عبدالحکیم مجاهد؛ سرپرست شورای عالی صلح گفته است که هنوز روشن نیست که چه کسی در رأس شورای عالی صلح قرار می گیرد؛ اما احتمال می رود که یونس قانونی به عنوان رییس شورای عالی صلح تعیین شود.
اما برخی از نزدیکان یونس قانونی هرچند این موضوع را تایید می کنند؛ اما می گویند که آقای قانونی پیشنهاد ریاست شورای عالی صلح را نپذیرفته است.
با این حال، خود آقای قانونی در این باره تاکنون ابراز نظری نکرده است.
ریاست شورای عالی صلح پس ترور برهان الدین ربانی؛ نخستین رییس آن به وسیله سفیر «صلح» طالبان، به صلاح الدین ربانی پسر وی واگذار شد؛ اما از زمانی که صلاح الدین ربانی وزیر خارجه شد، بدون رییس است و این امر از دید منتقدان، تاثیر زیادی روی فعالیت های این شورا و اثرگذاری آن بر روند صلح داشته است.
اگرچه در دوره ای که برهان الدین ربانی، ریاست شورا را بر عهده داشت نیز تغییر مهمی در روند صلح پدید نیامد؛ اما در آن زمان، به عقیده کارشناسان، شورای عالی صلح، به سهم خود یک وزنه مهم در معادلات مربوط به این حوزه، محسوب می شد و از وجاهت و اعتبار نسبی برخوردار بود.
همچنین آقای مجاهد گفته است که چالش امنیت افغانستان با ادامه جنگ حل نخواهد شد و نیاز است که در این شرایط، رهبران حکومت بیشتر روی گفتگوهای صلح تمرکز کنند.
وی همچنین از این موضوع انتقاد کرده که در حال حاضر، در پیشبرد گفتگوهای صلح، تنها یک صدا نیست؛ بلکه از چندین آدرس، صدا پیرامون صلح بلند می شود .
آقای مجاهد به طور نمونه گفت که ریاست جمهوری، شورای امنیت ملی و برخی نهادهای دیگر در این روند مداخله می کنند و این صداها در کیفیت گفتگوهای صلح تاثیر منفی به جا می گذارد.
کارشناسان هم می گویند که در این شکی نیست که راه حل بحران کنونی کشور در حوزه امنیت، جنگ نیست و باید در نهایت راهی برای برقراری صلح و یک راهکار مسالمت آمیز پیدا شود؛ اما آنچه در این میان، اهمیت دارد این است که این راه، لزوما از دهلیز شورای عالی صلح نمی گذرد؛ زیرا به عقیده کارشناسان، این شورا مدت هاست که اعتبار و کارآیی خود را از دست داده و این امر، موجب شده است تا هم مخالفان مسلح کشور که طرف اصلی گفتگوهای مورد نظر صلح محسوب می شوند و هم حامیان ایده صلح در چارچوب نظام کشور، نسبت به آینده این شورا بی اعتماد و ناامید شوند.
این شورا طی این مدت، حتی قادر به طرح صلح به مثابه یک ایده ملی نشده است؛ ایده ای که همه طیف ها و اقشار سیاسی، اجتماعی، قومی، فرهنگی و مدنی بر محور آن فراهم آیند و از آن حمایت و پشتیبانی کنند.
با این وصف، به گفته سرپرست شورای عالی صلح، بحران افغانستان، داخلی و بین المللی است. از یک طرف، امریکا گروه طالبان را تروریست می داند و در فهرست سیاه سازمان ملل قرار داده و از سوی دیگر، حکومت افغانستان پالیسی متضادی را در برابر طالبان ایجاد کرده است.
آقای مجاهد خاطرنشان کرد:«برخی از سیاست مداران نظام، وضعیت جنگی را دامن می زنند و این وضعیت را به منافع شخصی شان ترجیح می دهند که به منافع ملی نمی اندیشند و این مشکلات نمی تواند که افغانستان را از این بحران نجات دهد.»
در این زمینه، به عقیده کارشناسان، حق با آقای مجاهد است. دخالت مراجع داخلی و خارجی در امر صلح و منافع، اهداف، برداشت ها و قرائت های خاص و متفاوت هریک از این مراجع، موجب شده است تا صلح به یک کلاف سردرگم بدل شود و هر تلاشی در این زمینه سرانجام نتواند راه به جایی ببرد.
امریکا به عنوان کشوری که در ظاهر رهبری مبارزه با تروریزم را دارد؛ اما در عمل، با حمایت از پاکستان و اعلام برائت از «دشمنی» با طالبان، نشان داده است که مشکلی با تروریزم ندارد، مشکلات فراوانی در مسیر صلح ایجاد کرده است.
همین وضعیت در خصوص دوگانگی موجود در مورد صلح و جنگ در درون نظام نیز جریان دارد؛ اما به رغم این مسایل، تحلیلگران بر این نکته تاکید می کنند که فلسفه وجودی و ضرورت نهادی به نام شورای عالی صلح درست ناشی از همین نیاز است که بتواند از میان رویکردها، سیاست ها، گرایش ها، خوانش ها، منافع و اهداف متفاوت و حتی متعارض و متضاد داخلی و خارجی، یک راه معتدل و میانه و عملی مبتنی بر منافع ملی و قوانین داخلی کشور را برای صلح پیدا کند و بر بنیاد آن، با تدوین یک استراتژي ملی صلح، راه را بر اعمال علایق و سلایق طرف های مختلف بر این روند، ببندد؛ کاری که شورای عالی صلح از عهده آن برنیامده است.
در رویدادی دیگر، احمدضیا مسعود؛ نماینده فوق العاده رئیس جمهور در امور اصلاحات و حکومت خوب گفته است که افغانستان باید آمادگی جنگی طولانی مدت را داشته باشد.
مسعود گفت: جنگ فعلی در افغانستان جنگ با پاکستان است و این جنگ طولانی خواهد بود.
احمدضیا مسعود افزود: بی ثباتی و ناامنی موجود در کشور از طرف کشور همسایه ما پاکستان بر ما تحمل شده است.
آقای مسعود درباره صلح گفت:"صلح یک گپ کاملا غیر معقول است و فقط فرصت را برای تامین منافع کشور پاکستان مساعد می سازد."
وی افزود:"صلح با یک گروه مزدور معنی ندارد."
او گفت: طالبان بعد از چهارده سال نشان داد که آماده پذیرش زندگی مسالمت آمیز در افغانستان می باشند.
پیش از این نیز مقام های مهم دولتی بارها و با استفاده از هر فرصتی، جنگ جاری در کشور را جنگ پاکستان خوانده و گفته اند که این جنگ، تا زمانی که پاکستان تغییر رویه نداده، ادامه خواهد داشت.
با این حساب، کارشناسان می گویند این یکی از مهم ترین چالش ها در مسیر صلح و شورای عالی صلح است؛ چالشی که به نظر نمی رسد شورای عالی صلح با ترکیب و وضعیت کنونی آن، قادر به مدیریت درست آن باشد.
از جانب دیگر، رییس مجلس نمایندگان می گوید در نبود خطوط سیاست خارجی، مجلس نمی تواند در خصوص مسایل ملی و بین المللی موضع گیری کند.
عبدالرؤوف ابراهیمی بار دیگر از حکومت وحدت ملی خواست که خطوط اساسی سیاست خارجی کشور را تدوین و جهت تصویب به مجلس نمایندگان بفرستد.
این در حالی است که برخی نمایندگان اظهارات اخیر نواز شریف در مورد صلح افغانستان را محکوم کرده و از مجلس خواسته بودند که در این مورد موضع گیری جدی داشته باشد.
نواز شریف در سفرش به امریکا گفته بود که همزمان نمی تواند هم طالبان را به صلح دعوت کند و هم آنان را بکشد.
اظهارات رییس مجلس، به باور ناظران، ضرورت تدوین یک استراتژي شفاف، روشن و مدون در حوزه سیاست خارجی را بازگو و خاطرنشان می کند که نبود چنین راهبردی، موضع افغانستان در قبال صلح و جنگ را نیز تضعیف می کند و به قدرت های حامی تروریزم در منطقه اجازه می دهد که با بازی همزمان با کارت های صلح و جنگ، به منافع ملی افغانستان ضربه بزنند.
اما برخی از نزدیکان یونس قانونی هرچند این موضوع را تایید می کنند؛ اما می گویند که آقای قانونی پیشنهاد ریاست شورای عالی صلح را نپذیرفته است.
با این حال، خود آقای قانونی در این باره تاکنون ابراز نظری نکرده است.
ریاست شورای عالی صلح پس ترور برهان الدین ربانی؛ نخستین رییس آن به وسیله سفیر «صلح» طالبان، به صلاح الدین ربانی پسر وی واگذار شد؛ اما از زمانی که صلاح الدین ربانی وزیر خارجه شد، بدون رییس است و این امر از دید منتقدان، تاثیر زیادی روی فعالیت های این شورا و اثرگذاری آن بر روند صلح داشته است.
اگرچه در دوره ای که برهان الدین ربانی، ریاست شورا را بر عهده داشت نیز تغییر مهمی در روند صلح پدید نیامد؛ اما در آن زمان، به عقیده کارشناسان، شورای عالی صلح، به سهم خود یک وزنه مهم در معادلات مربوط به این حوزه، محسوب می شد و از وجاهت و اعتبار نسبی برخوردار بود.
همچنین آقای مجاهد گفته است که چالش امنیت افغانستان با ادامه جنگ حل نخواهد شد و نیاز است که در این شرایط، رهبران حکومت بیشتر روی گفتگوهای صلح تمرکز کنند.
وی همچنین از این موضوع انتقاد کرده که در حال حاضر، در پیشبرد گفتگوهای صلح، تنها یک صدا نیست؛ بلکه از چندین آدرس، صدا پیرامون صلح بلند می شود .
آقای مجاهد به طور نمونه گفت که ریاست جمهوری، شورای امنیت ملی و برخی نهادهای دیگر در این روند مداخله می کنند و این صداها در کیفیت گفتگوهای صلح تاثیر منفی به جا می گذارد.
کارشناسان هم می گویند که در این شکی نیست که راه حل بحران کنونی کشور در حوزه امنیت، جنگ نیست و باید در نهایت راهی برای برقراری صلح و یک راهکار مسالمت آمیز پیدا شود؛ اما آنچه در این میان، اهمیت دارد این است که این راه، لزوما از دهلیز شورای عالی صلح نمی گذرد؛ زیرا به عقیده کارشناسان، این شورا مدت هاست که اعتبار و کارآیی خود را از دست داده و این امر، موجب شده است تا هم مخالفان مسلح کشور که طرف اصلی گفتگوهای مورد نظر صلح محسوب می شوند و هم حامیان ایده صلح در چارچوب نظام کشور، نسبت به آینده این شورا بی اعتماد و ناامید شوند.
این شورا طی این مدت، حتی قادر به طرح صلح به مثابه یک ایده ملی نشده است؛ ایده ای که همه طیف ها و اقشار سیاسی، اجتماعی، قومی، فرهنگی و مدنی بر محور آن فراهم آیند و از آن حمایت و پشتیبانی کنند.
با این وصف، به گفته سرپرست شورای عالی صلح، بحران افغانستان، داخلی و بین المللی است. از یک طرف، امریکا گروه طالبان را تروریست می داند و در فهرست سیاه سازمان ملل قرار داده و از سوی دیگر، حکومت افغانستان پالیسی متضادی را در برابر طالبان ایجاد کرده است.
آقای مجاهد خاطرنشان کرد:«برخی از سیاست مداران نظام، وضعیت جنگی را دامن می زنند و این وضعیت را به منافع شخصی شان ترجیح می دهند که به منافع ملی نمی اندیشند و این مشکلات نمی تواند که افغانستان را از این بحران نجات دهد.»
در این زمینه، به عقیده کارشناسان، حق با آقای مجاهد است. دخالت مراجع داخلی و خارجی در امر صلح و منافع، اهداف، برداشت ها و قرائت های خاص و متفاوت هریک از این مراجع، موجب شده است تا صلح به یک کلاف سردرگم بدل شود و هر تلاشی در این زمینه سرانجام نتواند راه به جایی ببرد.
امریکا به عنوان کشوری که در ظاهر رهبری مبارزه با تروریزم را دارد؛ اما در عمل، با حمایت از پاکستان و اعلام برائت از «دشمنی» با طالبان، نشان داده است که مشکلی با تروریزم ندارد، مشکلات فراوانی در مسیر صلح ایجاد کرده است.
همین وضعیت در خصوص دوگانگی موجود در مورد صلح و جنگ در درون نظام نیز جریان دارد؛ اما به رغم این مسایل، تحلیلگران بر این نکته تاکید می کنند که فلسفه وجودی و ضرورت نهادی به نام شورای عالی صلح درست ناشی از همین نیاز است که بتواند از میان رویکردها، سیاست ها، گرایش ها، خوانش ها، منافع و اهداف متفاوت و حتی متعارض و متضاد داخلی و خارجی، یک راه معتدل و میانه و عملی مبتنی بر منافع ملی و قوانین داخلی کشور را برای صلح پیدا کند و بر بنیاد آن، با تدوین یک استراتژي ملی صلح، راه را بر اعمال علایق و سلایق طرف های مختلف بر این روند، ببندد؛ کاری که شورای عالی صلح از عهده آن برنیامده است.
در رویدادی دیگر، احمدضیا مسعود؛ نماینده فوق العاده رئیس جمهور در امور اصلاحات و حکومت خوب گفته است که افغانستان باید آمادگی جنگی طولانی مدت را داشته باشد.
مسعود گفت: جنگ فعلی در افغانستان جنگ با پاکستان است و این جنگ طولانی خواهد بود.
احمدضیا مسعود افزود: بی ثباتی و ناامنی موجود در کشور از طرف کشور همسایه ما پاکستان بر ما تحمل شده است.
آقای مسعود درباره صلح گفت:"صلح یک گپ کاملا غیر معقول است و فقط فرصت را برای تامین منافع کشور پاکستان مساعد می سازد."
وی افزود:"صلح با یک گروه مزدور معنی ندارد."
او گفت: طالبان بعد از چهارده سال نشان داد که آماده پذیرش زندگی مسالمت آمیز در افغانستان می باشند.
پیش از این نیز مقام های مهم دولتی بارها و با استفاده از هر فرصتی، جنگ جاری در کشور را جنگ پاکستان خوانده و گفته اند که این جنگ، تا زمانی که پاکستان تغییر رویه نداده، ادامه خواهد داشت.
با این حساب، کارشناسان می گویند این یکی از مهم ترین چالش ها در مسیر صلح و شورای عالی صلح است؛ چالشی که به نظر نمی رسد شورای عالی صلح با ترکیب و وضعیت کنونی آن، قادر به مدیریت درست آن باشد.
از جانب دیگر، رییس مجلس نمایندگان می گوید در نبود خطوط سیاست خارجی، مجلس نمی تواند در خصوص مسایل ملی و بین المللی موضع گیری کند.
عبدالرؤوف ابراهیمی بار دیگر از حکومت وحدت ملی خواست که خطوط اساسی سیاست خارجی کشور را تدوین و جهت تصویب به مجلس نمایندگان بفرستد.
این در حالی است که برخی نمایندگان اظهارات اخیر نواز شریف در مورد صلح افغانستان را محکوم کرده و از مجلس خواسته بودند که در این مورد موضع گیری جدی داشته باشد.
نواز شریف در سفرش به امریکا گفته بود که همزمان نمی تواند هم طالبان را به صلح دعوت کند و هم آنان را بکشد.
اظهارات رییس مجلس، به باور ناظران، ضرورت تدوین یک استراتژي شفاف، روشن و مدون در حوزه سیاست خارجی را بازگو و خاطرنشان می کند که نبود چنین راهبردی، موضع افغانستان در قبال صلح و جنگ را نیز تضعیف می کند و به قدرت های حامی تروریزم در منطقه اجازه می دهد که با بازی همزمان با کارت های صلح و جنگ، به منافع ملی افغانستان ضربه بزنند.
