گره حکومت وحدت ملی چگونه باز می‌شود؟

منابع نزدیک به ارگ ریاست جمهوری می گویند که رئیس جمهور غنی در حال بررسی مجدد متن توافقنامه سیاسی ایجاد حکومت وحدت ملی است.

نبی مصداق؛ مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور غنی گفته است: "کار بالای متن موافقتنامه سیاسی است که در آن دقیقاً چه نوشته شده‌است، تا این واضح شود که اگر لویه جرگه نشد حکومت تا پنج سال دوام می‌کند یا نه و اگر چنین چیزی در توافقنامه تذکر نشده‌ بود باز موضوع جداگانه است که رئیس جمهور تصمیم می‌گیرد."

آقای مصداق همچنین گفته که جان کری؛ وزیر خارجه امریکا با رئیس جمهور تلفنی صحبت کرده و از وی خواسته تا هرچه زودتر تنش‌های به میان آمده را حل کنند.

پیش از این نمایندگان کشورهای خارجی به شمول سفرای امریکا، انگلستان، هند، ترکیه، دنمارک، نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل در افغانستان، رئیس هیأت نمایندگی اتحادیه اروپا در افغانستان، مقامات نظامی و ملکی ناتو با عبدالله عبدالله در مورد تحولات سیاسی اخیر کشور گفتگو کردند.

اینهمه در حالی است که از روز پنجشنبه گذشته که داکتر عبدالله برای نخستین بار، اقدام به رسانه ای کردن و پرده برداشتن از تنش های شدید با شریک دیگرش اشرف غنی در خصوص شیوه حکومت داری، استخدام های حکومتی، عزل و نصب ها، تعریف صلاحیت ها و مسؤولیت ها، مشورت و مشارکت در تصمیم گیری های کلان و راهبری و نحوه و زمان اجرا و عملیاتی سازی مفاد توافقنامه سیاسی کرد، گمانه زنی های زیادی پیرامون چگونگی حل و فصل اختلافات عمیق و شدید دو رهبر تشکیل دهنده حکومت از سوی مردم، ناظران مستقل، تحلیلگران و کارشناسان مسلط بر اوضاع، صورت گرفت.

در این میان، شمار انبوهی از مردم و ناظران، به طنز و طعنه یا جد، پیش بینی کردند که این بار نیز یک عنصر خارجی به نام جان کری؛ وزیر خارجه امریکا به کابل خواهد آمد و دو رهبر حکومت وحدت ملی را به آرامش و آشتی و ادامه کار، ترغیب و وادار خواهد کرد.

این برداشت به ویژه دستمایه شوخی های فراوانی در فضای مجازی شد و کاربران با انتشار پیام ها، کشیدن طرح ها و کاریکاتورها و سرایش شعرهای طنزآمیز، تلاش کردند این ایده را فربه کنند و توسعه دهند.

در هر حال، آنچه تاکنون رخ داده این بوده که جان کری این بار از حضور مستقیم در کابل امتناع کرده و حل و فصل بحران بروز کرده را به خود رهبران، واگذار کرده است. این واکنش، در واقع، مؤید همان ایده طنزی است که یکی از کاربران شبکه های اجتماعی، با نشان دادن تماس ها و پیام های بی پاسخ اشرف غنی و عبدالله روی صفحه موبایل جان کری، از خستگی و بی اعتنایی او در این زمینه، مطرح کرده بود.

با این حال، با توجه به اظهارات نبی مصداق؛ مشاور مطبوعاتی رئیس جمهور غنی، وزیر امور خارجه امریکا چندان هم دور از جریان ماجرا نبوده و نیست و سعی کرده است از دور، وضعیت را مدیریت کند.

اینکه در نهایت، آیا این شیوه مدیریت از راه دور جان کری است که به بحران به وجود آمده پایان خواهد داد یا ابتکار، انعطاف پذیری و تعامل سازنده رهبران حکومت، هنوز مشخص نیست؛ اما صرف نظر از این مساله، آگاهان می گویند که این بحران هنوز هم به اندازه ای وارد بن بست نشده که نتوان از عهده حل و فصل آن برنیامد.

به باور آنها، دوسال پیش، قبل از تشکیل حکومت وحدت ملی و در اوج بحران سیاسی ناشی از تقلب های گسترده در انتخابات ریاست جمهوری، در شرایطی که هنوز هیچگونه متن مکتوبی برای گفتگو، بحث، توافق و تعامل میان دو رهبر وجود نداشت، آنها یا به کمک جان کری و یا هر عامل داخلی و خارجی دیگری توانستند به توافقی دست یابند که ماحصل آن تشکیل و تولد حکومت وحدت ملی بود؛ این در حالی است که در حال حاضر، متنی مکتوب با مواد و مفاد مشخص، تعریف شده و نه چندان پیچیده به نام توافقنامه سیاسی وجود دارد که دو رهبر می توانند با مراجعه به آن، کاستی ها، کمبودها، نارسایی ها، کوتاهی ها و کم کاری های هریک از دو تیم تشکیل دهنده حکومت را بر طبق مفاد این متن، مورد ارزیابی دقیق قرار دهند و برای حل و رفع آن، تصمیم بگیرند.

با این حساب، یکی از بهترین و معقول ترین اقدامات در راستای کاهش تنش و خروج از بحران سیاسی کنونی، مراجعه به متن توافقنامه سیاسی و بازخوانی دقیق و مسؤولانه آن است.

مگر آنکه هریک از رهبران تشکیل دهنده حکومت دوقطبی وحدت ملی، خواسته ها، اهداف، انتظارات و برنامه هایی فراتر از توافقنامه سیاسی داشته باشند که در آن صورت، راه حل سریع و آسانی برای این معضل، دست کم در کوتاه مدت، وجود نخواهد داشت.