داکتر عبدالله عبدالله؛ اجرایی رئیس وایی چی دولت سره د طالبانو نه آمادګی د مذاکره لپاره په هیواد کې د سولې په وړاندی ترټولو لوی خنډ دی؛ خو حکومت باید انعطاف ولری.
عبدالله وویل: سوله د افغانستان خلګو لپاره اړینه خبره ده؛ خو متاسفانه تراوسه طالبان دولت سره مذاکری لپاره نه دی حاضر شوی؛ موږ هم مسؤولیت لرو چی دا خنډ له منځه یوسو.
اجرایی رئیس وویل چی حکومت سران ددی خنډ له منځه وړلو لپاره خپل او سیاسی اقشارو ترمنځ به مشوره وکړی.
عبدالله وویل: سولې پروسه محدود نه شی. اصلی مانع طالبان دی او تراوسه په نتیجه نه دی رسیدلی چی دولت او افغانستان خلګو سره صادقانه مذاکری ته راشی که نه؛ خو موږ هغوی لپاره باید بهانه پرینږدو. موږ باید مسؤولیت احساس وکړو د افغانستان برخلیک په وړاندی؛ ځکه هره ورځ چی په جګړه کې تیریږی موږ فرصتونه له لاسه ورکوو.
داسی په نظر رسیږی چی اجرایی رئیس مهمو مسایلو ته اشاره کړی دی.
داچی سوله یو بنیادی اړتیا ده چی باید ترسره شی په هغه کې کوم شک نشته؛ خو په حاضر حال کې، طالبان ددی پروسی په وړاندی لوی خنډ دی؛ ځکه حاضر نه دی د افغانستان دولت سره مذاکره وکړی. هغوی دولت نامشروع او لاسپوڅي او بی صلاحیته بولی. له بل لوری، داسی تصور نه کیږی چی افغانستان دولت سولې تړون نه بغیر هیڅ سوله به عملی جنبه پیدا نه کړی او نتیجه ته به ونه رسیږی.
که دا پروسه همداسی ادامه پیدا کړی، نتیجه یی، بیله بندون به کوم څه نه وی، لږ ترلږه یو لوری باید انعطاف شکاره کړی او هغه موضع څخه چی لری باید شاته کینی.
د څیړونکو په باور، داچی طالبان د افغانستان دولت نمایندګانو سره مستقیم مذاکره څخه ډډه کوی او هغوی کولای شی د امریکا سره مذاکره وکړی او حتی ددی کار لپاره نورو هیوادونو ته آزادانه سفرونه وکړی که څه هم دوی بین المللی تحریمونو لاندی دی، دا شکاره کوی چی افغانستان دولت انعطاف خپل کړی دی.
خو دا انعطاف هغه څه نه دی چی طالبانو سره سولې پروسه کې افغانستان خلګو مشروع ګټو او غوښتنو تحقق لامل شی.
په هر شرایط کې چی وی دولت ناچاره دی چی په دی پروسه کې ګډون وکړی او باید ورباندی تام او یا مطلق مالکیت ولری؛ ځکه امریکا، روسیه، پاکستان، اعراب او... حق لری د افغانستان خلګو څخه په نیابت کې د هغوی برخلیک په اړه تصمیم ونیسی.
امریکا نماینده وعده په دی خبرو اترو کې د دولت ګډون ورکولو لپاره کافی نه دی. خلیلزاد هم داسی کوم موقعیت نه دی چی طالبانو څخه په نیابت کې تصمیم ونیسی او یا افغانستان څخه په نمایندګی د طالبانوسره خبری اتری وکړی.
دا مسایلو ته په کتو سره، دولت باید طالبانو سره امریکا جاری مذاکراتو نتایجو ته بیم او هیلی سره نظر ونه لری چی ددی مذاکراتو پای د کابل او طالبانو ترمنځ سولې مستقیم خبرو اترو شروع وی.
بناپردی، حکومت باید د همدا اوس څخه دا پروسی باندی خپل ټول تحمیلی وسیلی په کار واچوی.
یو ددی وسیلو څخه، بین الملل سازمان ځوابګویه کول افغانستان دولت ته تعهداتو په وړاندی د طالبانو غړو تحریم اعمال لپاره دی. له دی برخی، ملا برادر او طالبانو نور غړۍ باید اجازه پیدا نه کړی چی په آزادانه توګه بیلابیلو هیوادونو ته سفر وکړی.
ددی محدودیتونو اعمال په نهایت کې، طالبان مجبوروی ترڅو کابل حق د ګډون لپاره او حتی خبرو اترو باندی مالکیت لپاره په رسمیت وپیژنی.
د کابل بل پیاوړۍ وسیله، یو سیاسی او قومی پراخ اجماع رامنځته کونه د حکومت او سازمانونو او قدرت څخه دباندی جریانونو او نظام دننه دی. ارګ باید داخلی سیاسی جبهه په رامنځته کولو سره، امریکا سره طالبانو مستقیم او بیله کوم خنډه لاره تړون لپاره وتړي او هغوی مجبور کړی ترحو بین الافغانی خبرو اترو ته کلمه په حقیقی معنی تن ورکړی؛ هغه پروسه چی اصلی محور یی حکومت وی.
راتلونکې مشورتی جرګی ترسره کول، دا استثنایی فرصت حکومت اختیار کې ورکوی چی سولې پروسه کې انحصارګرایی او پنهانکاری څخه لاس واخیستل شی او یو پراخ ملی اجماع لپاره مقدمات آماده شی.
دریم وسیله د یو مذاکره کوونکې هیآت ټاکنه او جوړونه ده چی کثیرالقومی او څو جناحی وی ترڅو طالبانو سره مذاکره ټولو مراحلو کې حضور او مشارکت ولری.
په هغه صورت کې چی دا اقدامات صورت ونیسی، نور دولت ته اړتیا نشته چی زلمی خلیلزاد غیری عملی وعدو باندی زړه خوښ کړی؛ ځکه دا تدابیرو په اعمال کیدو سره، هم امریکا او هم طالبان به مجبور شی ترڅو خپل ټول هحې د سولې لپاره د مشخص مجرا او لاری څخه د افغانانو څخه مخته یوسی.
