تداوم دهشت افکنی، تجاوزات مکرر پاکستان به خاک افغانستان و حمایت پیچیده پاکستان از تروریسم، عمده ترین گُسل های امنیتی ماست. موضوع راهبردی دیگر، برخورد تاکتیکی نیروهای بین المللی و به اصطلاح هم پیمانان خارجی ما در برابر این پدیده است که به دلیل داشتن روابط همسان استراتژیک با پاکستان، تاکنون به هیچ یک از تعهدات حمایوی خود از افغانستان عمل نکرده اند. به بیانی دیگر، مهمترین چالش ما، برخورد غیرصادقانه و ارتباطات پیچیده ی شرکای ادعایی بین المللی ما در خصوص پدیده تروریسم فعال در کشور است. در حالی با این گسل ها روبرو هستیم که طی این ده سال وعلی رغم شعارهای شعور سوزی که داده می شود، نیروهای امنیتی ما به آنچه نیاز دارند، تجهیز نشده و تداوم وابستگی امنیتی کشور به نیروهای بین المللی و ضعف های راهبردی در دکترین امنیتی ما همچنان باقی است.
این درحالی است که تا چند روز دیگر همزمان با برگزاری نشست وزرای خارجه ی کشورهای عضو ناتو، نشست فوق العاده‌ای دیگری در بروکسل میان افغانستان و پاکستان با مدیریت ایالات متحده برگزار می شود و در این نشست حامد کرزی، رئیس جمهور کشورمان، جان کری، وزیر خارجه امریکا و سران ارتش پاکستان شرکت خواهند داشت و روی موضوعاتی چون روندصلحافغانستانووضعیتامنیتیاینکشوربعدازخروجنیروهایرزمیناتوو ایجاد دروازه مرزی توسط ارتش پاکستان در ولسوالی 'گوشته' ولایت ننگرهار، بحث خواهد شد.
هیئت افغانستانی در اجلاس چنین و با ماهیت چنان و با این نگاه پای می گذارد که "اسلام آباد نه در پروسه صلح که درپروژه دهشت افکنی نقش کلیدی دارد و دهشت افکنان و رهبری شان در خاک این کشور مستقر است. در موضوع مبارزه با تروریسم، جنگ با تروریسم تنها مسئولیت افغانستان نیست بلکه تروریسم یک مشکل منطقوی و جهانی است و جامعۀ جهانی درامر مبارزه با آن مسئولیت مشترک دارد و بایستی ما را در برابر پاکستان و دست اندازی ها و دهشت گستری های آن کشور یاری کند.
اما با کمال تاسف دولتمردان ما به دلایل نامعلومی نتوانسته یا نخواسته، در نبرد دیپلماتیک، به طرف های بین المللی شان بفهمانند که مقصد حرکت های زیگزاگی آنها را میدانند و در تحولات میدانی، دست های به ظاهر پنهان آنها را هویدا می بینند. شاید به همین دلیل است که واقعاً یا ظاهرا طرف های پاکستانی و امریکایی تصور می کنند، افغانستان ظرفیت آنرا دارد که در بازیی که از سوی آنان تعریف شده به بازی گرفته شود و به این روند تداوم ببخشند.
نکته دیگر این است که ما نتوانسته ایم حداقل در نشست های دوجانبه و چند جانبه اقدامات خصمانه پاکستان را با استناد، غیر قابل انکار سازیم و تظاهر های صلح جویانه آنرا برای افکار عمومی بشناسانیم. از این رو با این کاستی ها و کاهلی های دیپلماتیک و به فراموشی سپردن مفاد موافقتنامه استراتژیک و الزامات آن، بیش از آنکه موقف طلبکارانه داشته باشیم، بدهکاریم و حضور ما در نشست ها یک حضور منفعل است.
بر این اساس، موضوع نخستی که هیئت افغانی به وزیر خارجه ایالات متحده و جنرالان پاکستانی عیان سازد این است که دیگر خرقه ریا برکنند و سالوسانه، ژست مبارزه با تروریسم یا صلح طلبی را نگیرند. زیرا بر همگان هویداست که در قضیه تروریسم، طرف های اصلی ما پاکستان و امریکاست و هر دو با مهره ای چهل تکه ای به نام طالبان بازی می کنند و از رهگذر این ابزار، اهداف فراجغرافیایی خویش را عملی می سازند و باید به این بازی پایان دهند. در غیر این صورت، تغییر راهبرد های تعامل گرا، تنها راهکار بعدی ما برای دفاع از تمامیت ارضی و مبارزه با تروریسم صادراتی پاکستان خواهد بود. زیرا اگر قرار باشد، افغانستان همچنان دست خوش ناامنی های مستمر و بازیچه پاکستان و ایالات متحده باشد، ظرفیت های منطقه ای فعال شدنی است و حتی اگر نا آرامی ها تداوم یابد، به بازی گرفته شدن ما خاتمه پیدا خواهد کرد و این بار ما به عنوان صاحبان این سرزمین، زمین بازی و نوع بازی بعدی را تعریف خواهیم کرد و اطراف بیشتری را وارد بازی خواهیم نمود و پاکستان عین بازی را که در افغانستان کرده، انتظار داشته باشد که همین بازی معکوس خواهد شد. این در صورتی است که بازیگران سیاسی کشور، کمی حریت و صداقت به خرج دهند و مطمئن باشند که رقابت های بین المللی و منطقه ای برای ما این ظرفیت را دارد و تمکین خواسته های ملی ما از سوی آنها شدنی است.
اما مشکل اساسی این است که ما از باز گفتن ریا کاری ها و رفتارهای نفاق آلود امریکایی ها و پاکستانی ها خجالت زده ایم و جرأت و جسارت بیان حقایق را به خود نمی دهیم؟ آیا نگرانیم که غرب معاش سربازان ما را ندهند و پاکستان صادرات آرد را قطع کند؟ چرا مقدورات روی دیگر سکه به جانب مقابل تفهیم نمی شود که آنچه را اهرم ساخته اند، دنده کاغذی است و بدانند که کشور ما با دیپلماسی که تا کنون داشته و توانسته روابط خود را با کشورهای مختلف حفظ کند، در صورتی که رفتار خصمانه و نفاق آلود آنها ادامه یابد، می تواند به تغییر راهبرد دست زند و این مهم با کمی فعال تر کردن روابط با دیگر قدرت های منطقه ای و بین المللی امکان پذیر است.
اما اگر مردان دیپلماسی کشور و هیئت افغانستانی به طرف های این نشست و سایر گفتگوها با پاکستان و ایالات متحده، نتوانند این شوک شدنی را وارد کنند، افغانستان جزء موقوفات آنها خواهد شد و به مقتضای منافع خویش، هر معامله ای را با آن خواهند کرد.
براین اساس، انتظار می رود، در اجلاس آتی و در یک سال باقی مانده، حکومت با یک چنین پتانسیل واستدلالی از سیاست های خصمانه و گسل آفرین آنها بکاهد و از منافع ملی پاسداری کند. صد البته که به آنها ثابت نماید که دیگر تجاوزات نظامی و حفظ و صدور تروریسم و تظاهر به مبارزه با آن، کاسه صبر ما را لبریز کرده و مطمئن باشند که برای خاتمه دادن به این وضعیت، به هر اقدامی دست خواهیم زد.
این درحالی است که تا چند روز دیگر همزمان با برگزاری نشست وزرای خارجه ی کشورهای عضو ناتو، نشست فوق العاده‌ای دیگری در بروکسل میان افغانستان و پاکستان با مدیریت ایالات متحده برگزار می شود و در این نشست حامد کرزی، رئیس جمهور کشورمان، جان کری، وزیر خارجه امریکا و سران ارتش پاکستان شرکت خواهند داشت و روی موضوعاتی چون روندصلحافغانستانووضعیتامنیتیاینکشوربعدازخروجنیروهایرزمیناتوو ایجاد دروازه مرزی توسط ارتش پاکستان در ولسوالی 'گوشته' ولایت ننگرهار، بحث خواهد شد.
هیئت افغانستانی در اجلاس چنین و با ماهیت چنان و با این نگاه پای می گذارد که "اسلام آباد نه در پروسه صلح که درپروژه دهشت افکنی نقش کلیدی دارد و دهشت افکنان و رهبری شان در خاک این کشور مستقر است. در موضوع مبارزه با تروریسم، جنگ با تروریسم تنها مسئولیت افغانستان نیست بلکه تروریسم یک مشکل منطقوی و جهانی است و جامعۀ جهانی درامر مبارزه با آن مسئولیت مشترک دارد و بایستی ما را در برابر پاکستان و دست اندازی ها و دهشت گستری های آن کشور یاری کند.
اما با کمال تاسف دولتمردان ما به دلایل نامعلومی نتوانسته یا نخواسته، در نبرد دیپلماتیک، به طرف های بین المللی شان بفهمانند که مقصد حرکت های زیگزاگی آنها را میدانند و در تحولات میدانی، دست های به ظاهر پنهان آنها را هویدا می بینند. شاید به همین دلیل است که واقعاً یا ظاهرا طرف های پاکستانی و امریکایی تصور می کنند، افغانستان ظرفیت آنرا دارد که در بازیی که از سوی آنان تعریف شده به بازی گرفته شود و به این روند تداوم ببخشند.
نکته دیگر این است که ما نتوانسته ایم حداقل در نشست های دوجانبه و چند جانبه اقدامات خصمانه پاکستان را با استناد، غیر قابل انکار سازیم و تظاهر های صلح جویانه آنرا برای افکار عمومی بشناسانیم. از این رو با این کاستی ها و کاهلی های دیپلماتیک و به فراموشی سپردن مفاد موافقتنامه استراتژیک و الزامات آن، بیش از آنکه موقف طلبکارانه داشته باشیم، بدهکاریم و حضور ما در نشست ها یک حضور منفعل است.
بر این اساس، موضوع نخستی که هیئت افغانی به وزیر خارجه ایالات متحده و جنرالان پاکستانی عیان سازد این است که دیگر خرقه ریا برکنند و سالوسانه، ژست مبارزه با تروریسم یا صلح طلبی را نگیرند. زیرا بر همگان هویداست که در قضیه تروریسم، طرف های اصلی ما پاکستان و امریکاست و هر دو با مهره ای چهل تکه ای به نام طالبان بازی می کنند و از رهگذر این ابزار، اهداف فراجغرافیایی خویش را عملی می سازند و باید به این بازی پایان دهند. در غیر این صورت، تغییر راهبرد های تعامل گرا، تنها راهکار بعدی ما برای دفاع از تمامیت ارضی و مبارزه با تروریسم صادراتی پاکستان خواهد بود. زیرا اگر قرار باشد، افغانستان همچنان دست خوش ناامنی های مستمر و بازیچه پاکستان و ایالات متحده باشد، ظرفیت های منطقه ای فعال شدنی است و حتی اگر نا آرامی ها تداوم یابد، به بازی گرفته شدن ما خاتمه پیدا خواهد کرد و این بار ما به عنوان صاحبان این سرزمین، زمین بازی و نوع بازی بعدی را تعریف خواهیم کرد و اطراف بیشتری را وارد بازی خواهیم نمود و پاکستان عین بازی را که در افغانستان کرده، انتظار داشته باشد که همین بازی معکوس خواهد شد. این در صورتی است که بازیگران سیاسی کشور، کمی حریت و صداقت به خرج دهند و مطمئن باشند که رقابت های بین المللی و منطقه ای برای ما این ظرفیت را دارد و تمکین خواسته های ملی ما از سوی آنها شدنی است.
اما مشکل اساسی این است که ما از باز گفتن ریا کاری ها و رفتارهای نفاق آلود امریکایی ها و پاکستانی ها خجالت زده ایم و جرأت و جسارت بیان حقایق را به خود نمی دهیم؟ آیا نگرانیم که غرب معاش سربازان ما را ندهند و پاکستان صادرات آرد را قطع کند؟ چرا مقدورات روی دیگر سکه به جانب مقابل تفهیم نمی شود که آنچه را اهرم ساخته اند، دنده کاغذی است و بدانند که کشور ما با دیپلماسی که تا کنون داشته و توانسته روابط خود را با کشورهای مختلف حفظ کند، در صورتی که رفتار خصمانه و نفاق آلود آنها ادامه یابد، می تواند به تغییر راهبرد دست زند و این مهم با کمی فعال تر کردن روابط با دیگر قدرت های منطقه ای و بین المللی امکان پذیر است.
اما اگر مردان دیپلماسی کشور و هیئت افغانستانی به طرف های این نشست و سایر گفتگوها با پاکستان و ایالات متحده، نتوانند این شوک شدنی را وارد کنند، افغانستان جزء موقوفات آنها خواهد شد و به مقتضای منافع خویش، هر معامله ای را با آن خواهند کرد.
براین اساس، انتظار می رود، در اجلاس آتی و در یک سال باقی مانده، حکومت با یک چنین پتانسیل واستدلالی از سیاست های خصمانه و گسل آفرین آنها بکاهد و از منافع ملی پاسداری کند. صد البته که به آنها ثابت نماید که دیگر تجاوزات نظامی و حفظ و صدور تروریسم و تظاهر به مبارزه با آن، کاسه صبر ما را لبریز کرده و مطمئن باشند که برای خاتمه دادن به این وضعیت، به هر اقدامی دست خواهیم زد.
مولف : سیدآقا موسوی نژاد
