د تاپی د پروژی د افتتاح لپاره افغانستان او پاکستان او ترکمنستان او هند څلور سیمه ایز هیوادونو رهبران او ارشد چارواکې هرات کې سره یوځای کیږی.
افغانستان دولتی ویاندان، دا پيښه ملی جشن بللی او افغانستان اقتصاد لپاره ښه ورځو راتلو خوش خبری ویلی دی.
دا پيښه همدارنګه د ولسمشر غنی بلند پروازانه خوبونو په لړ کې ارزول کیږی چی په دی لټه کې دی چی افغانستان د نړۍ آسیایی اقتصادونو اتصال نقطه څلور لاری باندی بدل کړی.
ددی هیله سته چی د ګاز دا لوله خط د افغانستان دننه د ۱۲ زرو کسانو لپاره کاری فرصت پیدا کړی او د افغانستان ځینی ګاز انرژی اړتیاوی هم پوره کړی.
د تاپی اته میلیارد دالری طرحه د ۲۰۱۱ کال په آخرو کې امضا شو؛ هغه طرحه چی په کال کې د ۳۰ میلیاردو مترو مکعبو څخه ډیر ګازو لیږدولو ظرفیت لری. افغانستان په دی پروژه کې ۲۵ سلنه سهم لری.
دا لوله خط د ۱۴۷ کیلومترو وروسته ترکنستان خاوره کې، افغانستان ته داخلیږی او هرات او فراه او قندهار او هلمند ولایتونو څخه تیریدو وروسته پاکستان ته او وروسته هند ته دننه کیږی.
اضافه پردی افغانستان په دی هیله دی چی ددی لوله خط د حق العبور څخه هم په کال کې میلیونونه دالره ترلاسه کړی.
دا هغه ګټې دی چی افغانستان یی د ترلاسه کولو په لټه کې دی او هغه وخت چی ددی پروژی کار عملی شروع شی، دا سرچینو او ګټو ته لارسی کې کوم شک به نه وی؛ خو د افغانستان په شان هیواد چی پراختیا نه لری، دا ګټې به کافی نه وی.
افغانستان هیله مند دی چی ددی پروژی عملی کولو کې، مقابل لوری هیوادونه امنیتی همکاری ته د تاپی ګاز لوله خط امنیت ساتلو په بهانی هم وهڅوی.
د هغه ښودنو په اساس چی تاپی اوږد مدته پروژی متخصصان ترسیم کړی، دا لوله خط د افغانستان غربی او جنوبی ناامنو ولایتونو څخه تیریږی او پاکستان ته داخلیږی او هغه ځای څخه هند ته ځی.
بناپدی ددی پروژی په وړاندی یو اصلی اندیښنو څخه د افغانستان د خاوری په دی برخه کې مداوم ناامنی دی.
په دی برخه کې بیا هم اصلی نظر پاکستان او ترکمنستان ته دیږ
پاکستان، په افغانستان کې ناامنیو اصلی تورن بلل کیږی او په دی وختونو کې کابل او واشنګتن سره خپل سیاسی سړه او مشکلاتو نه ډک اړیکې تجربه کوی.
اضافه پردی پاکستان او هند سنتی دشمنی به هم ددی لویی طرحی راتلونکې باندی اغیزه ولری.
ترکمنستان هم مخکې له دی، هر دلیل په اساس چی وی، د سولې مذاکراتو کوربه دی او په افغانستان کې طالبانو رژیم په وخت کې، د اسلامی دوت ځینی مشکلات په هیواد کې کم کړی.
له بل لوری، د تاپی پروژی یو مهمو ګټو څخه دادی چی دا څلور هیوادونه هر یو یی لویو ګټو برخمن کیږی او عملی کیدو سره یی، هر لوری به ګټه ترلاسه کړی؛ بناپردی، داسی په نظر نه رسیږی چی ددی پروژی عملی کیدو په وړاندی کوم هیواد اشتیاق او رغبت ونه لری.
افغانستان په نظر کې لری چی ددی پروژی تر سیوری لاندی، نورو عمرانی، اقتصادی پراختیا او تجارت او تولید او ترانزیت پروژو لپاره په افغانستان کې زمینه سازی وکړی او تاپی پروژه د یو شروع په حیث وبولی.
اضافه پردی، کارپوهان دا وړاندوینه کوی چی دا لوله خط به د سیمه ایزو هیوادونو بالخصوص پاکستان او افغانستان او پاکستان او هند ترمنځ اقتصادی او تجاری راکړه او ورکړی او سیاسی ژوری اړیکې زمینه سازه وی.
