دکتر نصیراحمد نور، سفیر کبیر جمهوری اسلامی افغانستان در ایران، در گفتگویی ویژه با خبرنگار آوا، با بیان این که روابط و همکاری های دو کشور در مقایسه با گذشته، شاهد پیشرفت و گسترش در همه عرصه ها بوده، با توجه به گفتگوها و مذاکرات استراتژیک دو کشور در شش ماه گذشته خاطرنشان کرد که این مذاکرات از زمان ریاست جمهوری حامد کرزی تاکنون جریان داشته، اما این مذاکرات در دوره فعلی حکومت وحدت ملی، خوب تر سازماندهی شده است.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) از تهران، آقای نور که بیش از ۲۳ سال در رأس ادارات داخلی وزارت خارجه و سفارت های افغانستان در کویت، قطر، مصر و حالا ایران فعالیت کرده، می گوید: "بدون شک میان دو کشور فرصت ها و منافع مشترک و همچنان چالش های مشترک وجود دارد. فرصت ها و منافع مشترک عمدتا در زمینه اقتصادی است که نه تنها در سطح دوجانبه، بلکه یک محور و اساس خوب برای همکاری ها و همگرایی های منطقه ای است. در اینجا پروژه های بسیار بزرگ منطقه ای مطرح است که محور اصلی آن ها عمدتا افغانستان و ایران است، بر این اساس، طبیعی است که هر قدر دو کشور همکاری بیشتری داشته باشند، همکاری های منطقه ای را تقویت و گسترش خواهد داد".
وی خاطرنشان کرد که افغانستان و ایران در بحث های امنیتی نیز چالش های مشترک دارند. موضوع تروریزم تهدیدی برای همه و به خصوص برای دو کشور است. از سوی دیگر موضوع قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، تهدیدهای مشترک دیگری برای هر دو کشور و همچنان سایر کشورهای همسایه افغانستان و کل منطقه است.
سفیر افغانستان در ایران در مورد مذاکرات دو کشور در ۵ کمیته برای دست یابی به یک سند همکاری های جامع استراتژیک گفت: "از زمانی که این موضوع در زمان ریاست جمهوری جناب آقای کرزی مطرح شده، بحث ها ادامه داشته، پیش نویس هایی رد و بدل گردیده و مذاکرات جریان داشته، اما این مذاکرات در دوره فعلی حکومت وحدت ملی، خوب تر سازماندهی شده است".
به گفته وی، تاکنون این کمیته ها دو نشست در تهران و کابل داشته اند برخی تاریخ ها برای برگزاری نشست سوم در جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد شده که زیر بحث است تا یک تاریخ مناسب و مورد تأیید برای هر دو طرف، تعیین شود. 
در زیر متن کامل بخش اول گفتگوی ویژه خبرگزاری صدای افغان(آوا) را با دکتر نصیراحمد نور می خوانید:
سوال: برای آشنایی بیشتر خوانندگان لطف کنید یک بیوگرافی مختصر خود را بیان کنید؟
نور: بنده بیش از ۲۳ سال است که در دستگاه دیپلماسی افغانستان مصروف خدمت هستم؛ در داخل وزارت خارجه و در رأس شعبات سیاسی و حقوقی و همچنان در رأس سفارت های افغانستان در کویت، قطر، مصر و حالا هم در جمهوری اسلامی ایران.
سوال: چند سال است در ایران حضور دارید؟
نور: حدود ۵ سال می شود.
سوال: از وقتی که شما به ایران آمدید و مسئولیت سفارت را به عهده گرفتید تا حالا که ۵ سال می گذرد، سطح روابط بین دو کشور شاهد چه تغییراتی بوده است؟
نور: در مجموع سطح روابط دو کشور در طی یک و نیم دهه اخیر، چه در دوره کاری من و چه قبل از آن، خیلی عالی و خوب بوده و این روابط خوب رو به گسترش است.
سوال: اما قطعا در ۵ سال گذشته تغییراتی در چگونگی روابط دو کشور به میان آمده، به خصوص با توجه به روند تحولات در دو کشور؟
نور: روابط و همکاری های دو کشور شامل عرصه های گوناگون می شود و خوشبختانه می توانیم بگوییم که در مقایسه با گذشته ما در همه عرصه ها شاهد پیشرفت و گسترش هستیم. ما شاهد بازدیدهای مقام های عالی دو کشور بوده ایم. بیش از یک سال می شود که ما شاهد امضای موافقتنامه سه جانبه چابهار هستیم که یک رویداد خیلی مهم، نه تنها در سطح روابط و همکاری های سه کشور افغانستان، ایران و هند، بلکه در سطح مبادلات تجاری و ترانزیتی در کل منطقه به حساب می رود.
سوال: با توجه به این مسائل، می توان گفت که تعریفی از منافع مشترک بین دو کشور وجود دارد؟ ما همواره بحث همکاری های اقتصادی منطقه ای را مطرح کرده ایم، اما فراتر از آن، بحث همگرایی منطقه ای وجود دارد. آیا منافع مشترک دو کشور به اندازه ای است که زمینه نزدیک شدن بیشتر دو کشور و همگرایی را فراهم کند؟
نور: بدون شک میان دو کشور فرصت ها و منافع مشترک و همچنان چالش های مشترک وجود دارد. فرصت ها و منافع مشترک عمدتا در زمینه اقتصادی است و نه تنها در سطح دوجانبه، بلکه همکاری های دو کشور می تواند یک محور و اساس خوبی برای همکاری ها و همگرایی های منطقه ای باشد. در اینجا پروژه های بسیار بزرگ منطقه ای مطرح است که محور اصلی آن ها عمدتا افغانستان و ایران است، بر این اساس، طبیعی است که هرقدر دو کشور همکاری بیشتری داشته باشند، همکاری های منطقه ای را تقویت و گسترش خواهد داد. همچنان ما در بحث های امنیتی چالش های مشترک داریم. موضوع تروریزم تهدیدی برای همه و به خصوص برای دو کشور است. از سوی دیگر موضوع قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، تهدیدهای مشترک دیگری برای هر دو کشور و همچنان سایر کشورهای همسایه افغانستان و کل منطقه است. در همه این زمینه ها میان دو کشور تماس ها، همکاری ها و نشست هایی وجود داشته و دارد.
سوال: در سال های اخیر ما بیشتر در حوزه مسائل اقتصادی با ایران وارد شده ایم تا مسائل سیاسی، امنیتی و حتی فرهنگی. نوع نگاه حکومت افغانستان در سطح کلان نسبت به ایران چیست؟ ما فقط می خواهیم بحث مسائل اقتصادی را در پیش بگیریم؟ و با توجه به حضور امریکا و ناتو در کشور، می خواهیم بحث نزدیکی سیاسی و امنیتی به حاشیه برود و کنار گذاشته شود؟
نور: در همه زمینه ها همکاری، تماس ها و ارتباط وجود دارد، در بخش های امنیتی هم تهدیدهای مشترکی وجود دارد که نمی شود آن را نادیده گرفت. در رابطه به حضور ائتلاف بین المللی در افغانستان، ما در طول ۱۶ سال گذشته بارها نشان دادیم که روابط دوجانبه ایران و افغانستان زیر تأثیر عامل سومی و خارجی قرار نگرفته و نمی گیرد. خوشبختانه این موضوع را دوستان بین المللی افغانستان هم درک کرده و هیچ گاهی در این مسائل دخالت نکردند. افغانستان نیز به عنوان یک کشو مستقل اجازه نمی دهد یک کشور سومی در رابطه با تعیین سیاست خارجی اش، دخالت کند و آنچه که منافع ملی و منافع امنیتی افغانستان ایجاب کند، افغانستان در آن راه گام برمی دارد. ایران یک همسایه بسیار مهم در همه زمینه ها برای ما است و در طول این مدت روابط با ایران در همه عرصه ها بوده، هست و رو به گسترش هم می باشد.
سوال: اما در حوزه اقتصادی بیشتر مجال گسترش پیدا کرده تا سایر حوزه های دیگر؟
نور: طبیعی است، سیاست دولت افغانستان بیشتر سیاست اقتصادمحور است، این نه تنها با جمهوری اسلامی ایران، بلکه ما همین دید را با همه همسایگان داریم. ما به این باور هستیم که نه تنها توجه به بخش توسعه اقتصادی یک امر ضروری است، بلکه پیروزی در این عرصه، می تواند ممد پیروزی در عرصه امنیتی هم باشد. یکی از عوامل ناامنی که گروه های تروریستی و افراطی می توانند با استفاده از آن سربازگیری کنند، بحث بیکاری و مشکلات اقتصادی است، هرقدر ما در این عرصه موفقیت داشته باشیم، بدون شک می توانیم بازتاب مثبت آن را در سایر عرصه ها از جمله در عرصه امنیتی ببینیم.
سوال: پس رد می کنید که عوامل خارجی در سیاست خارجی ما در قبال ایران تأثیرگذار بوده است؟ در کنار آن و در بحث عوامل داخلی، برخی گروه ها در داخل کشور وجود دارد که چندان عقلامند نیستند ما یک رابطه گسترده را با ایران داشته باشیم؟
نور: اینجا بحث سیاست رسمی دولت است که من خدمت شما عرض کردم، افغانستان خصوصیت خود را دارد که در آن فعالیت های سیاسی، فکری و آزادی بیان مصوون و محفوظ است، هرکس می تواند اظهار نظر کند، شاید هیچ کشوری خالی از گروه های خرد و کوچکی نباشد که نظرات همسو با نظر جمعی ندارند، اما نظر آن ها، نظر رسمی دولت ها نیست، ولی حضورشان را کسی نادیده گرفته نمی تواند و در همان سطحی که هستند، اظهار نظر می کنند.
سوال: در مدت پنج سالی که شما در اینجا هستید، از نظر شما نوع نگاه ایران به افغانستان در سطوح مختلف چه بوده است؟
نور: دید همین است که باید از فرصت ها و زمینه های همکاری که به نفع دو کشور است، در عرصه های مختلف استفاده کنیم. دید موجود، یک دید دوجانبه است، زیرا در روابط دوجانبه، دید یک جانبه موثر واقع نمی شود، بلکه زمانی به ثمر می رسد که دو کشور در عرصه های مختلف تفاهم و توافق داشته باشند. ما که احساس کردیم و دیدم، تأکید جانب جمهوری اسلامی ایران در عالی ترین سطح این بوده که بهترین روابط را در همه زمینه ها با افغانستان داشته باشند.
سوال: در سال های آخر دوران آقای کرزی، تلاش هایی صورت گرفت که ما به یک سند همکاری های جامع استراتژیک با ایران دست پیدا کنیم که با انتخابات ریاست جمهوری مواجه شد و به تعویق افتاد. در حکومت وحدت ملی نیز رییس جمهور پس از سفر به تهران خواستار بازبینی مذاکرات صورت گرفته شد و در نهایت با یک تأخیر دو و نیم ساله، مذاکرات میان دو کشور برای دست یابی به یک سند همکاری های جامع استراتژیک آغاز شد. چرا این همه تأخیر در این زمینه وجود داشته است؟
نور: وقتی شما دنبال یک سند مهمی که از نامش پیداست؛ سند همکاری های جامع بلندمدت، هستید، طبیعی است تهیه این سند که همه عرصه ها را در برمی گیرد، زمان گیر باشد تا مسائل با جزییات کارشناسی و پخته شود و در عمل دچار موانع نگردد. از همان زمانی که این موضوع در زمان ریاست جمهوری جناب آقای کرزی مطرح شده، بحث ها ادامه داشته، پیش نویس هایی رد و بدل گردیده و مذاکرات جریان داشته، اما این مذاکرات در دوره فعلی حکومت وحدت ملی، خوب تر سازماندهی شده که نشان از اراده جدی جانب افغانستان است که می خواهد این سند به بهترین وجه تکمیل شود. بر همان اساس، کار روی این سند همکاری های جامع جریان دارد. به دنبال سفر ماه ثور سال جاری ۱۳۹۶ جناب آقای دکتر ظریف به کابل، ۵ کمیته تشکیل شد که این کمیته های مشترک، همه زمینه ها و ساحه های همکاری میان دو کشور را در بر می گیرند، تاکنون این کمیته ها دو نشست در تهران و کابل داشته اند. بر اساس تفاهم میان دو کشور، تا زمانی که این کمیته ها به یک توافق نهایی دست می یابند، به نشست های متناوب خود در تهران و کابل ادامه می دهند. توافقاتی که در این کمیته های مشترک صورت می گیرد، در نهایت درج سند جامع همکاری های بلندمدت دو کشور خواهد شد.
سوال: من یک مصاحبه با سخنگوی وزارت امورخارجه ایران پس از تشکیل این کمیته ها داشتم، آن ها به صورت ضمنی مطرح می کردند که جانب افغانستان در گذشته برای تشکیل این کمیته ها و مذاکرات علاقه کمتری داشته و ما بیشتر روی مسأله چابهار کار کردیم. در این زمینه شاید برخی عوامل داخلی و خارجی وجود داشته باشد. دید شما چیست؟
نور: مذاکرات به صورت بسیار صمیمی جریان دارد، ما امیدوار هستیم که کمیته ها به توافق می رسند، اما طبیعی است که برای چنین اسنادی بحث های دقیق تر و ریزتر صورت بگیرد.
سوال: پس حکومت مصمم است روابط خود با ایران را به سطح روابط استراتژیک بلندمدت ارتقا دهد؟
نور: بله و مذاکرات در این مسیر جریان دارد.
سوال: مذاکرات عملا در سه کمیته فرهنگی، اقتصادی و اموراتباع به خوبی پیش رفته، اما در دو کمیته امنیتی و سیاسی و آب ها با مشکلاتی همراه بوده است. در حاشیه کنفرانس بین المللی افغانستان شناسی در تهران معاون وزارت امورخارجه ایران و مسئول تیم مذاکرات از وجود چند مشکل در روند مذاکرات به خصوص در کمیته آب سخن گفته بود.
نور: بنده که در اکثر نشست ها حاضر بودم، دیده ام که مذاکرات در فضای بسیار صمیمی و تفاهم جریان دارد، اینجا موضوع اختلاف مطرح نیست، چون شرایطی به وجود آمده که ما به یک سند برسیم و طبیعی است که دو طرف دیدگاه ها و مسائل خود را مطرح می کنند. این قرار نبوده که یک جانب پیش نویسی را از قبل تهیه کند و دو جانب بیایند آن را امضا کنند، بنابراین طبیعی است بحثی که مطرح می شود، موشکافی شده و جوانب مختلف آن دیده می شود. بسیاری از مسائل مانند مسأله ای که شما فرمودید، مثل آب، یک مسأله ساده نیست، کارشناسی نیاز دارد و ما باید جوانب مختلف را ببینیم، ولی در مبدأ تفاهم شده این کارها مرحله به مرحله صورت بگیرد، اما در همه کمیته ها از جمله در کمیته آب، پیشرفت های بسیار خوبی در مجموع صورت گرفته است.
سوال: اما این مسائل سبب شده که روند مذاکرات یک کمی بطی و کند شود؟ در ابتدا قرار بود که این مذاکرات در شش ماه به نتیجه برسد، اما تاکنون برای دو نشست بیش از شش ماه زمان گذشته و هنوز دور سوم مذاکرات هم برگزار نشده است.
نور: ما در ظرف این شش ماه توانستیم دو دور از مذاکرات را در تهران و کابل داشته باشیم. همین حالا هم برخی تاریخ ها برای برگزاری نشست سوم پیشنهاد می شود. شما می دانید که در رأس کمیته ها و همچنان در عضویت این کمیته ها، مقام های بلندرتبه دو کشور قرار دارند و این مسأله جدیت دو کشور را نشان می دهد، اما احیاناً ارتباطات کاری این مقام ها سبب شده که مثلا یک نشست در یک تاریخ پیشنهادی برگزار نشود، ولی در نهایت نشست برگزار شده و ما انشالله نشست های آینده را که نیاز باشد، برگزار خواهیم کرد.
سوال: دور سوم مذاکرات دو کشور کی برگزار خواهد شد؟ پیشنهاد شما چه بوده است؟
نور: مطابق تفاهمی که صورت گرفته، دور سوم مذاکرات باید در جمهوری اسلامی ایران برگزار شود. برخی تاریخ های پیشنهادی داده شده که زیر بحث است تا یک تاریخ مناسب و مورد تأیید برای هر دو طرف، تعیین شود.
سوال: با توجه به این مسائل فکر می کنید چند ماه دیگر را در برخواهد گرفت که دو کشور بتوانند به سند همکاری های جامع استراتژیک برسند؟
نور: نکته مهم این است که مذاکرات آغاز شده و مسیر خود را به شکل طبیعی و مثبت طی می کند. در این گونه مذاکرات نمی توان یک تاریخ دقیق را برای پایان گفتگوها گذاشت، ولی امیدوار هستیم هرچه زودتر زمانی که مذاکرات نیاز دارد، در بر بگیرد و دو طرف بتوانند به تفاهم برسند.
سوال: تا چه اندازه طرف ایران مطمئن و جدی است که گفتگوها میان دو کشور به نتیجه می رسد. در طول ماه های گذشته مسأله مذاکرات میان دو کشور بازتاب رسانه ای در داخل ایران نداشته و شاید این مسأله ناشی از عدم اطمینان کافی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات باشد.
نور: نه! کاملا امیدواری وجود دارد که با احترام به منافع مشروع دو کشور، انشالله به تفاهم برسیم.
