د امریکا، روسیه او چین دری اړخیزه دوهم ناسته کې چی ځینی برخو کې پاکستان هم حضور درلود، دا هیوادونه د طالبانو، حکومت او افغانستان خلګو بېلابیلو اقشارو ترمنځ بین الافغانی خبرو اترو ژر ترژره شروع کیدو غوښتونکې شو.
په دی ناسته کې، څلور سره هیوادونه هیله مندی وښوده چی بین الافغانی خبری اتری سولې چهارچوب او یو پراخ برنامه سره د ټولو افغانیانو لپاره د سیاسی راتلونکې لپآره قبول وړ وی.
زلمی خلیلزاد؛ د امریکا خارجه وزارت خاص نماینده د افغانستان سولې لپاره ویلی دی چی دری سره لوری د افغانستان حکومت او طالبانو او نورو افغانانو ترمنځ بین الافغانی خبرو اترو هرڅه ژیر ژرو کیدو باندی توافق کړی دی.
دا ناسته په داسی حال کې صورت نیسی چی تیره اونۍ افغان څېرو او طالبانو ځینو نمایندګانو دوه ورځنۍ ناسته په دوحه کې ترسره شو. په دی ناسته کې دواړه لوری تاوتریخوالی او غیری نظامیانو باندی بریدونه ودروی؛ خو وروسته طالبان اعلان کړ چی دا تړون به اجرایی نه شی.
طالبانو موضع د قطر قطعنامه رد لپاره یوځل بیا بین الافغانی نمایشی ناستو ناکارآمدی شکاره کړه او ثابت کړه چی دا ناستې د افغانستان مساله حل او هیواد خلګو لپاره حقیقی سولې رامنځته کیدو سره مرسته نه کوی.
له بل لوری، بین الافغانی خبری اتری باید افغانیانو مدیریت او مشارکت سره شکل ونیسی. امریکا، روسیه، چین او پاکستان په شان هیوادونه صحیح خبره ده چی افغانستان باندی څو کلنو جګړو تحمیل او بحران پراختیا اصلی اضلاعو څخه دی؛ خو هغوی نمایندګی د افغانستان دولت او خلګو څخه خپله معضل دی نه حل لاره.
هغوی که افغانستان کې حقیقی او پآیدار سولې استقرار غوښتونکې دی، باید هیواد امنیتی او سیاسی برخلیک افغانانو ته پریږدی، هیواد دننې چارو کې سلطه جویانه او استعماری مداخلاتو څخه لاس واخلی، افغانستان خلګو باندی خپل غوښتنو تحمیل لپاره تروریستی ډلو څخه ګټه پورته نه کړی او حقیقی، جدی، مستقیم خبرو اترو زمینه د بحران بېلابیلو جناحو ترمنځ رامنځته کړی.
امریکایی ځواکونه او هغوی متحدین په افغانستان کې، د سولې په وړاندی یو لوی معضل دی. هغوی وتل هیواد څخه، افغانانو ته امکان ورکوی چی امن فضا کې سولې لپاره یو ملی خبرو اتری ترسره کړی او خپل برخلیک په اړه تصمیم ونیسی.
که څه هم په افغانستان کې جاری جګړه، دا هیواد پوری اړوند نه دی؛ خو سوله په پوره توګه د افغانستان خلګو برخلیک پوری تړلی دی او هغوی باید د استمرار او استقرار لپاره یی لازم زمینی او مکانیزمونه رامنځته کړی.
طالبان افغانستان کې جګړی اصلی لوری په حیث، خارجی ځواکونو سره خپل دشمنی او جګړی برخلیک معلومولو وروسته، باید خپل اصالت او تعهد خلګو او افغانستان اقتدار او ثبات او حاکمیت لپاره شکاره کړی. هغوی باید ثابت کړی چی هیڅ بیګانه هیواد څخه په سیمه کې نمایندګی نه کوی او په لومړۍ قدم کې، یو افغانستانی ډله ده چی یو مشورع او مشخص اهدافو لپاره مبارزه کوی.
دا ډیر مهم دی چی افغانستان خلګ باور ترلاسه کړی چی طالبان یو وطنی ځواک دی چی نه د پاکستان او اعرابو او روسیه او چین څخه دستور نه اخلی او نه هم امریکا رنګین وعدو او ګواښونو فشار ته تسلیم کیږی نه.
د هغه ډلې رهبران باید قبول کړی چی حکومت موثر حضور نه بغیر بین الافغانی خبری اتری بی معنا او وخت ضایع کول دی.
په دی حساب سره، طالبان په لومړۍ قدم کې باید افغانستانی اصالت، استقلال او خپل وطنی تعهد ثابت کړی، په لومړۍ قدم کې، بین الافغانی مذاکراتو کې افغانستان معادلاتو یو لوری په حیث حکومت حضور قبول کړی او په دریم قدم کې، بین الافغانی ناستو او توابعو او نتایجو ته متعهد وی او لاسته راوړنې یی عملیاتی کړی.
