خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی نوشت: «فرستاده دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در مذاکرات با طالبان میگوید، از تعهدات این گروه شبهنظامی در ممانعت از استفاده سازمانهای تروریستی بینالمللی برای استفاده از افغانستان به عنوان پایگاهی برای انجام حملات جهانی راضی است.
همچنین گفتگوهایی درباره سازش که ممکن است به پیوستن طالبان به نیروهای آمریکایی برای مقابله با داعش منجر شود، در جریان است؛ داعش رقیب طالبان در مناطق کوهستانی واقع در شمال افغانستان است.
زلمای خلیلزاد، فرستاده آمریکا در امور افغانستان که خود متولد این کشور است و سابق بر این هم، سفیر ایالات متحده در این کشور جنگ زده بود، میگوید: جهان باید مطمئن شود که افغانستان دیگر تهدیدی علیه جامعه بینالملل نیست. ما از تعهداتی که از جانب طالبان درباره مقابله با تروریسم دریافت کردهایم، خشنود هستیم.
البته این صحبتها همگان را متقاعد نکرده است؛ برخی از افغانها نگران این هستند که تمایل ترامپ برای بیرون کشیدن سربازان آمریکایی از افغانستان باعث تردیدهایی به صادقانه بودن صحبتهای طالبان شود. در مذاکرات اولیه صلح، حمدالله منیب، مشاور امنیت ملی اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان گفت: تداوم کنترل طالبان بر سایر گروههای شبه نظامی میتواند مصداق این ضربالمثل باشد "گربهها محافظ شیر (خوراکی) نیستند."
"مایکل والتز" که در سمت افسر نیروهای ویژه در چندین ماموریت ضربتی در افغانستان حضور داشته، میگوید: از اینکه میبینم طالبان مذاکره میکند، خوشحال هستم اما شرایطی را نمیبینم که در آن افغانستان بتواند خود را از تبدیل شدن به محل اصلی فعالیت تروریستها که میخواهند به آمریکا حمله کنند، در امان بدارد. در وهله نخست، بابت صداقت طالبان تردید دارم. اما حتی اگر شما هم این مساله را بپذیرید که چگونه طالبان ظرفیت رهبری ارتش ۳۰۰ هزار نفری افغانستان را دارد، آیا نیروهای آمریکایی و ائتلافی از دشمنان در سراسر جهان این مساله را به چالش نمیکشند؟
چیزهای بیشتری در معرض خطر قرار دارند.
درگیری در افغانستان باعث کشته شدن بیش از ۲۳۰۰ سرباز آمریکایی و اتلاف صدها میلیارد دالر از پول مالیاتدهندگان شده است. طالبان بر نیمی از افغانستان و نه فقط شهرها کنترل دارد. حدود ۱۴ هزار سرباز آمریکایی به همراه سایر نیروهای تحت رهبری ناتو هنوز در این کشور مستقر هستند. مقامهای ارشد اطلاعاتی هشدار دادهاند که خروج نیروهای خارجی از افغانستان شاید باعث شود تا این کشور به زمانی برگردد که طالبان بر کشور حکمرانی میکرد و محل اصلی فعالیت القاعده بود.
با وجود گذشت دو دهه از جنگ در افغانستان، گروههای شبهنظامی همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند.
در گزارش آوریل ۲۰۱۸ شورای امنیت سازمان ملل آمده که القاعده با طالبان اتحاد نزدیکی دارد. در این گزارش همچنین آمده، طالبان که هیچ سابقهای در انجام حمله در خارج از افغانستان را ندارد، فضای عملیاتی برای حدود ۲۰ گروه تروریستی با هزاران نیرو آماده میکند.
"بیل روجیو"، مدیر "لانگ وار ژورنال" در موسسه دفاع از دموکراسیها، اندیشکده محافظه کار در واشنگتن، میگوید: پیام ویدئویی از جانب القاعده که در مه سال جاری میلادی منتشر شد، اهمیت ائتلاف این گروه با طالبان را نشان میدهد ، در این ویدئو تصاویری از شبهنظامیان دو گروه نشان داده میشود که در زیر پرچم دو گروه میجنگند.
طالبان نه القاعده را محکوم کرده و نه احتمالا چنین کاری میکند. دو طرف، متحدان نزدیکی باقی ماندهاند. طالبان از تحویل دادن اسامه بن لادن پس از ۱۱ سپتامبر خودداری کرد و حتی تمایل دارد تا کنترل خود بر کشور را قربانی کند. طالبان حالا دست بالا را دارد و هیچ انگیزهای برای محکوم کردن نزدیکترین متحد خود هم ندارد.
یکی از مقامهای اطلاعاتی آمریکا مستقر در کابل میگوید، گروه داعش حتی یک تهدید بزرگتر محسوب میشود. حملات اخیر آن در کابل مصداقی عملی برای انجام حملات بیشتر اینچنینی در آینده است. یکی از امیدواریها برای یک سازش قابل مذاکره این است که این سازش، طالبان را به سمت دولت و مبارزه با داعش میکشاند.
داعش در ولایت کونار در شرق افغانستان گسترش یافته؛ ولایتی که آمریکا پس از چندین حمله از جانب طالبان مجبور به عقب نشینی از آن شد. یک دلیل که آمریکا میخواهد همکاری طالبان را با خود داشته باشد این است؛ آنها به این مناطق بیابانی آگاهی و آشنایی کامل دارند و میتوانند در نبرد علیه داعش حضور داشته باشند.
چنین شرایطی بیسابقه بوده است؛ در دهه ۱۹۸۰، آمریکا از شبهنظامیان در افغانستان در حالی حمایت کرد که این گروهها مشغول مبارزه برای پایان دادن به اشغالگری توسط نیروهای شوروی سابق بودند.
خلیلزاد نگفته که دقیقا چرا از تضمین طالبان در جلوگیری از تبدیل شدن افغانستان به پناهگاه شبهنظامیان خشنود است. او فقط گفته، خروج آمریکا از افغانستان به تعهداتی وابسته است که طالبان آنها را مطرح کرده است.
سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر میگوید: چنین تضمینهایی زمانی که نیروهای ناتو و آمریکا، افغانستان را ترک کنند، مکتوب و به قانون بدل میشوند. پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان و تشکیل یک دولت اسلامی جدید، قانون مشخص میکند که هیچکس نمیتواند از خاک افغانستان علیه دولت آمریکا و متحدانش بهره ببرد.
"جان دمپسی"، مشاور ارشد در اداره امور جنوب و مرکز آسیا در وزارت خارجه آمریکا میگوید: خلیلزاد نه فقط از طالبان تضمین گرفته بلکه درباره راههایی که آمریکا آنها را تایید میکند، صحبت میکند. او به دنبال تایید، اجرایی کردن و تحقق این تضمینهاست. ما هنوز به این درجه نرسیدیم. در اول سپتامبر، آمریکا به دنبال حل این مساله درباره استفاده گروههای تروریستی از افغانستان برای توطئه چینی حملات است و میخواهد یک چارچوب زمانی برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان مطرح کند. این توافق باعث پیشرفت بیشتر در مذاکرات بین طالبان و دولت افغانستان میشود. زنان به ویژه درباره آینده خود نگران هستند چون آنها زمانیکه طالبان بر سر کار بود، به شدت سرکوب شدند.
از "جینا هسپل"، مدیر سیا درباره تاییدیه این تضمینها در جلسه سنا سوال شد؛ او گفت: اگر یک توافق نهایی صلح وجود داشته باشد، یک رژیم نظارت قوی باید در نظر گرفته شود و اگر نیاز باشد، ما باید به یک قابلیت برای اقدام بر اساس منافع ملی خود دسترسی داشته باشیم.
اما ذبیح الله مجاهد میگوید: نه حضور ارتش آمریکا و نه اطلاعات آن در افغانستان برای ما قابل قبول نیست.
با وجود شکافهای عمیق قومیتی در افغانستان و اجتناب طالبان برای مذاکره با دولت کابل که آن را دستنشانده غرب میداند، این گفتگوهای بین افغانی حتی سختتر از مذاکرات مستقیم آمریکا با طالبان است.»