غلام رضا سادات: منځني ختیځ ته د امریکا د ولسمشر له سفر څو ورځې وروسته، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین او د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان په درې اړخیزه غونډه کې د ایران د ولسمشر ایت الله ابراهیم رئیسي سره د لیدني لپاره تهران ته ورسېدل. که څه هم دا تهران ته د روسیې او ترکیې د ولسمشرانو لومړی سفر نه دی، خو دا سفر د دوی د پخوانیو سفرونو په پرتله ځانګړی اهمیت لري.
دخپریدو نیټه :چهارشنبه ۲۹ سرطان ۱۴۰۱ ساعت ۱۳:۴۷
د مطلب کود : 255927
تهران ته د پوتین سفر د اوکرایین د جګړې له پیل راهیسې د دوهم بهرني سفر په توګه، لویدیځ ته دا پیغام ورکوي چې پوتین جلا نه دی، بلکې هڅه کوي په ختیځ کې د نوي زبرځواک له سیالۍ څخه خپل دریځ پیاوړی کړي.
سره له دې چې ایران او روسیه په تیرو کلونو کې نږدې او مخ پر ودې اړیکې لري او د دواړو دولتونو د لویدیځ ضد دریځونو د دواړو خواوو تر منځ همغږي ګټې پیدا کړې دي. خو داسې ښکاري چې په اوکراین کې د جګړې پیل او پر مسکو د لوېدیځ د سختو بندیزونو لګول دواړه هېوادونه د لوېدیځ ضد کمپاین کې سره نږدې کړي دي.
لوېديځ د پراخو بنديزونو په لګولو سره د روسيې په منزوي کولو خوښ و، خو پر روسيې دغه بنديزونه بېرته پر شا شول او نن د امريکا او لوېديځ د نفتي توکو د بيو لوړېدل له جدي ننګونو سره مخ دي.
سره له دې چې فشارونو او بندیزونو ظاهراً ایران او روسیه سره نږدې کړي دي او د پوتین سفر دې مسئلې ته اشاره کوي، خو په عین حال کې داسې ښکاري چې دا مساله د تیلو او خامو تولیداتو د خرڅلاو په برخه کې د دغو دوو هیوادونو تر منځ پټه سیالي ده. تصفیه شوي او فلزات په هند، چین او په ټوله آسیا کې هم شتون لري، ځکه چې مسکو د اوکراین د جګړې په جریان کې دا توکي د ایران لخوا وړاندیز شوي تخفیف په پرتله په ارزانه بیه پلوري.
خو دا سیالي تر دې حده نه ده چې د دغو دوو هېوادونو اړیکې زیانمنې کړي، ځکه چې ایران او روسیه په ډېرو نړیوالو مسایلو او په تېره بیا د امریکا او لوېدیځ په مقابل کې او د هغوی د مغرور سیاست په اړه ډېر نږدې نظرونه لري. که څه هم بندیزونو په یو ډول د ایران او روسیې ترمنځ په اقتصادي ډګر کې نږدېوالی او حتی رقابت راپارولی دی، خو په دې وروستیو ورځو کې د ایران او روسیې ترمنځ پوځي همکارۍ د امریکا او لویدیځ پام ځان ته اړولی دی.
د ایران او روسیې تر منځ د همکارۍ د شل کلن ستراتیژیک سند نهایی کېدل او له ایران څخه د روسیې له خوا د بې پیلوټه الوتکو پېرلو په ډېرو مهمو مسایلو کې د لوېدیځو حلقو پام او اندېښنو ته لمن وهلې ده.
په همدې حال کې CNN د ځینو سپوږمکیو د عکسونو په خپرولو سره ادعا کړې چې د روسیې یوه پلاوي تېره میاشت لږ تر لږه دوه ځله د کاشان له هوايي ډګر څخه لیدنه کړې چې د وسلو د لېږدولو وړ بې پیلوټه الوتکې پکې ساتل کېږي. همداراز امریکايي چارواکو له CNN سره په خبرو کې ادعا کړې، چې ایران د جون په میاشت کې د کاشان په هوايي ډګر کې روسي پلاوو ته الوتکې نندارې ته وړاندې کړې وې.
دا ډول ادعاوې په داسې حال کې خپرې شوې، چې بایډن لا هم منځني ختیځ ته په سفر بوخت و او د دې خبر خپرېدل ځکه مهم و، چې ایران د امریکا، اسرائیلو، سعودي عربستان او د فارس خلیج د هېوادونو ترمنځ د خبرو په مرکز کې و. د ایران پر ضد د پوځي ائتلاف د جوړولو خبره هم شوې وه، چې البته په لومړي پړاو کې د ناکامۍ لامل شوې ده.
له همدې امله تهران ته د پوتین سفر په داسې حال کې چې په سیمه کې د پوځی او سیاسی همکاریو په چوکاټ کې د پوځونو په تشکیلاتو کې د بدلون ښکارندوی دی، د دې ښودنه کوی چې روسیه هڅه کوی چې په دغه ډګر کې خپل عنعنوی سیال ته د رومینګ لوبه له لاسه ورنکړی.
تهران ته د پوتین او اردوغان د لیدنې بل تمرکز د سوریې د مسئلې په اړه بحث دی. د سوریې کورنۍ جګړه د ترکیې په ملاتړ د ترهګرو په ماتې سره پای ته رسیږي. ترکیه هڅه کوي چې د سوریې د خاورې یوه برخه د ترهګرو د ځالې او یا د بفر زون په توګه وساتي چې د ایران او روسیې د نظرونو خلاف ده. البته هغه څه چې له شواهدو څخه څرګند دي هغه دا دي چې تر نن ورځې پورې د ايران د اسلامي جمهوريت د نرم سياست له امله ترکيه له سوريې څخه وتلې او ماتې خوړلې ده او دغه بهير به د دغه هېواد د تروريستانو له شتون څخه تر بشپړ پاکولو پورې دوام ولري. د ایران اسلامي جمهوریت ته د اردوغان سفر، د اسلامي جمهوریت د عظمت او سیاست پر وړاندې له فشار پرته، هغه ته هیڅ ګټه نه ده رسولې او نه بله ګټه لري.
سره له دې چې ایران او روسیه په تیرو کلونو کې نږدې او مخ پر ودې اړیکې لري او د دواړو دولتونو د لویدیځ ضد دریځونو د دواړو خواوو تر منځ همغږي ګټې پیدا کړې دي. خو داسې ښکاري چې په اوکراین کې د جګړې پیل او پر مسکو د لوېدیځ د سختو بندیزونو لګول دواړه هېوادونه د لوېدیځ ضد کمپاین کې سره نږدې کړي دي.
لوېديځ د پراخو بنديزونو په لګولو سره د روسيې په منزوي کولو خوښ و، خو پر روسيې دغه بنديزونه بېرته پر شا شول او نن د امريکا او لوېديځ د نفتي توکو د بيو لوړېدل له جدي ننګونو سره مخ دي.
سره له دې چې فشارونو او بندیزونو ظاهراً ایران او روسیه سره نږدې کړي دي او د پوتین سفر دې مسئلې ته اشاره کوي، خو په عین حال کې داسې ښکاري چې دا مساله د تیلو او خامو تولیداتو د خرڅلاو په برخه کې د دغو دوو هیوادونو تر منځ پټه سیالي ده. تصفیه شوي او فلزات په هند، چین او په ټوله آسیا کې هم شتون لري، ځکه چې مسکو د اوکراین د جګړې په جریان کې دا توکي د ایران لخوا وړاندیز شوي تخفیف په پرتله په ارزانه بیه پلوري.
خو دا سیالي تر دې حده نه ده چې د دغو دوو هېوادونو اړیکې زیانمنې کړي، ځکه چې ایران او روسیه په ډېرو نړیوالو مسایلو او په تېره بیا د امریکا او لوېدیځ په مقابل کې او د هغوی د مغرور سیاست په اړه ډېر نږدې نظرونه لري. که څه هم بندیزونو په یو ډول د ایران او روسیې ترمنځ په اقتصادي ډګر کې نږدېوالی او حتی رقابت راپارولی دی، خو په دې وروستیو ورځو کې د ایران او روسیې ترمنځ پوځي همکارۍ د امریکا او لویدیځ پام ځان ته اړولی دی.
د ایران او روسیې تر منځ د همکارۍ د شل کلن ستراتیژیک سند نهایی کېدل او له ایران څخه د روسیې له خوا د بې پیلوټه الوتکو پېرلو په ډېرو مهمو مسایلو کې د لوېدیځو حلقو پام او اندېښنو ته لمن وهلې ده.
په همدې حال کې CNN د ځینو سپوږمکیو د عکسونو په خپرولو سره ادعا کړې چې د روسیې یوه پلاوي تېره میاشت لږ تر لږه دوه ځله د کاشان له هوايي ډګر څخه لیدنه کړې چې د وسلو د لېږدولو وړ بې پیلوټه الوتکې پکې ساتل کېږي. همداراز امریکايي چارواکو له CNN سره په خبرو کې ادعا کړې، چې ایران د جون په میاشت کې د کاشان په هوايي ډګر کې روسي پلاوو ته الوتکې نندارې ته وړاندې کړې وې.
دا ډول ادعاوې په داسې حال کې خپرې شوې، چې بایډن لا هم منځني ختیځ ته په سفر بوخت و او د دې خبر خپرېدل ځکه مهم و، چې ایران د امریکا، اسرائیلو، سعودي عربستان او د فارس خلیج د هېوادونو ترمنځ د خبرو په مرکز کې و. د ایران پر ضد د پوځي ائتلاف د جوړولو خبره هم شوې وه، چې البته په لومړي پړاو کې د ناکامۍ لامل شوې ده.
له همدې امله تهران ته د پوتین سفر په داسې حال کې چې په سیمه کې د پوځی او سیاسی همکاریو په چوکاټ کې د پوځونو په تشکیلاتو کې د بدلون ښکارندوی دی، د دې ښودنه کوی چې روسیه هڅه کوی چې په دغه ډګر کې خپل عنعنوی سیال ته د رومینګ لوبه له لاسه ورنکړی.
تهران ته د پوتین او اردوغان د لیدنې بل تمرکز د سوریې د مسئلې په اړه بحث دی. د سوریې کورنۍ جګړه د ترکیې په ملاتړ د ترهګرو په ماتې سره پای ته رسیږي. ترکیه هڅه کوي چې د سوریې د خاورې یوه برخه د ترهګرو د ځالې او یا د بفر زون په توګه وساتي چې د ایران او روسیې د نظرونو خلاف ده. البته هغه څه چې له شواهدو څخه څرګند دي هغه دا دي چې تر نن ورځې پورې د ايران د اسلامي جمهوريت د نرم سياست له امله ترکيه له سوريې څخه وتلې او ماتې خوړلې ده او دغه بهير به د دغه هېواد د تروريستانو له شتون څخه تر بشپړ پاکولو پورې دوام ولري. د ایران اسلامي جمهوریت ته د اردوغان سفر، د اسلامي جمهوریت د عظمت او سیاست پر وړاندې له فشار پرته، هغه ته هیڅ ګټه نه ده رسولې او نه بله ګټه لري.
avapress.net/vdcf0td0ew6dt1a.,ziw.html
ټګونه
ډیری لیدل شوي
