سفیر بریتانیا، دست پیش می گیرد که پس نیفتد!

ویلیام پیتی، سفیر بریتانیا در کابل در یک نشست خبری گفته است که کمکهای جامعه جهانی به افغانستان باید در جای خودش مصرف شود و نه برای ساختمان سازی در دبی! این اظهارات را سفیر کشور انگلستان روز یکشنبه در کابل بیان کرده است. آقای پیتی اضافه می کند که کمکهای جامعه جهانی به جای ساختمان سازی در دبی باید در بخش آموزش و پرورش افغانستان به مصرف برسد.

اظهارات اقای ویلیام پیتی در حالی بیان می شود که پیش از این نیز مقامات بریتانیایی هشدار داده بودند که اگر فساد اداری در افغانستان از بین نرود، بریتانیا کمکهای خود را به این کشور قطع خواهد کرد.

سخنان سفیر بریتانیا چیزی تازه ای نیست و مقامات امریکایی و اروپایی، هر از گاهی و با هدف زیر فشار قرار دادن دولت افغانستان، اقدام به یک چنین مانورها و حرکات تبلیغاتی می کنند.

ادعاهای سفیر انگلستان در حالی مطرح می شود که دولت افغانستان، همواره خارجی ها را در وجود فساد اداری و حیف و میل شدن کمکهای جامعه جهانی در افغانستان، مقصر دانسته است. رییس جمهور کشور محترم حامد کرزی بطور مکرر از وجود نهادهای موازی مورد حمایت خارجی ها در افغانستان، سخن گفته و عملکرد غیر مسئولانه آنان را به شدید ترین وجه مورد انتقاد قرار داده است.

رییس جمهور افغانستان به وضوح تمام، پرداخت معاشات بالا به مشاوران و کارمندان خارجی در کشور را مورد سؤال و نکوهش قرار داده اند.

رییس جمهور به گونه مشخص نسبت به بیرون شدن ارز از افغانستان توسط کارمندان و مشاوران خارجی، نه یکبار که مکرراً هشدار داده است. گله ها، هشدارها و انتقادهای تند رییس جمهور از عملکرد غیر مسئولانه خارجی ها نسبت به وجود فساد و نهادهای موازی با دولت افغانستان و نیز خروج ارز از کشور، به حدی شدید بوده که اخیرا و در چند سال اخیر حامد کرزی را در معرض خشم و نفرت مقامات امریکایی و اروپایی قرار داده است.

رسانه ها به خوبی به خاطر دارند اظهارات اوباما نسبت به دولت رییس جمهور کرزی را که او و دولت ایشان را با تعبیراتی چون فاسد و ناکارآمد مخاطب قرار داده بود! که صد البته با عکس العمل بسیار تند دولت افغانستان مواجه شده و تا مدتی روابط دو کشور رو به تیرگی نهاده بود.

به هرحال، اگر بخواهیم یک طرفه به قاضی نرفته و منصفانه به قضاوت بنشینیم، باید یادآور شویم که وجود فساد در افغانستان تنها به عوامل خارجی منحصر نمی شود. فساد در افغانستان ریشه در داخل و خارج دارد.
به نظر می رسد همان اندازه که خارجی ها در ایجاد فساد در کشور نقش داشته اند، کمتر یا بیشتر از آن بسترها و زمینه های داخلی فساد نیز مقصراند.

اگر خارجی ها به ایجاد نهادهای موازی در افغانستان همت گماشته اند و از این طریق به عمیقتر شدن چاله های فساد در جامعه دامن می زنند، عوامل داخلی فساد نیز بیکار نبوده و دقیقاً شبیه و یا قوی تر از نهادهای موازی خارجی، به برپایی پایگاههای موازی با دولت در سطح پایتخت و ولایات اقدام کرده اند؛ پایگاههایی که هر کدام در منطقه و محدوده خود شان، بر مردم حکومت می رانند! و احدی را هم توان و جرئت آن نیست تا آنان را مورد سؤال و مواخذه قرار دهند و بلکه این آنهایند که به توبیخ و تاذی مردم مشغولند!
موضوع بعدی، همکاری برخی از نیروهای بومی داخلی با عناصر فرصت طلب و سودجوی خارجی است. اگر خارجی ها بدانند که در میان افغانها کسانی وجود نخواهد داشت که با آنان در جهت اهداف خاص شان همکاری خواهند کرد، هرگز امکان آن را نخواهند یافت تا با ایجاد نهادهای موازی و... به بالا رفتن دیوار فساد در جامعه حتی فکر بکنند تا چه رسد که به آن جامعه عمل بپوشانند.

بلی! با تاسف باید پذیرفت که در جامعه افغانی، چه در نهادهای دولتی و چه غیر آن، هستند افراد ضعیف النفس و عناصر زبونی که برای رسیدن به مقداری ثروت و مقام، از گزینه هایی چون دین، شرف و آزادگی به آسانی عبور می کنند! اگر به دیده انصاف بنگریم، این تنها خارجیها و مشاوران و کارمندان آنها نیستند که از مزایای معاشات بالای دالری لذت می برند؛ بلکه بسیاری از هموطنان افغان ما نیز که در خدمت شرکتها و موئسسات خارجی کمر بسته اند، معاشات خویش را با رقمهای بالای یورو و دالر دریافت می کنند!

توزیع ناعادلانه ثروت که ما مکرر از آن گفته ایم، ریشه در لایه های داخلی فساد در جامعه دارد. چنانچه بارها یادآور شده ایم سیستم توزیع ثروت در کشور از بی عدالتی همه جانبه رنج می برد. عدم شایسته سالاری و کار را به کاردان نسپردن، از بزرگترین شاخصه سیستم توزیع ناعادلانه ثروت است که در چهره کریه و بد منظر فقر و نابسامانی های اخلاقی- اجتماعی برجسته می شود؛ دقیقاً شبیه معضلی که در جامعه کنونی افغانی رونما شده و هیچ راه حلی جز تغییر سیستم توزیع ثروت از بی عدالتی به سمت عدالت برای آن متصور نیست.
بلی! به قول شاعر:
آیینه چون نقش تو بنمود راست
خود شکن، آیینه شکستن خطاست!
نمی شود که هر مشکلی را بر دوش دیگران انداخت و بدین وسیله از زیر بار مسئولیت و تکلیف، شانه خالی کرد؛ حتی اگر آن دیگران خارجی ها نیز باشند. دریغا که برای گفتن این حقایق بسیار دیر شده است و گر نه باید اعتراف کرد که در باز شدن پای قدرتهای سلطه جو در افغانستان و منطقه نیز این خارجی ها نیستند که به تنهایی نقش داشته باشند؛ بلکه وجود عوامل افغانی ومنطقه ای آنان را به هیچ عنوان نباید از نظر دور داشت و همینطور بسیاری از نارسایی های دیگر که در ما وجود دارد که اگر به اصلاح آنها نکوشیم، آینده ای بهتر از امروز نخواهیم داشت.


نویسنده: سید فاضل محجوب