پس از رایزنی ها و سبک و سنگین کردنهای بسیار مقامات کابل، بلاخره تصمیم بر آن شد که حامد کرزی رییس جمهور با هیاتی بلندپایه از مقامات افغان، وارد اسلام آباد، پایتخت کشور همسایه جنوبی شود. به گزارش رسانه ها، رئیس جمهور کشورمان در جریان این سفر رسمی یک روزه به پاکستان با صدراعظم و رئیس جمهور این کشور به طور جداگانه دیدار خواهد کرد و با آنان در رابطه به مسایل مختلف از جمله مبارزه جدی علیه تروریزم،
پروسه صلح و گسترش روابط میان دو کشور، بحث و گفتگو خواهد نمود.
پیش از این رئیس جمهور کرزی ابراز امیدواری کرده بود تا این سفر نتایج ملموس تری نسبت به سفرهای مشابه قبلی به پاکستان درباره صلح و ثبات افغانستان داشته باشد. در ربطِ به سفر رییس جمهور و هیات همراه ایشان به پاکستان، در میان آگاهان به آرای متفاوتی بر می خوریم.
تعدادی بر این باوراند که سران اسلام آباد در قبال افغانستان، از سیاست و موضع مشخص و واحدی پیروی می کنند و آن نگاهِ استعماری و عمق استراتژیک به این کشور است. از دید این دسته، هر اتفاقی بیفتد، از این منظر خاص، دیدگاه دولت و استخبارات کشور همسایه جنوبی نسبت به افغانستان و دولت و ملت آن، تغییر نخواهد کرد.
از این منظر، نگاهِ مقامات اسلام آباد نسبت به دولت و مردم افغانستان، همواره از بالا به پایین بوده و همین خبط و اشتباه سران اسلام آباد، امروزه کار دست آنان داده است و موجب شده تا پای رقیب سرسخت آنان یعنی مقامات دهلی نو به افغانستان باز شود.
هندوستان به واقع نیز جلو نفوذ بیشتر پاکستان به افغانستان را گرفته و حایلی شده ضخیم میان پاکستان و منافع نامشروع و استعماری این کشور در افغانستان و همین واقعیت نیز سران اسلام آباد را آشفته کرده و موجب شده تا آنان از خواب سنگینِ چندین ساله، به یک باره بپرند و بیدار شوند.
حضور سودمند و چندین ساله هند در افغانستان باعث گردیده تا مردم ما نگاه ویژه و متفاوتی نسبت به پاکستان و حضور تخریبی و ویرانگر آن در کشور خویش داشته باشند. برخورد دولت و استخبارات همسایه جنوبی در طول سالها و به خصوص این ده سال اخیر با دولت و ملت و کشور ما به گونه ای خصمانه و غیرمسئولانه بوده که امروزه حتی یک فردِ افغانِ وطن و مردم دوست را سراغ نداریم که دل خوشی از پاکستان و سیاستهای سران آن در قبال کشور و مردمش داشته باشد.
اگر قرار باشد که نظرسنجی ای در باره علایق مردم افغانستان نسبت به پاکستان و هند برگزار شود، به گمان نزدیک به قطع و یقین می توان گفت که مردم ما به هندی ها آری و به پاکستانی ها، نه خواهند گفت و البته این نه و آری گفتن ها دلیل نیز دارد و دلیل آن هم بر می گردد به روحیه قدرشناس و سپاسگر ملت اصیل و نجیب افغانستان که آنقدر هوش و ذکاوت دارند که دوست و دشمن خویش را بشناسند و یکی را به جای دیگری، اشتباه نکنند.
به هر حال، سابقه و گذشته تاریک و خصمانه سران اسلام آباد، موجب شده تا این تعداد از آگاهان، اعتمادی به پاکستانی ها نداشته و نگاه آنان به پاکستانی ها، همواره با چاشنی ای از تردید و بدبینی همراه باشد. از دید این دسته، این سفر و دهها سفر امثال آن نمی تواند دید و نگاه واقعی دولتمردان پاکستان نسبت به افغانستان و دولت و ملت آن را تغییر بدهد؛ چنانچه سفرهای نوزده گانه پیش از این هم هیچ کدام نتوانستند تغییر ولو کوچک در استراتژی استعماری و بلند مدت سران اسلام آباد در ربطِ به افغانستان، ایجاد کنند.
اما برخی دیگری از آگاهان، به سفر این باره رییس جمهور، خوشبینانه تر نگاه می کنند و بر این باوراند که اوضاع و شرایط جدید در افغانستان، ایجاب می کند که سران اسلام آباد ولو بر خلاف میل باطنی شان هم که شده، به گونه متفاوت تری باید به دولت و ملت افغانستان نگاه کنند.
بنابراین دیدگاه، با حضور جامعه جهانی و به خصوص هند در افغانستان، دیگر زمان آن گذشته که پاکستانی ها بخواهند به عمق استراتژیک خویش در افغانستان اندیشیده و با بازی های دو پهلو و چندگانه، به اهداف استعماری خویش در این کشور فکر کنند.
این دسته از کارشناسان معتقدند که سفر روز دوشنبه حامد کرزی با همه ی سفرهایی که تا کنون رییس جمهور به پاکستان داشته، تفاوت اساسی و بنیادین دارد؛ چرا که دولتمردان اسلام آباد نیز کارکشته تر از آنند که واقعیت های نوظهور در افغانستان را حس نکرده و یا از روی خبط سیاسی، آنها را نادیده بگیرند و یکی از واقعیت های انکار ناپذیر و صدالبته تلخ برای سران اسلام آباد، حضور تثبیت شده هند و منافع آن در افغانستان است.
آن هم هندی که برخلاف پاکستان در مدت این ده سال، بیشترین کمک اقتصادی را به دولت و ملت افغانستان کرده و پس از این نیز به ادامه همکاری ها و کمکهای زیربنایی به دولت و ملت این کشور، مصمم و جدی است. کمک به آموزش نیروهای نظامی اردو و پولیس افغانستان در بعد از ۲۰۱۴ و مهمتر از آن، وعده تجهیز و تقویت بنیه نظامی افغانستان با اسلحه موثر و کارآمد دولت هند، مسایل مهمی هستند که خواب از سر سران اسلام آباد پرانده است و آنان در صدداند تا به هر شیوه ممکن، به مقامات افغان تلقین و تحمیل کنند که در امور مذکوره، اسلام آباد را جایگزین دهلی نو کنند و یا لااقل، اجازه دهند تا پاکستان در این رقابت نفسگیر، پا به پای هند و چند قدمی پیش تر از آن حرکت کند.
غیر از این پاکستان نسبت به عدم مبارزه شفاف با تروریزم و افراطیت از ناحیه جامعه جهانی نیز زیر فشار است و این دو عامل عمده، موجب می شود تا سران اسلام آباد تا حدودی دست از مواضع قبلی خویش در ربطِ به دولت و ملت افغانستان برداشته و انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.
به نظر می رسد دیدگاه دوم به واقع نزدیکتر باشد و حامد کرزی در سفر اخیر خویش به پاکستان بتواند سران آن کشور را قانع کند تا نسبت به بعضی از درخواستهای دولت و مردم افغانستان، ملموس و جدی تر بیندیشند.
پروسه صلح و گسترش روابط میان دو کشور، بحث و گفتگو خواهد نمود.
پیش از این رئیس جمهور کرزی ابراز امیدواری کرده بود تا این سفر نتایج ملموس تری نسبت به سفرهای مشابه قبلی به پاکستان درباره صلح و ثبات افغانستان داشته باشد. در ربطِ به سفر رییس جمهور و هیات همراه ایشان به پاکستان، در میان آگاهان به آرای متفاوتی بر می خوریم.
تعدادی بر این باوراند که سران اسلام آباد در قبال افغانستان، از سیاست و موضع مشخص و واحدی پیروی می کنند و آن نگاهِ استعماری و عمق استراتژیک به این کشور است. از دید این دسته، هر اتفاقی بیفتد، از این منظر خاص، دیدگاه دولت و استخبارات کشور همسایه جنوبی نسبت به افغانستان و دولت و ملت آن، تغییر نخواهد کرد.
از این منظر، نگاهِ مقامات اسلام آباد نسبت به دولت و مردم افغانستان، همواره از بالا به پایین بوده و همین خبط و اشتباه سران اسلام آباد، امروزه کار دست آنان داده است و موجب شده تا پای رقیب سرسخت آنان یعنی مقامات دهلی نو به افغانستان باز شود.
هندوستان به واقع نیز جلو نفوذ بیشتر پاکستان به افغانستان را گرفته و حایلی شده ضخیم میان پاکستان و منافع نامشروع و استعماری این کشور در افغانستان و همین واقعیت نیز سران اسلام آباد را آشفته کرده و موجب شده تا آنان از خواب سنگینِ چندین ساله، به یک باره بپرند و بیدار شوند.
حضور سودمند و چندین ساله هند در افغانستان باعث گردیده تا مردم ما نگاه ویژه و متفاوتی نسبت به پاکستان و حضور تخریبی و ویرانگر آن در کشور خویش داشته باشند. برخورد دولت و استخبارات همسایه جنوبی در طول سالها و به خصوص این ده سال اخیر با دولت و ملت و کشور ما به گونه ای خصمانه و غیرمسئولانه بوده که امروزه حتی یک فردِ افغانِ وطن و مردم دوست را سراغ نداریم که دل خوشی از پاکستان و سیاستهای سران آن در قبال کشور و مردمش داشته باشد.
اگر قرار باشد که نظرسنجی ای در باره علایق مردم افغانستان نسبت به پاکستان و هند برگزار شود، به گمان نزدیک به قطع و یقین می توان گفت که مردم ما به هندی ها آری و به پاکستانی ها، نه خواهند گفت و البته این نه و آری گفتن ها دلیل نیز دارد و دلیل آن هم بر می گردد به روحیه قدرشناس و سپاسگر ملت اصیل و نجیب افغانستان که آنقدر هوش و ذکاوت دارند که دوست و دشمن خویش را بشناسند و یکی را به جای دیگری، اشتباه نکنند.
به هر حال، سابقه و گذشته تاریک و خصمانه سران اسلام آباد، موجب شده تا این تعداد از آگاهان، اعتمادی به پاکستانی ها نداشته و نگاه آنان به پاکستانی ها، همواره با چاشنی ای از تردید و بدبینی همراه باشد. از دید این دسته، این سفر و دهها سفر امثال آن نمی تواند دید و نگاه واقعی دولتمردان پاکستان نسبت به افغانستان و دولت و ملت آن را تغییر بدهد؛ چنانچه سفرهای نوزده گانه پیش از این هم هیچ کدام نتوانستند تغییر ولو کوچک در استراتژی استعماری و بلند مدت سران اسلام آباد در ربطِ به افغانستان، ایجاد کنند.
اما برخی دیگری از آگاهان، به سفر این باره رییس جمهور، خوشبینانه تر نگاه می کنند و بر این باوراند که اوضاع و شرایط جدید در افغانستان، ایجاب می کند که سران اسلام آباد ولو بر خلاف میل باطنی شان هم که شده، به گونه متفاوت تری باید به دولت و ملت افغانستان نگاه کنند.
بنابراین دیدگاه، با حضور جامعه جهانی و به خصوص هند در افغانستان، دیگر زمان آن گذشته که پاکستانی ها بخواهند به عمق استراتژیک خویش در افغانستان اندیشیده و با بازی های دو پهلو و چندگانه، به اهداف استعماری خویش در این کشور فکر کنند.
این دسته از کارشناسان معتقدند که سفر روز دوشنبه حامد کرزی با همه ی سفرهایی که تا کنون رییس جمهور به پاکستان داشته، تفاوت اساسی و بنیادین دارد؛ چرا که دولتمردان اسلام آباد نیز کارکشته تر از آنند که واقعیت های نوظهور در افغانستان را حس نکرده و یا از روی خبط سیاسی، آنها را نادیده بگیرند و یکی از واقعیت های انکار ناپذیر و صدالبته تلخ برای سران اسلام آباد، حضور تثبیت شده هند و منافع آن در افغانستان است.
آن هم هندی که برخلاف پاکستان در مدت این ده سال، بیشترین کمک اقتصادی را به دولت و ملت افغانستان کرده و پس از این نیز به ادامه همکاری ها و کمکهای زیربنایی به دولت و ملت این کشور، مصمم و جدی است. کمک به آموزش نیروهای نظامی اردو و پولیس افغانستان در بعد از ۲۰۱۴ و مهمتر از آن، وعده تجهیز و تقویت بنیه نظامی افغانستان با اسلحه موثر و کارآمد دولت هند، مسایل مهمی هستند که خواب از سر سران اسلام آباد پرانده است و آنان در صدداند تا به هر شیوه ممکن، به مقامات افغان تلقین و تحمیل کنند که در امور مذکوره، اسلام آباد را جایگزین دهلی نو کنند و یا لااقل، اجازه دهند تا پاکستان در این رقابت نفسگیر، پا به پای هند و چند قدمی پیش تر از آن حرکت کند.
غیر از این پاکستان نسبت به عدم مبارزه شفاف با تروریزم و افراطیت از ناحیه جامعه جهانی نیز زیر فشار است و این دو عامل عمده، موجب می شود تا سران اسلام آباد تا حدودی دست از مواضع قبلی خویش در ربطِ به دولت و ملت افغانستان برداشته و انعطاف بیشتری از خود نشان دهد.
به نظر می رسد دیدگاه دوم به واقع نزدیکتر باشد و حامد کرزی در سفر اخیر خویش به پاکستان بتواند سران آن کشور را قانع کند تا نسبت به بعضی از درخواستهای دولت و مردم افغانستان، ملموس و جدی تر بیندیشند.
مولف : سیدفاضل محجوب
