رئیس جمهور اشرف غنی گفته است " که زمان التیام زخم ها فرارسیده و از طالبان باید عذر خواهی کنیم"؟! برخی از آگاهان بدین باوراند که ازمیان ده ها خصلت ناپسند سیاست مداران افغانستان یکی هم آنست که این جماعت هیچگاه سخنان دقیق و حساب شده بر زبان نرانده اند. در حالی که در دنیا مرسوم است که سیاست مداران قبل از سخن گفتن جمعی از نخبگان و آگاهان را می گمارند تا به تدوین سخنرانی آنها بپردازند و روی هر یک از کلمه هایی که بر زبان می رانند دقت و درنگ کنند تا بار معنایی دقیقی ارایه کرده باشند تا سخن از ابهام و ایهام و استعاره به دور باشد.
اما سیاست مداران افغان هر زمان که سخن گفته اند چون توام با سنجش گری و دقت ورزی کار شناسانه نبوده مورد نقد منتقدان قرار گرفته که یا در برابر منتقدان سکوت کرده یا آنکه به توجیه سخنان خود پرداخته و گاهی هم بر اشتباهات خود اصرار ورزیده اند.
حامد کرزی رئیس جمهور گذشته افغانستان را یکی از یاوه گویان بی بدیل درتاریخ سیاسی افغانستان باید شمرد که درسیزده سا ل حکومت خود چنان بیهوده سخن گفت و چنان یاوه سرایی کرد؛ چنان سخنان بی ربط و غیر عادی از زبان او به بیرون تراوید که نمی توان برای هیچ یک از سخنانی او توجیه و دلیل منطقی ارایه کرد. به طور نمونه، او در یک سخنرانی خود سران و کارمندان حکومت را به فساد تشویق کرد اما گفت که پول های به دست آورده را درساختن بلند منزل ها در داخل افغانستان مصرف کنید!
به نظر نگارنده این سخن کرزی از ناموجه ترین و ناپسندترین و بی پایه ترین سخنانی بود که او بر زبان راند.اما این تنها نبود او در سیزده سال حکومت خود از این گونه یاوه ها بسیار گفت.
به هر حال به نظر می رسد که خلف او نیز راه سلف را در پیش گرفته است و به تدریج پای در جای پای او می گذارد همانند او سخن می گوید. یکی از بی پایه ترین سخنان غنی همین جمله ای است که درصدر این نوشته بدان اشاره رفته است . اولین پرسشی که به وجود می اید آنست که این "باید"ی که بدان اشاره کرده است از کجا می آید، چه رابطه منطقی میان وضعیت سیزده ساله افغانستان و"باید" اشرف غنی وجود دارد؟ چرا باید از طالبان عذرخواهی صورت گیرد؟
عذر خواهی وقتی معنا پیدا می کند که کسی مرتکب اشتباهی شده باشد، دل کسی را بی سبب رنجانده باشد، برای آن که اشتباه را از فضای ذهنی طرف مقابل بزداید.مبادرت به عذر خواهی می کند . مردم افغانستان کدام اشتباهی ر ا مرتکب شده اند که باید از طالبان عذر خواهی کنند؟ درسیزده سال این طالبان بودند که تمام معیارهای انسانی را فرو هشتند وهر امتیازی به آنها پرداخته شد با خشم و خشونت پاسخ گفتند. حال چه مناسبت دارد که اشرف غنی از آنها عذرخواهی کند؟
رئیس جمهور غنی توضیح بیشتر نداده است که چرا او مجاب شده است که از طالبان عذرخواهی کند.
نکته دیگری که بدان اشارت رفته آنست این که اشرف غنی می خواهد از مواضعی تا هنوز اتخاذ کرده است عذر خواهی می کند یا آن که به عنوان رئیس جمهور کشور می خواهد مردم را فرا بخواند که از پیشگاه طالبان عذرخواهی کنند؟
نخستین گام درعذر خواهی نیز آنست که عذرخواهان تقصیر خود را بدانند که چه عملی اشتباهی را مرتکب شده اند که باید عذر بخواهند؟
پاره ای آگاهان بدین باوراند که از سخنان اشرف غنی بوی نا سنجیدگی به مشام می رسد.اگرنه با کدام استدلال می توان باور داشت که حکومتی از طالبان معذرت خواهی کند که در مدت سیزده سال جز جنایت و خشونت از آن گروه ندیده است. اگر گفته می شد که وقت آن رسیده است که طالبان از حکومت افغانستان معذرت خواهی کنند قابل قبولتر و عاقلانه تر بود تا این که حکومت از طالبان عذر خواهی کند!
البته اگر شخص اشرف غنی لازم می بیند که از طالبان عذر خواهی کند رابطه شخصی و دوستی دوجانبه میان او و طالبان برقرار باشدکه کسی هنوز نمی داند.اما این که او از جانب مردم عذر خواهی کند به نظر می رسد که نه این اجازه و رخصت را کسی به او داده باشد که او از جانب مردم عذر خواهی کند و نه هم باید خود از این موضع سخن بگوید .
اصلا برای مردم افغانستان از هر قشر، طایفه و قومی چگونه قابل قبول است که از گروهی عذر خواهی کنند که دراین سیزده- چهارده سال گذشته جز قتل ،غارت و کشتار چیزی سر نزده است؟
آیا از طالبان عذر خواهی کنند که در چهارده سال گذشته،از آنها دعوت به صلح شد که دست از اسلحه بردارند و در کنار مردم افغانستان به صلح و آرامش زندگی کنند اما آنها با تمام توان به خون ریزی و خشونت ادامه دادند و صدها جوان، پیر و کودک این کشور را به خاک و خون کشیدند و از هیچ جنایتی علیه مردم دریغ نداشتند، به جای زندگی آزاد و انسانی مزدوری استخبارات ارتش پاکستان را پذیرفتند و از آمدن در دامن مردم خودداری کردند، از این جهت باید ازین گروه عذر خواهی کنند؟
یاعذر خواهی کنند که چرا بیش از این به خشونت دست نبردند، بیشتر از این نکشتند و بیش از این ویران نکردند؟
آیا از طالبان عذر خواهی کنند که سیزده سال گذشته چندین هزار شاگرد مکتب و مدرسه را از درس و بحث فرو گذاشتند، دروازه های تحصیل و تدریس علم را بستند درهای خشونت، درنده خویی و نا مردمی را گشودند،پیام پیامبر خدا را نقض کردند که فرموده است ؛برای تحصیل علم به دور ترین نقاط دنیا (چین)سفرکنید، علم بیاموزید. طالبان کرام این سنت حسنه پیامبر را با سوزاندن مکتب ها و مدرسه هافرو نهادند تا فرزندان این مرز و بوم، کور و نادان باقی بمانند از این جهت باید از طالبان کرام عذر خواهی شود؟
طالبان گاه مکتب ها، مدرسه ها را بر سر شاگردان خراب کردند، میز و چوکی مکاتب را آتش زدند، معلمان مکاتب را کشتند، شاگردان مکتب ها را بارها با تهدید و ارعاب از مکتب بیرون کردند؛آیا باید مردم ازاین عمل طالبان عذر خواهی کنند؟
آیا از طالبان عذر خواهی شود که جاده هایی که باتکدی گری حکومت اعمار شده بود،با خشونت ورزی های طالبانی اکنون به ویرانه تبدیل شده اند عذرخواهی کنند که چرا اندکی ازاین جاده های سالم وسلامت باقی مانده را تخریب نکردید؟
یا آن که عذر خواهی شود که حکومت تا توانست افراد منصوب به طالبان را که با وسایل انتحاری دستگیر شده بودند به هر حیله ازبند رها کردند و با جامه های نو و فاخر دوباره به پایگاه شان فرستادند تابار دیگر جنایت ازسر گیرند،ازاین جهت باید از طالبان عذر خواهی شود؟ صد ها پرسش دیگر را می توان در کنار این پرسش ها قرار داد و از اشرف غنی خواست که توضیح دهد که عذر خواهی شما با کدام منطق صورت می گیرد؟ آیا گفتن عذر خواهی به معنای آن نیست که حکومت باردیگر می خواهد با پرداخت هزینه های یک طرفه رویه حکومت ناکام کرزی را ادامه دهد و از جیب مردم به طالبان ببخشد وآنهارا برسر سفره مردم بنشاند؟
مولف : سید مظفر دره صوفی
