هشدار در مورد حذف ایران از بازار افغانستان تا دو سال آینده!

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ مشهد: محمود سیادت در نشست کمیسیون توسعه صادرات این اتاق در شهر مشهد، مرکز ولایت خراسان رضوی گفت: دولت طالبان(امارت اسلامی) تعرفه های واردات کالایی که مشابه آن در داخل افغانستان تولید می‌شود را ۲ تا سه برابر افزایش داده؛ لذا بسیاری از کالاهای ایرانی توجیهی برای صادرات ندارد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، وی گفت: در شرایط فعلی چینی ها به شدت در افغانستان فعال هستند و افغانستان نیز به دنبال بازگشت سرمایه و سرمایه گذاران است، حال با توجه به این که در حال حاضر شرایط افغانستان به لحاظ امنیتی مطلوب ارزیابی می‌شود، باید از این ظرفیت ها به نحو احسن استفاده کرد.
سیادت افزود: بخش عمده ای از تجار افغانستانی در مشهد ساکن هستند و از حساب بانکی خود در ایران با شرکت های خراسان رضوی مبادله اقتصادی دارند و هر چند که ما در این خصوص جلسات مختلفی با مسوولان برگزار کردیم تا مبادلات ریالی(واحد پول ایران) با افغانستان از رفع تعهد ارزی(اسعار) مستثنی شود؛ اما بانک مرکزی(ایران) تا امروز این بحث را نپذیرفته است.
سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در هرات نیز در این نشست گفت: جمع آوری و ارائه اطلاعات اقتصادی در توسعه تعاملات با افغانستان بسیار مهم است و شاید بتوان گفت بزرگترین رسالت اتاق مشترک ایران و افغانستان آن است که با همکاری بخش دولتی، در راستای افزایش اطلاعات خود از حوزه افغانستان تلاش کنند و تا زمانی که این مهم محقق نشود، نمی توان صرفا با عنایت به بحث همسایگی و هم زبانی افغانستان، انتظار توسعه تعاملات تجاری داشت.
محمد صدیقی فر اضافه کرد: باید از فرصت های تجاری به وجود آمده که حاصل قابلیت ها و فرصت سازی های ایران است، نه حاصل نیازهای افغانستان، استفاده کرد.
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد هرچه شرایط افغانستان باثبات‌تر باشد، به نفع تجار ایرانی است، توسعه افغانستان و پایداری و ثبات اقتصادی این کشور به سود ایران است و توسعه تعاملات تجاری با این کشور را رقم خواهد زد.
رییس اداره بازرگانی خارجی اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی ایران نیز در این نشست گفت: در خصوص رفع تعهد ارزی صادرات به افغانستان و مشکلات این حوزه، با معاون وقت وزیر صنعت و معدن نشستی داشتیم و قول هایی هم بابت رفع این مساله از بانک مرکزی دریافت کردیم اما هنوز شاهد تحقق این موضوع نیستیم.
محمدعلی امیرفخریان افزود: به نظر می‌رسد به نتیجه رسیدن این مساله منوط به پیگیری اتاق مشترک افغانستان و ایران است تا در آینده نزدیک شاهد حذف تعهد ارزی صادرات ریالی به افغانستان باشیم و این مساله به توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی و صادرات کالا به افغانستان خواهد انجامید.
ناظر گمرکات خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: در چهار ماهه نخست امسال ۵۲۴ میلیون دالر از گمرکات این ولایت صادرات شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۳ درصد افزایش را نشان می دهد.
این در حالی است که بر اساس آمار سال 1401 حجم مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان، این رقم نسبت به سال های گذشته شاهد کاهش قابل توجه بوده است.
پیش از این، روح‌الله لطیفی، عضو کمیسیون خانه صنعت معدن و تجارت ایران، میزان صادرات جمهوری اسلامی ایران به افغانستان در سال ۱۴۰۱ را یک میلیارد و ۶۳۴ میلیون دالر اعلام کرد، که نسبت به سال قبل از آن ۱۱ درصد کاهش یافته و میزان واردات از افغانستان هم به ۲۹ میلیون دالر رسیده است.
افغانستان پس از عراق، ترکیه و امارات متحده عربی، چهارمین مقصد کالاهای صادراتی جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۱ بوده است.
براساس گزارش تحلیلی گمرک ایران نیز مجموع مبادلات تجاری ایران(مجموع صادرات غیرنفتی و واردات) با افغانستان طی سال 1401 بالغ بر 3405 هزار تن و به ارزش 1 میلیارد و 663 میلیون دالر بوده است. این آمار در سال 1400، 1 میلیارد و 853 میلیون دالر بوده که به لحاظ ارزش، 10 درصد کاهش را نشان می دهد.
10 قلم از مهم‌ترین کالاهای صادراتی ایران به افغانستان شامل روغن‌های سبک و فرآورده‌ها بجز پترول، روغن و سایر محصولات که از تقطیر قطران ذغال سنگ در درجه حرارت زیاد بدست می‌آید، سایر فرآورده‌های غیرمذکور دارای 70 درصد وزنی یا بیشتر نفت یا روغن‌های معدنی قیری، سایر هیدروکربورهای حلقوی، گاز طبیعی مایع شده، کف پوش‌های غیرمخملی باف، سیب تازه، بادنجان رومی، روغن پایه معدنی و پترول است.
ده قلم کالای صادراتی در مجموع 36 درصد از وزن و  39 درصد از ارزش کل صادرات به افغانستان را از آن خود ساخته‌اند. آمارهای مربوط به کالاهای صدر شده نشان می‌دهد که عمده کالاهای صادر شده  به کشور افغانستان را کالاهایی با پایه نفتی و  پتروشیمی تشکیل می‌دهد.
تعداد کل گمرکات فعال در زمینه صادرات کالا به افغانستان طی سال 1401، 74 گمرک بوده که ده گمرک نخست در صادرات کالا به کشور به لحاظ ارزشی طی سال 1401، گمرکات مشهد، دوغارون، اراک، غرب تهران، منطقه ویژه اقتصادی کاوه، شهید باهنر، اصفهان، قم، ماهیرود و قزوین بوده‌اند.
در مجموع 65 درصد از وزن و 66 درصد از ارزش کل کالاهای صادراتی به افغانستان طی سال 1401  از طریق این ده گمرک صورت گرفته است.
ده قلم از مهم‌ترین کالاهای صادراتی افغانستان به ایران در مجموع 53 درصد از وزن و 71 درصد از ارزش کل واردات از افغانستان را از آن خود ساخته است. "سرب تصفیه شده" بصورت کار نشده، سایر دانه آفتابگردان و سایر نباتات و اجزاء آنها مورد مصرف در عطرسازی و داروسازی سه کالای نخست وارداتی بوده‌اند که به تنهایی حدود 39 درصد از ارزش کل واردات از افغانستان را به خود اختصاص داده‌اند.
سایر این کالاها نیز شامل دانه کنجد به استثنای بذر آن، ماش سبز، لوبیا، نخ یک لا، فلفل خرد نشده، سایر پنبه حلاجی نشده و تخم رازیانه رومی و برخی گیاهان دیگر است.
براساس آمارهای گمرک ایران، مهم‌ترین گمرکات مقصد واردات از افغانستان به ترتیب گمرکات منطقه ویژه دوغارون، منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی، مشهد، شهید باهنر، سرخس، میلک، منطقه ویژه اقتصادی سرخس، منطقه ویژه اقتصادی بیرجند، میرجاوه و ماهیرود بوده است.