با اعلام حمایت چهار سناتور دیگر از توافق اتمی ایران و قدرت های جهانی، تعداد سناتوران امریکایی حامی توافق به ۴۲ نفر رسید.
بر اساس رویه درونی سنای امریکا، مذاکرات در مورد یک طرح، حد زمانی ندارد؛ اما اگر ۶۰ عضو از ۱۰۰ سناتور به کفایت مذاکرات رأی دهند، مذاکرات متوقف و رأی گیری انجام می شود.
اگر مخالفان توافق نتوانند رای لازم برای تصویب کفایت مذاکرات را مهیا کنند، سناتورهای دموکرات می توانند با تقاضای ادامه نامحدود مذاکرات، عملا جلو رأی گیری را بگیرند.
روز سه شنبه سناتورها ران وایدن، گری پیترز، ریچارد بلومنتال و ماریا کنتول از توافق وین حمایت کردند و شمار بلوک حامیان را به ۴۲ نفر رساندند.
مجلس نمایندگان امریکا هم قرار است قطعنامه ای در رد توافق وین را روز جمعه به رای بگذارد؛ اما شکست طرح فقط در یکی از دو مجلس کنگره کافی است تا اوباما به نتیجه برسد.
به این ترتیب، کارشناسان می گویند که چند گزینه در برابر نمایندگان موافق و مخالف توافق اتمی با ایران در کنگره امریکا و کاخ سفید قرار دارد.
یکی از گزینه ها این است که نمایندگان موافق در مجلس سنای امریکا با استفاده از شگرد فیلیباستر، روند بحث ها و مذاکرات بر سر برنامه اتمی ایران و توافق به دست آمده در این خصوص میان ایران و قدرت های جهانی را به اندازه ای طولانی کنند که مجلس سنا تا پایان مهلت تعیین شده نتواند قطعنامه ای را در این خصوص به رای بگذارد.
برای آنکه چنین اجماعی شکل بگیرد، ۴۱ نماینده سنای امریکا باید بر سر استفاده از شگرد فیلیباستر، توافق کنند تا ۶۰ رای برای شکستن فیلیباستر شکل نگیرد. باید توجه داشت که توافق بر استفاده از فیلیباستر غیر از موافقت با امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی است. به این معنا که ممکن است نماینده یا نمایندگانی از سنای امریکا با نفس امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی، موافق باشند و از آن بنا به هر دلیلی حمایت کنند؛ اما همزمان، با استفاده از شیوه فیلیباستر به هدف ممانعت از رای گیری سنا بر سر این توافق، موافق نباشند و باور داشته باشند که این توافقنامه باید به رای گذاشته شود.
تردید اصلی در حال حاضر همین است. اینکه همه ۴۲ نماینده موافق توافق هسته ای با ایران، ممکن است با استفاده از شگرد فیلیباستر، موافق نباشند.
فیلیباستر ماهیتا یک شگرد فریبکارانه است و اگرچه به ظاهر با گفتمان دموکراتیک، منافاتی ندارد؛ اما ذات آن، نوعی فریبکاری و سوء استفاده از زمینه ای است که گفتگو در اختیار موافقان و مخالفان یک طرح می گذارد.
با این حال، صرف نظر از ماهیت غیر دموکراتیک این شگرد، این رویه ای است که پیش از این در مجلس سنای امریکا، به کار گرفته شده و قانونی محسوب می شود.
در صورتی که بیشتر از ۴۰ عضو سنا نتوانند بر سر استفاده از فیلیباستر در باره بحث در مورد توافق اتمی، اجماع کنند، گزینه دوم روی میز نمایندگان آن است که قطعنامه ای در مورد این توافق به رای گذاشته شود. در این صورت، با توجه به ترکیب اکثریت جمهوری خواهان در هردو مجلس سنا و نمایندگان امریکا، کسی انتظار ندارد، طرفداران این توافق بیشتر از مخالفان آن باشد و قطعنامه با رای مثبت همراه شود؛ بنابراین، نمایندگان جمهوری خواه سنا و مجلس نمایندگان امریکا به راحتی خواهند توانست به آن رای منفی دهند و به این ترتیب، توافقنامه اتمی میان ایران و قدرت های جهانی عملا از کنگره امریکا کارت سرخ بگیرد و رد شود. البته باید تصریح کرد که این امر در صورتی عملی خواهد شد که هردو اتاق کنگره امریکا با توافق اتمی با ایران، مخالفت کند.
در این صورت، توپ به زمین کاخ سفید خواهد افتاد و گزینه سوم مطرح خواهد شد.
رییس جمهوری امریکا می تواند در پاسخ به تصمیم نمایندگان کنگره امریکا، یکی از دو گزینه قانونی را به کار ببندد. یا تصمیم کنگره را امضا کند و به این ترتیب، توافق اتمی با ایران را رد نماید که البته بسیار بعید است چنین کند و یا با وتوی این تصمیم کنگره، مصوبه کنگره را مسترد کند و این بار، دوسوم کل نمایندگان باید اجتماع کنند تا وتوی باراک اوباما را بشکنند و بدون نیاز به امضای او، توافق اتمی را رد کنند.
شکل گیری دوسوم نیز با توجه به میزان آرای موافق توافق اتمی، بسیار بعید است.
با این حساب، سرنوشت احتمالی در انتظار توافق اتمی با ایران در امریکا، وتوی رای کنگره از سوی کاخ سفید خواهد بود که در نتیجه آن، می توان گفت که اقلیت طرفدار این توافق، برنده این بازی نفسگیر شده است.
بر اساس رویه درونی سنای امریکا، مذاکرات در مورد یک طرح، حد زمانی ندارد؛ اما اگر ۶۰ عضو از ۱۰۰ سناتور به کفایت مذاکرات رأی دهند، مذاکرات متوقف و رأی گیری انجام می شود.
اگر مخالفان توافق نتوانند رای لازم برای تصویب کفایت مذاکرات را مهیا کنند، سناتورهای دموکرات می توانند با تقاضای ادامه نامحدود مذاکرات، عملا جلو رأی گیری را بگیرند.
روز سه شنبه سناتورها ران وایدن، گری پیترز، ریچارد بلومنتال و ماریا کنتول از توافق وین حمایت کردند و شمار بلوک حامیان را به ۴۲ نفر رساندند.
مجلس نمایندگان امریکا هم قرار است قطعنامه ای در رد توافق وین را روز جمعه به رای بگذارد؛ اما شکست طرح فقط در یکی از دو مجلس کنگره کافی است تا اوباما به نتیجه برسد.
به این ترتیب، کارشناسان می گویند که چند گزینه در برابر نمایندگان موافق و مخالف توافق اتمی با ایران در کنگره امریکا و کاخ سفید قرار دارد.
یکی از گزینه ها این است که نمایندگان موافق در مجلس سنای امریکا با استفاده از شگرد فیلیباستر، روند بحث ها و مذاکرات بر سر برنامه اتمی ایران و توافق به دست آمده در این خصوص میان ایران و قدرت های جهانی را به اندازه ای طولانی کنند که مجلس سنا تا پایان مهلت تعیین شده نتواند قطعنامه ای را در این خصوص به رای بگذارد.
برای آنکه چنین اجماعی شکل بگیرد، ۴۱ نماینده سنای امریکا باید بر سر استفاده از شگرد فیلیباستر، توافق کنند تا ۶۰ رای برای شکستن فیلیباستر شکل نگیرد. باید توجه داشت که توافق بر استفاده از فیلیباستر غیر از موافقت با امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی است. به این معنا که ممکن است نماینده یا نمایندگانی از سنای امریکا با نفس امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی، موافق باشند و از آن بنا به هر دلیلی حمایت کنند؛ اما همزمان، با استفاده از شیوه فیلیباستر به هدف ممانعت از رای گیری سنا بر سر این توافق، موافق نباشند و باور داشته باشند که این توافقنامه باید به رای گذاشته شود.
تردید اصلی در حال حاضر همین است. اینکه همه ۴۲ نماینده موافق توافق هسته ای با ایران، ممکن است با استفاده از شگرد فیلیباستر، موافق نباشند.
فیلیباستر ماهیتا یک شگرد فریبکارانه است و اگرچه به ظاهر با گفتمان دموکراتیک، منافاتی ندارد؛ اما ذات آن، نوعی فریبکاری و سوء استفاده از زمینه ای است که گفتگو در اختیار موافقان و مخالفان یک طرح می گذارد.
با این حال، صرف نظر از ماهیت غیر دموکراتیک این شگرد، این رویه ای است که پیش از این در مجلس سنای امریکا، به کار گرفته شده و قانونی محسوب می شود.
در صورتی که بیشتر از ۴۰ عضو سنا نتوانند بر سر استفاده از فیلیباستر در باره بحث در مورد توافق اتمی، اجماع کنند، گزینه دوم روی میز نمایندگان آن است که قطعنامه ای در مورد این توافق به رای گذاشته شود. در این صورت، با توجه به ترکیب اکثریت جمهوری خواهان در هردو مجلس سنا و نمایندگان امریکا، کسی انتظار ندارد، طرفداران این توافق بیشتر از مخالفان آن باشد و قطعنامه با رای مثبت همراه شود؛ بنابراین، نمایندگان جمهوری خواه سنا و مجلس نمایندگان امریکا به راحتی خواهند توانست به آن رای منفی دهند و به این ترتیب، توافقنامه اتمی میان ایران و قدرت های جهانی عملا از کنگره امریکا کارت سرخ بگیرد و رد شود. البته باید تصریح کرد که این امر در صورتی عملی خواهد شد که هردو اتاق کنگره امریکا با توافق اتمی با ایران، مخالفت کند.
در این صورت، توپ به زمین کاخ سفید خواهد افتاد و گزینه سوم مطرح خواهد شد.
رییس جمهوری امریکا می تواند در پاسخ به تصمیم نمایندگان کنگره امریکا، یکی از دو گزینه قانونی را به کار ببندد. یا تصمیم کنگره را امضا کند و به این ترتیب، توافق اتمی با ایران را رد نماید که البته بسیار بعید است چنین کند و یا با وتوی این تصمیم کنگره، مصوبه کنگره را مسترد کند و این بار، دوسوم کل نمایندگان باید اجتماع کنند تا وتوی باراک اوباما را بشکنند و بدون نیاز به امضای او، توافق اتمی را رد کنند.
شکل گیری دوسوم نیز با توجه به میزان آرای موافق توافق اتمی، بسیار بعید است.
با این حساب، سرنوشت احتمالی در انتظار توافق اتمی با ایران در امریکا، وتوی رای کنگره از سوی کاخ سفید خواهد بود که در نتیجه آن، می توان گفت که اقلیت طرفدار این توافق، برنده این بازی نفسگیر شده است.
