همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت علامه سید اسماعیلی بلخی(ره)، سید اسحاق شجاعی، نویسنده دو کتاب در مورد زندگی‌نامه و آثار علامه بلخی، در نشستی به مناسبت نقد و بررسی این کتاب ها در تهران، به عنوان شخصیتی که چندین دهه درباره ایشان مشغول به تحقیق و پژوهش بوده، درباره این شخصیت بی‌بدیل معاصر افغانستان گفت: "بلخی وامدار مکتب امام حسین(ع) بوده است".
تاریخ انتشار :پنجشنبه ۲۱ سرطان ۱۴۰۳ ساعت ۱۰:۴۴
کد مطلب : 293361
نشست نقد و بررسی دو کتاب در مورد علامه شهید بلخی در تهران؛
علامه شهید بلخی وامدار مکتب امام حسین(ع) بود
خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: همزمان با فرا رسیدن 24 سرطان، 56مین سالگرد شهادت علامه سید اسماعیل بلخی، یکی از بزرگترین مبارزین مسلمان در افغانستان و منطقه، شانزدهمین نشستِ کتاب‌نامه بلخ با محوریت نقد و نظر کتاب‌های "ستاره شب دیجور" و "کارنامه سیاسی و اجتماعی علامه سیّد اسماعیل بلخی" عصر روز سه‌شنبه، ۱۹ سرطان در کافه کتاب-رستوران عمارت بلخ با حضور فرهنگیان ایران و افغانستان در تهران برگزار شد.
به گزارش ایراف، این نشست با حضور و سخن شجاع‌حسین محسنی؛ نویسنده و پژوهشگر، مصطفی عاقلی؛ نویسنده و پژوهشگر، سيد موسی حسینی؛ ناشر و عضو هیئت مدیره خانه کتاب افغانستان و سید اسحاق شجاعی نویسنده کتاب با گردانندگی رضا عطایی برگزار شد.
دکتر سید موسی حسینی، ناشر و عضو هیئت مدیره خانه کتاب افغانستان به عنوان نخستین سخنران این نشست علامه بلخی را جزء معدود نخبگان و بزرگانی دانست که جای خالی‌اش برای جامعه امروز بیشتر محسوس است و براساس همین دغدغه، دو کتاب "کارنامه سیاسی و اجتماعی علامه سیّد اسماعیل بلخی" و "ستاره شب دیجور" به زحمات آقای شجاعی که به نحوی یک دوره بلخی‌شناسی محسوب می‌شود، چاپ شده که امیدوار است مورد استفاده علاقمندان به تاریخ و فرهنگ افغانستان قرار گیرد.
مصطفی عاقلی، نویسنده و پژوهشگر و به عنوان منتقد و سخنران دوم نشست به تحلیل جامعه‌شناختی زندگی و کارنامه علامه بلخی پرداخت.
عاقلی شرایط و زمانه بلخی را اوج جریانات و کشمکش‌های سیاسی-اجتماعی در کشور خواند و از میان تمامی جریانات آن برهه، خط مشی سیاسی-اجتماعی بلخی را جریانی منحصر به فرد به عنوان "ملی‌گرای کثرت‌گرا" توصیف نمود.
عاقلی برای سیر زندگی بلخی، تطوری از دین، فلسفه، علم، عرفان و در نهایت سیاست و کنش‌گری سیاسی توصیف نمود و بلخی را از نخستین و زبده‌ترین کسانی در افغانستان دانست که به دنبال جمهوری‌خواهی بوده و بلکه می‌توان ادعا نمود که آن را به نحوی تئوری‌ریزه نموده است.
وی با نگاهی به اشعار و سروده‌های سیداسماعیل بلخی که مجموعاً چیزی حدود پنج هزار بیت می‌شود، ریشه‌ها و رگه‌های تاثیرپذیری بلخی را از بزرگان پیش از خود توضیح داد. به زعم عاقلی، بلخی مفهوم "مِهر و محبت" را از مولانا، "عدل و داد" را از سعدی، "ننگ و دلیر" را از فردوسی و "فلسفه خودی" را از اقبال لاهوری وامدار است و اقتباس نموده است.
این پژوهشگر بر این نظر است که شهید سیداسماعیل بلخی از ابعاد مختلفی علامه بلخی بر نسل‌های بعد از خودش تاثیر گذاشته که تنها یک مورد آن "اصلاح‌طلبی دینی" و مبحث "وحدت ملی" است که یادگار اوست.
شجاع‌حسین محسنی، نویسنده و پژوهشگر، سخنران سوم نشست نیز به تحلیل جامعه‌شناختی زندگی و کارنامه علامه بلخی پرداخت.
محسنی با توصیف اصلاح‌گرایی و انقلابی‌گرایی به عنوان دو مدل و شیوه "تغییر اجتماعی" در جوامع مختلف، سیداسماعیل بلخی را "آرمانگرایی انقلابی" دانست که به اصلاح تدریجی باور نداشت و معتقد بود که این اصلاح باید به صورت انقلاب صورت بگیرد و در همین راستا به باور محسنی، علامه بلخی منتظر فراهم شدن بستر "بسیج اجتماعی" نماند و قیام کرد.
وی افزود، آنچه که به عمل و عملکرد بلخی، اصالت و قهرمان‌بودن می‌بخشد، این است که بر اساس معیار متداول هزینه-فایده نبوده و علاوه بر این، آنچه که وجه تمایز بلخی با سایرین قبل از وی، همچون عبدالخالق هزاره در این است که عمل پیشینیان پیش از بلخی معطوف به فرد [مثلا ترور شخص پادشاه مستبد] بوده و نه معطوف به سیستم.
محسنی بلخی را با ویژگی‌های منحصر فردی‌اش که اعتبار ملی داشته است، فردی مظلوم معرفی می‌نماید، چرا که به زعم وی، بلخی در دوره جهاد و احزاب و جریانات جهادی، مورد بهره‌برداری‌های سیاسی و مصادره به مطلوب شدن قرار گرفته شده است و این امر بلخی را در قوم و مذهب و حزب و جریان خاصی محدود و محصور نموده، در صورتی که بلخی تمام این مرزها را در نوردیده بود.
در پایان، سید اسحاق شجاعی که به صورت آنلاین در نشست حضور داشت، ضمن تشکر از انتقادات و پیشنهادات منتقدان و سخنرانان نشست، که در بازچاپ آثار مورد توجه خواهد گرفت، از کار بر روی جلد دوم "کارنامه علامه بلخی" با محوریت کارنامه فرهنگی-ادبی خبر داد که در آینده منتشر خواهد شد.
شجاعی به عنوان شخصیتی که چندین دهه درباره علامه بلخی مشغول به تحقیق و پژوهش بوده، درباره این شخصیت بی‌بدیل معاصر افغانستان گفت: "بلخی وامدار مکتب امام حسین(ع) بوده است".
علامه شهید سید اسماعیل بلخی به دلیل مبارزات اسلامی و همچنین ملی گرایانه ای که داشت، بخش زیادی از عمر خود را در زندان سپرس کرد. او پس از آزادی از زندان و پس از سفری که به «هزاره جات» داشت و حسینیه ای را در بهسود تأسیس کرد، به علت مریض شدن، به کابل بازگشت و در شفاخانۀ علی آباد بستری شد و به صورت مرموزی توسط عوامل رژیم، مسموم گردید و روز یکشنبه، ۲۴ سرطان 1347 به شهادت رسید.
وقتی علامه بلخی به شهادت رسید، در تشییع جنازه او در کابل، محشری بر پا گردید. یکی از فضلای افغانستان آن صحنه را چنین گزارش کرده است: «آن جا شیعه و سنی، پشتون و تاجیک، هزاره و ترکمن، سید و عامی، وزرا و وکلا، سناتورها، افسران، جوانان معارف، علما و فضلا و تمام گروه های مختلف به یاد علامه بلخی اشک ریختند. نه تنها شیعه و سنی، که سیک ها نیز به دنبال جنازه ایشان اشک می ریختند و به سر و صورت خود می زدند. علما و رهبران همه اقوام و مذاهب موجود در کشور، سخنرانی کرده، بلخی را پیشوای خود می خواندند و در غم از دست دادن او حسرت می بردند».
پیکر مطهر علامه شهید سید اسماعیل بلخی، پس از تشییع جنازه، در دامنۀ کوه افشار، نظرگاه حضرت ابوالفضل علیه السلام، مدفون گردید.
به گزارش ایراف، این نشست با حضور و سخن شجاع‌حسین محسنی؛ نویسنده و پژوهشگر، مصطفی عاقلی؛ نویسنده و پژوهشگر، سيد موسی حسینی؛ ناشر و عضو هیئت مدیره خانه کتاب افغانستان و سید اسحاق شجاعی نویسنده کتاب با گردانندگی رضا عطایی برگزار شد.
دکتر سید موسی حسینی، ناشر و عضو هیئت مدیره خانه کتاب افغانستان به عنوان نخستین سخنران این نشست علامه بلخی را جزء معدود نخبگان و بزرگانی دانست که جای خالی‌اش برای جامعه امروز بیشتر محسوس است و براساس همین دغدغه، دو کتاب "کارنامه سیاسی و اجتماعی علامه سیّد اسماعیل بلخی" و "ستاره شب دیجور" به زحمات آقای شجاعی که به نحوی یک دوره بلخی‌شناسی محسوب می‌شود، چاپ شده که امیدوار است مورد استفاده علاقمندان به تاریخ و فرهنگ افغانستان قرار گیرد.
مصطفی عاقلی، نویسنده و پژوهشگر و به عنوان منتقد و سخنران دوم نشست به تحلیل جامعه‌شناختی زندگی و کارنامه علامه بلخی پرداخت.
عاقلی شرایط و زمانه بلخی را اوج جریانات و کشمکش‌های سیاسی-اجتماعی در کشور خواند و از میان تمامی جریانات آن برهه، خط مشی سیاسی-اجتماعی بلخی را جریانی منحصر به فرد به عنوان "ملی‌گرای کثرت‌گرا" توصیف نمود.
عاقلی برای سیر زندگی بلخی، تطوری از دین، فلسفه، علم، عرفان و در نهایت سیاست و کنش‌گری سیاسی توصیف نمود و بلخی را از نخستین و زبده‌ترین کسانی در افغانستان دانست که به دنبال جمهوری‌خواهی بوده و بلکه می‌توان ادعا نمود که آن را به نحوی تئوری‌ریزه نموده است.
وی با نگاهی به اشعار و سروده‌های سیداسماعیل بلخی که مجموعاً چیزی حدود پنج هزار بیت می‌شود، ریشه‌ها و رگه‌های تاثیرپذیری بلخی را از بزرگان پیش از خود توضیح داد. به زعم عاقلی، بلخی مفهوم "مِهر و محبت" را از مولانا، "عدل و داد" را از سعدی، "ننگ و دلیر" را از فردوسی و "فلسفه خودی" را از اقبال لاهوری وامدار است و اقتباس نموده است.
این پژوهشگر بر این نظر است که شهید سیداسماعیل بلخی از ابعاد مختلفی علامه بلخی بر نسل‌های بعد از خودش تاثیر گذاشته که تنها یک مورد آن "اصلاح‌طلبی دینی" و مبحث "وحدت ملی" است که یادگار اوست.
شجاع‌حسین محسنی، نویسنده و پژوهشگر، سخنران سوم نشست نیز به تحلیل جامعه‌شناختی زندگی و کارنامه علامه بلخی پرداخت.
محسنی با توصیف اصلاح‌گرایی و انقلابی‌گرایی به عنوان دو مدل و شیوه "تغییر اجتماعی" در جوامع مختلف، سیداسماعیل بلخی را "آرمانگرایی انقلابی" دانست که به اصلاح تدریجی باور نداشت و معتقد بود که این اصلاح باید به صورت انقلاب صورت بگیرد و در همین راستا به باور محسنی، علامه بلخی منتظر فراهم شدن بستر "بسیج اجتماعی" نماند و قیام کرد.
وی افزود، آنچه که به عمل و عملکرد بلخی، اصالت و قهرمان‌بودن می‌بخشد، این است که بر اساس معیار متداول هزینه-فایده نبوده و علاوه بر این، آنچه که وجه تمایز بلخی با سایرین قبل از وی، همچون عبدالخالق هزاره در این است که عمل پیشینیان پیش از بلخی معطوف به فرد [مثلا ترور شخص پادشاه مستبد] بوده و نه معطوف به سیستم.
محسنی بلخی را با ویژگی‌های منحصر فردی‌اش که اعتبار ملی داشته است، فردی مظلوم معرفی می‌نماید، چرا که به زعم وی، بلخی در دوره جهاد و احزاب و جریانات جهادی، مورد بهره‌برداری‌های سیاسی و مصادره به مطلوب شدن قرار گرفته شده است و این امر بلخی را در قوم و مذهب و حزب و جریان خاصی محدود و محصور نموده، در صورتی که بلخی تمام این مرزها را در نوردیده بود.
در پایان، سید اسحاق شجاعی که به صورت آنلاین در نشست حضور داشت، ضمن تشکر از انتقادات و پیشنهادات منتقدان و سخنرانان نشست، که در بازچاپ آثار مورد توجه خواهد گرفت، از کار بر روی جلد دوم "کارنامه علامه بلخی" با محوریت کارنامه فرهنگی-ادبی خبر داد که در آینده منتشر خواهد شد.
شجاعی به عنوان شخصیتی که چندین دهه درباره علامه بلخی مشغول به تحقیق و پژوهش بوده، درباره این شخصیت بی‌بدیل معاصر افغانستان گفت: "بلخی وامدار مکتب امام حسین(ع) بوده است".
علامه شهید سید اسماعیل بلخی به دلیل مبارزات اسلامی و همچنین ملی گرایانه ای که داشت، بخش زیادی از عمر خود را در زندان سپرس کرد. او پس از آزادی از زندان و پس از سفری که به «هزاره جات» داشت و حسینیه ای را در بهسود تأسیس کرد، به علت مریض شدن، به کابل بازگشت و در شفاخانۀ علی آباد بستری شد و به صورت مرموزی توسط عوامل رژیم، مسموم گردید و روز یکشنبه، ۲۴ سرطان 1347 به شهادت رسید.
وقتی علامه بلخی به شهادت رسید، در تشییع جنازه او در کابل، محشری بر پا گردید. یکی از فضلای افغانستان آن صحنه را چنین گزارش کرده است: «آن جا شیعه و سنی، پشتون و تاجیک، هزاره و ترکمن، سید و عامی، وزرا و وکلا، سناتورها، افسران، جوانان معارف، علما و فضلا و تمام گروه های مختلف به یاد علامه بلخی اشک ریختند. نه تنها شیعه و سنی، که سیک ها نیز به دنبال جنازه ایشان اشک می ریختند و به سر و صورت خود می زدند. علما و رهبران همه اقوام و مذاهب موجود در کشور، سخنرانی کرده، بلخی را پیشوای خود می خواندند و در غم از دست دادن او حسرت می بردند».
پیکر مطهر علامه شهید سید اسماعیل بلخی، پس از تشییع جنازه، در دامنۀ کوه افشار، نظرگاه حضرت ابوالفضل علیه السلام، مدفون گردید.
avapress.com/vdcb0fb58rhb9fp.uiur.html
تگ ها
پربازدیدترین
مطالب مرتبط
[۶ قوس ۱۳۹۰] 
[۱۱ میزان ۱۳۹۶] 
[۲۷ سنبله ۱۳۹۷] 
