د سولې عالی شورا د سعودی عربستان په کوربه توب سره د افغانستان سولې لپاره ناستې جوړیدو به اړه خبر ورکړی دی.
د سولې عالی شورا مسؤولین اعلان کړی چی سعودی عربستان په راتلونکې نږدی وخت کې به د افغانستان سولې په اړه د اسلامی هیوادونو دینی علماوو ګډون سره یو ناستې کوربه وی.
احسان الله طاهری؛ ددی شورا ویاند وویل چی اسلامی همکاری سازمان هم ددی ناستې جوړیدو څخه ملاتړ کړي.
د هغه په وینا، په دی ناسته کې دینی علما د ټول اسلامی هیوادونو څخه ګډون کوی او افغانستان سولې په اړه به بحث وشی. سربیره پردی معلوم نه دی چی دا ناسته په کوم تاریخ کې به جوړ شی.
مخکې له دی، سعودی عربستان اعلان کړی وو چی افغانستان سولې پروسی څخه ملاتړ کوی.
دا په داسی حال کې دی چی عربستان مخکې له دی په افغانستان او سیمه کې د تروریزم څخه په ملاتړ باندی تورن وو. ریاض رژیم، د هغه درو دولتونو څخه وو چی د طالبانو سلطه په وخت کې، اسلامی امارات د افغانستان رسمی دولت په حیث په رسمیت وپیژندل.
په دی حال سره، د کارپوهانو په باور، افغانستان دولت رسمی سیاستونو کې، عربستان د یو معتمد او صادق هیواد په حیث د سولې په پروسیه کې کتل کیږی.
په دی منځ کې، ناظران پوښتنه کوی چی ولی افغانستان سعودی عربستان ته دومره ارزښت ورکوی؟
لکه څنګه چی لوړ هم ورته اشاره وشوه، عربستان د پاکستان، امریکا او عربی متحده اماراتو ترڅنګ د طالبانو په وخت کې د هغوی ملاتړ کوونکو څخه وو. په افغانستان او سیمه او نړۍ کې د تندرو تروریستی ډلو څخه ددی هیواد ملاتړ، د تاوتریخوالو اصلی عواملو څخه بلل کیږی.
د پوهانو په باور، حقیقت دادی چی هغه هیواد چی افغانستان سولې او جنګ قضایاوو کې منفی نقش لوبولي او افغانستان داخلی بی ثباتیو کې منفی نقش درلود، نه شی کولای د سولی تامین او ثبات رامنځته کولو لپاره مثبت نقش ولوبوی.
له بل لوری، عربستان د قطر سره د یو اسلامی او عربی ابرقدرت نقش ترسره کولو پر سر په سیمه کې، یو د بل سره رقابت لری؛ هغه رقابت چی یو خصومت باندی بدلیږی. په دی برخه کې هم سعودیان د خپل مذهبی نفوذ څخه په ګټه اخیستنې سره، افغانستان دولتمردانو باندی لاس اچولی ترڅو اسلام نړۍ علماوو ناستې کوربه توب په شان امتیازاتو څخه برخمن شی او د قطر نقش کم کړی.
سربیره پردی، صاحب نظران باور لری چی د افغانستان سولې اصلی موضوع ډیر پیچلی دی او نه شی کیدلای چی د سعودی رژیم کوربه توب سره د افغانستان سولې لپاره، حل او فصل شی.
د مثال په توګه، په دی لاره کې یو د لویو خنډونو څخه دادی چی په افغانستان کې، تراوسه ملی اجماع د ټولو لورو څخه د طالبانو سولې په اړه نه دی رامنځته شوی.
په دی حساب سره، حتی که سعودی رژیم منفی نقش نقش څخه د اسلام نړۍ امنیتی او سیاسی بدلونونو کې بالخصوص افغانستان جنګ کې، سترګې پټې کړو او له بل لوری، اسلامی همکاری سازمان غیری موثر او وسیله ایز ځای او مقام هم نادیده ونیسو، دا هیله نشته چی عربستان کوربه توب د افغانستان دولت دننه پیچلی خنډونو باندی چی د سولې پروسی په لاره کې شتون لری، غلبه پیدا کړی او مثبت نتیجه ولری.
له بل لوری، ځینی منتقدان باور لری چی افغانستان سولې پروسه د سیمه ایز هیوادونو امنیتی او سیاسی سلطه تعمیم او نفوذ لپاره یو پروسی باندی بدل شوی او په دی منځ کې، د سولې اصلی مسئله همداسی پاته دی.
د عربی منحط او منفور رژیمونو څخه چی تکفیر رواج او افراط ګرایی او تروریزم پراختیا څخه په ملاتړ کې تور کارنامه لری ترڅو سولې پروسه کې ځان وآزمایی، بیله دی چی افغانستان سولې لاره کې لږ قدم پورته کړي وی.
