دبیر کل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) خطاب به طالبان گفته که باید وارد مذاکرات صلح شوند در غیر آن صورت به شدت سرکوب خواهند شد.
ینس استولتنبرگ؛ دبیرکل ناتو روز گذشته در بروکسل پایتخت بلژیک، از طالبان خواست تا وارد مذاکرات صلح شوند، در غیر آن، نیروهای افغان به کمک نیروهای حمایت قاطع ناتو دست به سرکوب آنان خواهند زد.
این مقام ارشد ناتو گفته که تنها گزینه باقی‌مانده برای طالبان، مذاکرات صلح است و اگر افراد وابسته به این گروه به این روند نپیوندند، حملات نیروهای افغان و خارجی علیه آنان افزایش پیدا می‌کند.
این در حالی است که پس از اعلام راهبرد جدید امریکا در مورد افغانستان، حملات نیروهای امنیتی با حمایت هوایی نیروهای خارجی برای سرکوب طالبان و دیگر گروه‌های هراس‌افکن بیشتر شده است.
از سوی دیگر رییس جمهور غنی و دیگر مقامات ارشد حکومتی، بارها از طالبان خواسته اند تا دست از جنگ بردارند و با پیوستن به روند صلح مبارزات شان را از راه‌های مدنی ادامه دهند.
بنابراین، به باور کارشناسان مسایل افغانستان، موضع اخیر ینس استولتنبرگ؛ دبیر کل ناتو، نه نخستین پیام هشدارآمیز به طالبان است و نه آخرین آن خواهد بود. پیش از این نیز پیام هایی با محتوایی مشابه به نشانی این گروه از از آدرس مقام های ارشد غربی و همچنین دولت افغانستان، ارسال شده که هیچکدام در تغییر رفتار طالبان، مؤثر واقع نشده است.
آگاهان بر این باور اند که معضل طالبان، بنیادی تر از آن است که ناتو یا دولت افغانستان تصور می کنند. این صرفا یک مسأله شورشگری یک گروه ناراضی داخلی نیست.
طالبان نماینده قدرت های منطقه ای، در جنگی نیابتی در افغانستان هستند؛ جنگی که ریشه در مسایل حل نشده و پیچیده تاریخی دارد و حل و فصل آن به تنهایی از عهده هیچ جریان یا گروه یا ائتلافی، برنخواهد آمد.
به بیان روشن تر، مهار طالبان نیازمند اقناع پاکستان است. همسایه قدرتمند مجهز به تسلیحات اتمی افغانستان باید مطمئن شود که سیاست سنتی کابل مبنی بر نگاهی خصمانه به اسلام آباد، از بنیاد تعدیل شده است. یکی از پیش نیازهای اساسی این امر، تجدید نظر بر روابط راهبردی جاری میان افغانستان و هند است.
این چیزی نیست که برای اسلام آباد، پذیرفتنی و قابل قبول باشد. مقام های ارشد پاکستانی علیرغم انکار حمایت همه جانبه شان از گروه های تروریستی ضد دولتی در افغانستان، بارها این موضوع را به صراحت اعلام کرده اند که نقش کنونی هند در ماجرای افغانستان، برای آنها غیر قابل قبول است و اسلام آباد با استفاده از همه ظرفیت هایش اجازه توسعه روابط استراتژیک دو کشور را نخواهد داد.
بدیهی است که همین رویکرد، به تنهایی کافی است تا نشان دهیم پاکستان، آشکارا در امور داخلی افغانستان، دخالت می کند و در این زمینه حتی ابتدایی ترین اصول حاکم بر روابط بین الملل را نیز زیر پا می گذارد و حاکمیت ملی و استقلال سیاسی افغانستان به مثابه یک واحد سیاسی مستقل را نادیده می گیرد.
اما شرایط کنونی حاکم بر افغانستان به اندازه ای حاد و بحرانی است که اجازه نمی دهد به رفتارهای پاکستان بر پایه نورم های رایج بین المللی، رسیدگی شود. مهار جنون تروریزم که پاکستان بی محابا از آن برای رسیدن به اهداف استراتژیک خود در مصاف با هند در افغانستان، بهره می برد، نیازمند رهیافتی آنی و در عین حال بنیادی و اساسی است.
موضوع دیگری که بر حجم و دامنه بحران بی ثبات کننده جاری در افغانستان می افزاید، افزوده شدن طرف های تازه ای در جنگ نیابتی کنونی است. با تیره تر شدن روابط پاکستان و امریکا در پی اعلام و عملیاتی شدن راهبرد ضد پاکستانی ترامپ، اسلام آباد آشکارا به سمت محور شرق، روی کرده و به روسیه، ترکیه و ایران، تمایل نشان داده است.
این تغییر رویکرد استراتژيک می تواند معادلات جنگ و صلح در افغانستان را نیز عمیقا پیچیده سازد و راه های حل آن را نیز دست نیافتنی تر و دشوارتر کند.
در این میان، اتکای یکجانبه ناتو و امریکا بر نظامی گری و میلیتاریزم دیوانه وار و بی حساب و کتاب برای پایان دادن به بحران جاری در افغانستان، می تواند وضعیت را بیش از آنچه هست، پیچیده کند.
قرار دادن طالبان در برابر دو گزینه یا صلح یا سرکوب، یکی از همین نوع رفتارهاست؛ زیرا لازمه کشاندن طالبان به روند صلح و نشاندن آنها روی میز مذاکره، اعتنا به حضور، اثرگذاری و منافع مشروع دیگر بازیگران قدرتمند عرصه سیاست و امنیت افغانستان است؛ چیزی که به نظر نمی رسد سیاست سختگیرانه و انعطاف ناپذیر کنونی ناتو و امریکا، ظرفیت و امکان آن را داشته باشد.
در صورت ادامه این سیاست، طالبان نه با صلح، تطمیع خواهند شد و نه با سرکوب، تنبیه.
