قاطبه کارشناسان مسائل خاورمیانه بر این باورند که اگر قرار باشد در خاورمیانه کشوری دیرتر از سایر کشورها به جمع جوامع انقلاب زده ملحق شود، بدون شک آن کشور عربستان سعودی خواهد بود. این دیدگاه تقریبا مورد پذیرش اکثریت آگاهان امور واقع شده است چرا که عربستان سعودی بزرگترین دیکتاتوری خاورمیانه را شکل می دهد و هر گونه تجربه انقلابی گری در این کشور تاکنون با بن بست مواجه شده است. اما با وجود این مسئله علائم و نشانه های انقلاب در این جامعه به شدت سنتی هویدا شده است. به عبارتی دیگر وضعیت کنونی عربستان سعودی نسبت به چند دهه قبل دچار دگرگونی های اساسی شده است. شرایط جهانی و بین المللی به شکل فزاینده ای تغییر کرده است و نمی توان جامعه را با روش های گذشته اداره کرد.
چیزی در حدود 25 میلیون نفر در عربستان سعودی امروزی زندگی می کنند که 20 درصد از این جمعیت را اتباع خارجی تشکیل می دهند. افرادی که عمدتا برای کار به عربستان سعودی آمده اند و نمی توان آن ها را اتباع سعودی به شمار آورد ولی با تمام این ها نوعی فرهنگ را از جوامع خودشان به عربستان سعودی منتقل کرده اند که خواه ناخواه بر این جامعه نیز تاثیر گذاشته است.
از میان 20 میلیون جمعیت عربستان که شهروند این کشور محسوب می شوند، 60 درصد آن را جوانان زیر25 سال تشکیل می دهند و از این بابت جمعیت عربستان سعودی را می توان یکی از جوان ترین کشورها و جمعیت های جهان به شمار آورد. این جوانان هم اکنون بزرگترین سرمایه انقلاب و تحول در عربستان سعودی به شمار می آیند. جوانانی که از یک سو با شیوه های مدرن آموزش می بینند و در سایه شبکه های ارتباط جمعی مانند اینترنت به راحتی از مرزهای عربستان خارج می شوند و با افکار و اندیشه های جدید جهان آشنا می شوند. کافی است مسافرتی به شهر مقدس مکه داشته باشید. بر پشت بام های این شهر مقدس کمتر سقفی را مشاهده می کنید که بر آن ماهواره نگذاشته باشند و این تنها یکی از علائمی است که نشان می دهد جامعه عربستان به شدت در معرض تحول قرار دارد.
این در حالی است که سیستم سیاسی آل سعود متعلق به دوره ای است که هنوز در این کشور تلویزیون وجود نداشت. گفته می شود که شاهان سعودی وقتی خواستند تلویزیون را وارد جامعه عربستان کنند یک سال فقط تلویزیون تصویری از کعبه را نمایش می داد و یک سال بعد تلویزیون تصاویری از طواف مسلمانان را نیز پخش کرد و اینگونه بود که اندک اندک جامعه سعودی این پدیده مدرن را پذیرفت.
بر خلاف آن دوران که جامعه سعودی عمدتا دامدار و تا حدی کشاورز بودند جامعه امروز عربستان کاملا در دنیای امروز حل شده است. بسیاری از اتباع سعودی هستند که در دانشگاه های اروپایی و آمریکایی مشغول به تحصیلند و معمولا این دانشجویان بعد از اخذ مدرک به کشور بازگشته و وارد بازار کار و اجتماع می شوند.
دانشجویانی که تحصیل در غرب آن ها را تحت تاثیر مظاهر تمدن جدید قرار داده است و روز به روز به شمار این دانشجویان افزوده می شود. این جمعیت جدید و جوان که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هسته اصلی جنبش اجتماعی اعتراض را در عربستان نمایندگی می کند را نمی توان با الهیات و جهان بینی وهابی قانع کرد نسلی که به شدت تحت تاثیر مظاهر دنیای جدید است و به شدت به آزادی احساس نیازمندی می کند.
سوای از این مسائل از دیگر مسائلی که جامعه عربستان را در مسیر تحول قرار داده است فراگیر شدن انقلاب و تحول در جوامع همسایه و همجوار عربستان است به گونه ای که هر چه به جلو می رویم جوامع عربی به شکل گسترده تری در انقلاب فرو می روند. این انقلابات که هم اکنون نشانه های آن ها در بیشتر جوامع عربی رویت شده اند حاکی از شکل گیری انسان عرب جدیدی است که دیگر نمی توان با آن مانند گذشته تعامل داشت و هر چه پروژه انقلاب در هر کدام از کشورهای عربی به جلو حرکت کند خواه نا خواه به تقویت جنبش اعتراض در عربستان سعودی نیز منجر خواهد شد.
نویسنده: سید محمد رضا موسوی
چیزی در حدود 25 میلیون نفر در عربستان سعودی امروزی زندگی می کنند که 20 درصد از این جمعیت را اتباع خارجی تشکیل می دهند. افرادی که عمدتا برای کار به عربستان سعودی آمده اند و نمی توان آن ها را اتباع سعودی به شمار آورد ولی با تمام این ها نوعی فرهنگ را از جوامع خودشان به عربستان سعودی منتقل کرده اند که خواه ناخواه بر این جامعه نیز تاثیر گذاشته است.
از میان 20 میلیون جمعیت عربستان که شهروند این کشور محسوب می شوند، 60 درصد آن را جوانان زیر25 سال تشکیل می دهند و از این بابت جمعیت عربستان سعودی را می توان یکی از جوان ترین کشورها و جمعیت های جهان به شمار آورد. این جوانان هم اکنون بزرگترین سرمایه انقلاب و تحول در عربستان سعودی به شمار می آیند. جوانانی که از یک سو با شیوه های مدرن آموزش می بینند و در سایه شبکه های ارتباط جمعی مانند اینترنت به راحتی از مرزهای عربستان خارج می شوند و با افکار و اندیشه های جدید جهان آشنا می شوند. کافی است مسافرتی به شهر مقدس مکه داشته باشید. بر پشت بام های این شهر مقدس کمتر سقفی را مشاهده می کنید که بر آن ماهواره نگذاشته باشند و این تنها یکی از علائمی است که نشان می دهد جامعه عربستان به شدت در معرض تحول قرار دارد.
این در حالی است که سیستم سیاسی آل سعود متعلق به دوره ای است که هنوز در این کشور تلویزیون وجود نداشت. گفته می شود که شاهان سعودی وقتی خواستند تلویزیون را وارد جامعه عربستان کنند یک سال فقط تلویزیون تصویری از کعبه را نمایش می داد و یک سال بعد تلویزیون تصاویری از طواف مسلمانان را نیز پخش کرد و اینگونه بود که اندک اندک جامعه سعودی این پدیده مدرن را پذیرفت.
بر خلاف آن دوران که جامعه سعودی عمدتا دامدار و تا حدی کشاورز بودند جامعه امروز عربستان کاملا در دنیای امروز حل شده است. بسیاری از اتباع سعودی هستند که در دانشگاه های اروپایی و آمریکایی مشغول به تحصیلند و معمولا این دانشجویان بعد از اخذ مدرک به کشور بازگشته و وارد بازار کار و اجتماع می شوند.
دانشجویانی که تحصیل در غرب آن ها را تحت تاثیر مظاهر تمدن جدید قرار داده است و روز به روز به شمار این دانشجویان افزوده می شود. این جمعیت جدید و جوان که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان هسته اصلی جنبش اجتماعی اعتراض را در عربستان نمایندگی می کند را نمی توان با الهیات و جهان بینی وهابی قانع کرد نسلی که به شدت تحت تاثیر مظاهر دنیای جدید است و به شدت به آزادی احساس نیازمندی می کند.
سوای از این مسائل از دیگر مسائلی که جامعه عربستان را در مسیر تحول قرار داده است فراگیر شدن انقلاب و تحول در جوامع همسایه و همجوار عربستان است به گونه ای که هر چه به جلو می رویم جوامع عربی به شکل گسترده تری در انقلاب فرو می روند. این انقلابات که هم اکنون نشانه های آن ها در بیشتر جوامع عربی رویت شده اند حاکی از شکل گیری انسان عرب جدیدی است که دیگر نمی توان با آن مانند گذشته تعامل داشت و هر چه پروژه انقلاب در هر کدام از کشورهای عربی به جلو حرکت کند خواه نا خواه به تقویت جنبش اعتراض در عربستان سعودی نیز منجر خواهد شد.
نویسنده: سید محمد رضا موسوی
منبع : خبرگزاری آوا- کابل
