اساسی قانون یی تایید کړی. حتی په لویو دموکراتیکو هیوادونو کې یو ولسمشر داسی په یواځیتوب سره تصمیم نه اخلی.
دا مسایلو په کتو سره، سولې لپاره د ښاغلی غنی نقشه، د منتقدانو په باور، ډیر یو اړخیزه، نادعادلانه او ډیر لوړ پروازانه دی او عملیاتی کیدو په صورت کې یی، هیڅ تضمین شتون نه لری چی ټولو قومونو او جریانونو لپاره سل په سله سوله منځته راوړی.
