سازمان ملل اخیرو وځتونو کې د افغانستان وضعیت څخه اندیښنه ښودلي او انسان دوستانه مرستو فوری غوښتونکې شوی دی.
مارک لاوکک؛ سازمان ملل اضطراری مرسته رسونې هماهنګی کوونکی او بشردوشتانه مرستو مقام قائم ویلی دی چی ناامنی، فقر او بیکاری تراوسه به افغانستان کې شته او هڅې د مشکلاتو د کمولو لپاره نتیجه نه دی ورکړی.
د سازمان ملل آمارو په اساس، د ۴ میلیونو څخه ډیر کسان جدی بشردوستانه مرستو ته اړتیا لری، نږدی دوه میلیون داخلی افغان غږ خبری آژانسره او ۶۰ زره څخه ډیر افغان غږ خبری آژانسره خپل ژوند ځای ته بیرته ګرځیدلی دی.
همدارنګه، ۸ میلیون کسان د مطلق فقر، بیکاری او وچکاری او اقلیمی بدلونونو له امله مرستو ته اړتیا لری.
سازمان ملل عالی کمیشنر پناورکوونې چارو کې هم افغانستان خارج ته مهاجرت او دداخلی بی ځایه شویو په اړه اندیښنه ښودلی دی.
د فیلیپو ګراندی په باور، جنګ، فقر او بیکاری د بیځایه کیدو او مهاجرت اصلی عواملو څخه دی. هغه د اروپایی هیوادونو څخه وغوښته چی د افغان مهاجرو د پناغوښتنې ردولو په وخت کې نور دقت وکړی.
دا غوښتنه ډیر واضح او په عینی وخت کې تکان ورکوونکې دی. موږ یو ټولنیز مرګونۍ او مهیب سقوط سره مخ شوی یو.
ممکن دا خبر له دی امله چی کوم چاودنه نه وی، برید نه وی او کوم وینه نه یی تویولي، د ډیرو خلګو لپاره جدی نه وی؛ خو دولتمردان بیله شکه پوهیږی چی فاجعه د رامنځته کیدو په حال کې دی.
دا پوټ ناامنی، زموږ ټولنیز آخری بقایا ګواښوی.
فاجعه د میلیونونو انسانانو نابودیدو رامنځته کیدو په حال کې دی او دا ټوله د غلطو سیاستونو له امله دی چی د ډیر وخت راهیسی جریان درلودلی دی.
ددی فاجعه د ابعادو ښه پوهیدو لپاره نه یواځی باید رسنیو او آمارو ته دقت وشی. باید خلګو منځته لاړ شو او د یو یو کسو څخه چی ژوندی پاته کیدو لپاره هڅه کوی د نږدی څخه ووینو.
بل نکته داده چی دا فاجعه یو قومی او یا مذهبی او یا سیمه ایز نه دی. په میلیونونو کسانو کې چی ژوند یی د ګواښ سره مخ دی، د ټول قومونو او ملیتونو څخه پکې حضور لری او دا شکاره کوی چی افغانستان ټول خلګ، د غلطو سیاستونو، فساد، غلط مدیریت، درواغ، قانون ماتونې او عمومی شته منیو تاراج سخت توان ورکوی.
مایوس کوونکې موضوع دادی چی دولت او اجرایی دستګاه تراوسه دا بحران جدی نه دی نیولي؛ ځکه آمار او رسنۍ هغه عادی سازی کوی اوله بل لوری خطر جدیت، د بریدونو او ځانمرګو په شان د لمس او حس کولو وړنه دی.
دولتی ویاندانو او رهبرانو او غړو ورځنۍ په رسمی خبرو، ملی مناسبتونو، عمومی ناستو کې ددی فاجعی په اړه کوم شی نه اوریدل کیږی او دا په دی معنی دی چی رامنځته کیدل یی څوک نه اندیښمند کوی.
په دی حال کې، لوی خطر د رامنځته کیدو په حال کې دی.
