سوریه، لیبی نیست

مواضع اخیر ترکیه در قبال سوریه از جهاتی دور از انتظار بود. دمشق و آنکارا تا چندی قبل دارای روابط حسنه بودند و این روابط حسنه به یکباره از سوی ترکیه تیره شد و اینک کار را به جایی رسانده است که ترکیه رسما تمایل خود را برای به رسمیت شناختن مخالفان دولت بشار اسد اعلام کرده است. ترکیه همچنین در صدد است که توجه غربی ها را بیش از پیش به تحولات سوریه معطوف کند تا بدین وسیله حجم فشارهای وارده را بر سوریه چند برابر کند. اظهارات تند اخیر رجب طیب اردوغان مبنی بر این که دوران حکومت بشار اسد به پایان رسیده است حاکی از تنش های فراوانی است که اینک در روابط دمشق و آنکارا پدیده آمده است. اخیرا هم برخی رسانه ها از حمایت ترکیه از گزینه عملیات نظامی علیه سوریه خبرهایی را منتشر کرده است که باور کردن آن ها سخت است، چرا که وضع منطقه به گونه ای نیست که خاورمیانه توان تحمل یک جنگ جدید و با مقیاس گسترده را داشته باشد.
روس ها نیز اخیرا چند ناو جنگی خود را به آب های سوریه اعزام داشته اند و بدین وسیله اعلام کرده اند که در برابر تهاجم به سوریه بی تفاوت نخواهند بود. این حرکت روس ها که بسیاری آن را یک مواجهه بزرگ لقب داده اند تقریبا از هم اکنون برای بسیاری از جمله مخالفان بشار اسد این پیام را داشته است که سوریه با لیبی تفاوت های چشمگیری دارد و تجاوز به آن به نوعی نادیده انگاشتن خط قرمزهای مسکو تلقی می شود.
رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه چندی پیش در انتقاد از کشورهای اروپایی سخنان تندی را ایراد نمود که در آن از عدم برخورد جدی آن ها با سوریه انتقاد شده بود. در بخشی از اظهارات اردوغان آمده بود که اروپایی ها سوریه را به حال خود رها کرده اند چرا که سوریه مانند لیبی نفت ندارد و گر نه همان کاری را می کردند که در برابر رژیم قذافی کردند.
به هر حال علی رغم این که برخی خواهان ایجاد یک ائتلاف نظامی علیه سوریه هستند گمان نمی رود که به سادگی این ائتلاف ایجاد شود. کشورهای اروپایی که اردوغان آن ها را علیه سوریه فرا می خواند اینک در مواجهه با بحران های اقتصادی داخلی فراوانی هستند که تقریبا آن ها را از هر گونه فکر دخالت در امور دیگر کشورهای خارجی منصرف کرده است و اگر پای نفت در قضیه لیبی در میان نبود به هیچ وجه علیه قذافی بسیج نمی شدند. توان نظامی سوریه هم در حدی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. ارتش سوریه هم اکنون جزء پنج ارتش قدرتمند خاورمیانه است و از منظر موشکی نیز دارای توانمندی های بسیاری است. گفته می شود سوریه هم اکنون بیشتر از یک هزار فروند موشک اسکاد در اختیار دارد که این فقط بخشی از توانمندی های موشکی این کشور را تشکیل می دهد. ولی با تمام این ها آنچه که گزینه جنگ را در سوریه تا حد زیادی از دستور خارج می کند ارتباط مستقیم این جنگ با امنیت ملی اسرائیل است. چرا که کوچکترین تحرک نظامی علیه سوریه خواه نا خواه پای اسرائیل را به بحران باز می کند و قطعا سرزمین های اشغالی جزئی از میدان جنگ خواهند بود. در نظر گرفتن مسائل در کنار درک مسائلی دیگر از قبیل انسجام ارتش در سوریه و وجود همپیمانان منطقه ای این کشور مانند روسیه، ایران، حزب الله لبنان، حماس و … تا حد زیادی گزینه جنگ علیه سوریه را کم رنگ و کم رنگ تر می کند.

نویسنده: سید محمد رضا موسوی