به گزارش رسانه ها، مقامات امریکا اعلام کرده اند که خط دیورند میان افغانستان و پاکستان را به رسمیت می شناسند. این اعلام موضع جدید و خوش آیند برای مقامات پاکستانی، درست زمانی انجام می گیرد که روابط میان پاکستان و امریکا از حدود یک سال بدین سو، چندان دوستانه نبوده است.
مقامات پاکستانی و البته زیر فشار افکار عمومی داخلی، نسبت به دو موضوع از امریکایی ها شدیداً آزرده بودند. یکی از آن ها کشته شدن چندین تن از سربازان پاکستانی در حمله طیاره های بدون سر نشین امریکایی در حدود یک سال پیش در خاک پاکستان و دیگری حضور بن لادن رهبر شبکه تروریستی القاعده به دور از چشم استخبارات سازمان سیا در پاکستان بود.
دو حادثه مذکور، به حدی در روابط دیپلماتیک میان دو کشور تاثیر سوء و مخرب گذاشت که تا مدت های زیادی مسیر تدارکاتی ناتو، به روی کاروان های حامل تجهیزات اکمالاتی نیروهای خارجی موجود در افغانستان، به وسیله دولت پاکستان مسدود شد. این تیرگی روابط در همین حد محدود نماند و به تنش های لفظی و موضع گیری های تندی علیه همدیگر تبدیل شد. اما به نظر می رسد که این کاخ سفید و مقامات آن بودند که تنش و تشنج میان دو دولت را به نفع خویش ندیده و سر آخر کوتاه آمدند.
اولین چراغ سبزی که سران کاخ سفید به مقامات پاکستانی نشان دادند، سکوت در برابر حملات راکتی و توپخانه ای اردوی پاکستان به مناطقی از ولایات جنوبی افغانستان بود. چراغ سبز دوم، قطع نشدن کمک های ملیونی سالیانه امریکا به دولت و استخبارات آن کشور بود و در نهایت، روشن ترین چراغ سبز مقامات امریکایی به دولتمردان و جنرالان پاکستانی که در واقع به قول خودشان"سورپرایزی" است برای مقامات پاکستانی، به رسمیت شناختن خط دیورند از سوی دولت ایالات متحده امریکا است.
موضوعی که پاکستانی ها خیلی وقت بود که مد نظر داشتند و با این هدف، روی مغز امریکایی ها کار می کردند که به قول برخی از آگاهان، در نهایت توانستند با فشارهای وارده، مقامات کاخ سفید را نسبت به رسمیت شناختن خط دیورند، مجاب و قانع کنند. اما نکته ای که در این موضوع وجود دارد و تا اندازه زیادی کار را بر پاکستانی ها و امریکایی ها مشکل می کند، اصل و اساس معاهده دیورند است.
از دید بسیاری از آگاهان و محققان افغانستانی، معاهده دیورند در اساس و از بن، مبنا و منشاء حقوقی ندارد و این معاهده یک قرارداد غیر مکتوب استعماری بوده که از طرف دولت استعمارگر بریتانیای وقت، با زور و تحکم بر دولت وقت افغانستان، تعمیل و تحمیل شده است. در نشستی که اخیرا در کابل از سوی "بنیاد فکری محمود طرزی" پیرامون عوامل به رسمیت شناختن خط دیورند از سوی امریکا، برگزار شد، عبدالحمید مبارز، رییس
اتحاديه ژورناليستان افغانستان؛ هدف از ترسيم خط ديورند از سوي بريتانيا را، رقابت هاي این كشور با روسيه عنوان نموده گفت: اين خط به علت عدم موجود يت سند مكتوب وهم چنين عدم استقلال افغانستان در امورخارجي اش در آن تاريخ، داراي مبناي حقوقي نمي باشد.
مبارز در ادامه افزود: "امريكا نتوانسته در مقابل فشارهاي پاكستاني ها مقاومت كند؛ امريكا زير اين فشارها مي خواهد با به رسميت شناختن اين خط و نشان دادن انعطاف از خود، به پاكستان امتياز و باج دهد." عبدالرشيد وزيري؛ مشاور مرك مطالعات استراتژيك منطقه اي افغانستان نيز، مساله ديورند را از نظر حقوقي بي اساس خوانده واظهار داشت :"اين معاهده، ماهيت حقوقي ندارد بلكه بر پايه زور، جبر و استعمار صورت گرفته و يك معاهده تحميلي مي باشد."
داكتر عبدالطيف نظري از اساتيد دانشگاه نيز به رسميت شناختن خط د يورند از سوي افغانستان را به سود اين كشور ندانسته و تاكيد نمود كه تن دادن به اين موضوع در كاهش مناقشات دو كشور، نقش بارزي نخواهد داشت.
نظري تصريح نمود كه روابط افغانستان و پاكستان بيشتر از آن كه متاثر از مساله ديورند باشد، اين مناسبات وابسته به "نگاه عميق استراتژيك پاكستان به افغانستان" است.
اين استاد دانشگاه مساله به رسميت شناختن خط ديورند از سوي امريكا را نوعي فشار از طرف اين كشور بردولت افغانستان دانسته و اظهار داشت :" تجزیه افغانستان، گزارش گروه بحران و به صورت گسترده به رسميت شناختن خط ديورند ازسوي امريكا، به منظور اعمال فشار بر حكومت افغانستان براي قبول پيمان امنيتي بين افغانستان و ايالات متحده و قبول كردن پايگاه هاي دايمي امريكا در خاك افغانستان صورت مي گيرد.
به هر تقدیر، هدف امریکا از به رسمیت شناختن خط دیورند هر چه باشد، اما آنچه که به دولت و ملت افغانستان مربوط می شود و در قبال آن شایسته نیست تا هیچ فرد افغانستانی ای بی تفاوت بماند، این نکته است که نه امریکا و نه هیچ کشور دیگر، حق دخالت در امور داخلی و خارجی دولت افغانستان و نیز مسایلی که مربوط به منافع ملی مردم و کشور ما می شود را ندارد.
نه مقامات کاخ سفید و نه هیچ مقام دیگری و از کشورهای دیگر، این اجازه و حق را ندارند تا نسبت به خط دیورند و یا هر موضوع داخلی و خارجی که مربوط به دولت و ملت افغان و مصالح و منافع آنان می شود، حتی اظهار رای و نظر بکنند، تا چه رسد به آنکه با آرا و عملکرد غیر مسئولانه و دخالت جویانه شان برای دولت و ملت مستقل افغانستان، تعیین تکلیف کنند.
امریکا و متحدان غربی آن باید بدانند که افغانستان در سال های پیش از 1919 میلادی، قرار ندارد تا قدرت استعماری ای چون بریتانیا، معاهده ننگین دیورند را با زور و تحکم بر آن تحمیل کند و نظام و دولت استعماری دیگری چون ایالات متحده امریکا، پس از گذشت یک قرن و در عصر تمدن و تکنالوژی، آن را به رسمیت بشناسد.
پس بهتر است مقامات امریکایی، جهت ترمیم روابط شان با پاکستانی ها، از خود و امکانات کشور امریکا مایه بگذارند نه از افغانستان و منافع ملی دولت و ملت آن.
نویسنده: سید فاضل محجوب
مقامات پاکستانی و البته زیر فشار افکار عمومی داخلی، نسبت به دو موضوع از امریکایی ها شدیداً آزرده بودند. یکی از آن ها کشته شدن چندین تن از سربازان پاکستانی در حمله طیاره های بدون سر نشین امریکایی در حدود یک سال پیش در خاک پاکستان و دیگری حضور بن لادن رهبر شبکه تروریستی القاعده به دور از چشم استخبارات سازمان سیا در پاکستان بود.
دو حادثه مذکور، به حدی در روابط دیپلماتیک میان دو کشور تاثیر سوء و مخرب گذاشت که تا مدت های زیادی مسیر تدارکاتی ناتو، به روی کاروان های حامل تجهیزات اکمالاتی نیروهای خارجی موجود در افغانستان، به وسیله دولت پاکستان مسدود شد. این تیرگی روابط در همین حد محدود نماند و به تنش های لفظی و موضع گیری های تندی علیه همدیگر تبدیل شد. اما به نظر می رسد که این کاخ سفید و مقامات آن بودند که تنش و تشنج میان دو دولت را به نفع خویش ندیده و سر آخر کوتاه آمدند.
اولین چراغ سبزی که سران کاخ سفید به مقامات پاکستانی نشان دادند، سکوت در برابر حملات راکتی و توپخانه ای اردوی پاکستان به مناطقی از ولایات جنوبی افغانستان بود. چراغ سبز دوم، قطع نشدن کمک های ملیونی سالیانه امریکا به دولت و استخبارات آن کشور بود و در نهایت، روشن ترین چراغ سبز مقامات امریکایی به دولتمردان و جنرالان پاکستانی که در واقع به قول خودشان"سورپرایزی" است برای مقامات پاکستانی، به رسمیت شناختن خط دیورند از سوی دولت ایالات متحده امریکا است.
موضوعی که پاکستانی ها خیلی وقت بود که مد نظر داشتند و با این هدف، روی مغز امریکایی ها کار می کردند که به قول برخی از آگاهان، در نهایت توانستند با فشارهای وارده، مقامات کاخ سفید را نسبت به رسمیت شناختن خط دیورند، مجاب و قانع کنند. اما نکته ای که در این موضوع وجود دارد و تا اندازه زیادی کار را بر پاکستانی ها و امریکایی ها مشکل می کند، اصل و اساس معاهده دیورند است.
از دید بسیاری از آگاهان و محققان افغانستانی، معاهده دیورند در اساس و از بن، مبنا و منشاء حقوقی ندارد و این معاهده یک قرارداد غیر مکتوب استعماری بوده که از طرف دولت استعمارگر بریتانیای وقت، با زور و تحکم بر دولت وقت افغانستان، تعمیل و تحمیل شده است. در نشستی که اخیرا در کابل از سوی "بنیاد فکری محمود طرزی" پیرامون عوامل به رسمیت شناختن خط دیورند از سوی امریکا، برگزار شد، عبدالحمید مبارز، رییس
اتحاديه ژورناليستان افغانستان؛ هدف از ترسيم خط ديورند از سوي بريتانيا را، رقابت هاي این كشور با روسيه عنوان نموده گفت: اين خط به علت عدم موجود يت سند مكتوب وهم چنين عدم استقلال افغانستان در امورخارجي اش در آن تاريخ، داراي مبناي حقوقي نمي باشد.
مبارز در ادامه افزود: "امريكا نتوانسته در مقابل فشارهاي پاكستاني ها مقاومت كند؛ امريكا زير اين فشارها مي خواهد با به رسميت شناختن اين خط و نشان دادن انعطاف از خود، به پاكستان امتياز و باج دهد." عبدالرشيد وزيري؛ مشاور مرك مطالعات استراتژيك منطقه اي افغانستان نيز، مساله ديورند را از نظر حقوقي بي اساس خوانده واظهار داشت :"اين معاهده، ماهيت حقوقي ندارد بلكه بر پايه زور، جبر و استعمار صورت گرفته و يك معاهده تحميلي مي باشد."
داكتر عبدالطيف نظري از اساتيد دانشگاه نيز به رسميت شناختن خط د يورند از سوي افغانستان را به سود اين كشور ندانسته و تاكيد نمود كه تن دادن به اين موضوع در كاهش مناقشات دو كشور، نقش بارزي نخواهد داشت.
نظري تصريح نمود كه روابط افغانستان و پاكستان بيشتر از آن كه متاثر از مساله ديورند باشد، اين مناسبات وابسته به "نگاه عميق استراتژيك پاكستان به افغانستان" است.
اين استاد دانشگاه مساله به رسميت شناختن خط ديورند از سوي امريكا را نوعي فشار از طرف اين كشور بردولت افغانستان دانسته و اظهار داشت :" تجزیه افغانستان، گزارش گروه بحران و به صورت گسترده به رسميت شناختن خط ديورند ازسوي امريكا، به منظور اعمال فشار بر حكومت افغانستان براي قبول پيمان امنيتي بين افغانستان و ايالات متحده و قبول كردن پايگاه هاي دايمي امريكا در خاك افغانستان صورت مي گيرد.
به هر تقدیر، هدف امریکا از به رسمیت شناختن خط دیورند هر چه باشد، اما آنچه که به دولت و ملت افغانستان مربوط می شود و در قبال آن شایسته نیست تا هیچ فرد افغانستانی ای بی تفاوت بماند، این نکته است که نه امریکا و نه هیچ کشور دیگر، حق دخالت در امور داخلی و خارجی دولت افغانستان و نیز مسایلی که مربوط به منافع ملی مردم و کشور ما می شود را ندارد.
نه مقامات کاخ سفید و نه هیچ مقام دیگری و از کشورهای دیگر، این اجازه و حق را ندارند تا نسبت به خط دیورند و یا هر موضوع داخلی و خارجی که مربوط به دولت و ملت افغان و مصالح و منافع آنان می شود، حتی اظهار رای و نظر بکنند، تا چه رسد به آنکه با آرا و عملکرد غیر مسئولانه و دخالت جویانه شان برای دولت و ملت مستقل افغانستان، تعیین تکلیف کنند.
امریکا و متحدان غربی آن باید بدانند که افغانستان در سال های پیش از 1919 میلادی، قرار ندارد تا قدرت استعماری ای چون بریتانیا، معاهده ننگین دیورند را با زور و تحکم بر آن تحمیل کند و نظام و دولت استعماری دیگری چون ایالات متحده امریکا، پس از گذشت یک قرن و در عصر تمدن و تکنالوژی، آن را به رسمیت بشناسد.
پس بهتر است مقامات امریکایی، جهت ترمیم روابط شان با پاکستانی ها، از خود و امکانات کشور امریکا مایه بگذارند نه از افغانستان و منافع ملی دولت و ملت آن.
نویسنده: سید فاضل محجوب
منبع : خبرگزاری آوا- کابل
