گزارش تصویری/ «بوشهر»؛ مرکز مقاومت علیه استعمارگران پرتگالی و انگلیسی در ایران

خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ بوشهر: در بازدید از شهر بوشهر از مکان های تاریخی چون کنسولگری انگلیس، قبرستان متجاوزین انگلیسی، قبر جنرال انگلیسی، بافت تاریخی شهر بوشهر، آب انبار قوام، ریشهر، مسجد جامع و آرامگاه علامه شیخ حسن آل عصفور، عمارت امیریه و موزیم خلیج فارس بازدید کردیم.

سید عبدالعزیز بلادی، مدرس دانشگاه در بوشهر در مصاحبه با خبرنگار آوا در مورد تاریخ بوشهر گفت: بوشهر از زمانی که نادرشاه افشار تصمیم می گیرد در دریاها حضور داشته و ناوگان نظامی داشته باشد، مورد توجه قرار می گیرد و خیلی هوشمندانه «خور بوشهر» را انتخاب می کند. علتش هم این بوده که کشتی‌های جنگی آن زمان چوبی بودند و در برابر طوفان ها و حوادث طبیعی خیلی مقاومت نداشتند، و موقعی که می خواستند تعداد زیادی کشتی نظامی در یک جا لنگر بیاندازد، باید یک جای امنی می داشتند و این جای امن در حوزه خلیج فارس، تنها «خور شرقی بوشهر» و «بندر فعلی بوشهر» بوده است. با انتخاب نادرشاه، بوشهر اهمیت پیدا می کند، و با حل مشکل نداشتن آب شیرین در این منطقه توسط نادرشاه، در نتیجه کم کم شهر بوشهر شکل می گیرد.

از سوی دیگر، به گفته این تاریخ‌دان، به دلیل اهمیت خلیج فارس و ایران، بوشهر نیز مهم بوده، چون این شهر ورودی کل ایران و گلوگاه اقتصادی این کشور در آن زمان با آن گستردگی بوده که توسط نادرشاه ایجاد شد.
به گفته آقای بلادی، بوشهر و خلیج فارس نه تنها برای ایران، بلکه برای کل دنیا نیز مهم بوده، چون در اصل هند برای شان مهم بوده است، به خصوص برای انگلیس. به همین خاطر، بسیاری از کشورها در آن، از جمله امپراتوری عثمانی، انگلیس، پرتگال و... در بوشهر کنسولگری داشتند، و از این نقطه با هند، چین و آفریقا و از آن طرف با اروپا از طریق بصره در ارتباط بودند. به دلیل همین اهمیت بوشهر بوده که همواره مورد تاخت و تاز بسیار و طمع دشمنان استعمارگرا، ابتدا پرتگالی‌ها و بعد انگلیس‌ها قرار می گیرد.

این استاد دانشگاه در مورد پیوند بوشهر و افغانستان نیز گفت: جدایی دو کشور خواست دشمنان استعمارگر بود. من خودم شخصا می گویم که افغانستان و ایران یکی است. بوشهر و افغانستان با جنگ ایران و انگلیس و بعد واگذاری هرات ارتباط دارد. حاکم ایرانی هرات در آن زمان به تحریک انگلیس تمایل به استقلال طلبی پیدا می کند، چون از ایران و روسیه می ترسیدند و می خواستند که مزاحمتی برای هندوستان تحت استعمار آنها ایجاد نشود؛ لذا تلاش داشتند کاری کنند که ارتباط ایران با هند قطع شود، در نتیجه حاکم وقت هرات را برای اعلام استقلال تحریک کردند، بناء وقتی انگلیس می بیند که هرات افغانستان دارد از دست شان خارج می شود، و به هدفش نمی رسد، به بوشهر حمله می کند که در دفعه اول مردم بوشهر با فتوای عالمان دینی انگلیس ها را شکست می دهند و جلو جداشدن هرات از ایران را می گیرند، اما ۲۰ سال بعد دوباره عین این جریان تکرار می شود، اما این دفعه دیگر عالم بزرگی مثل علامه شیخ حسن آل عصفور وجود نداشته و در نتیجه هرات از ایران جدا می شود.

در مورد روز ملی خلیج فارس در ایران نیز باید گفت که روز 10 ثور/ اردیبهشت در ایران روز ملی خلیج فارس نام گذاری شده که سالروز اخراج پرتگالی‌ها از تنگه هرمز و خلیج فارس است. در چنین روزی در سال 1621 میلادی، امام قلی خان والی فارس در زمان شاه عباس صفوی، پادشاه وقت ایران توانست با رشادت و همچنین کمک انگلیسی‌ها جزیره و تنگه هرمز از چنگ پرتگالی‌ها، بزرگترین امپراتور آن قرن خارج کند. این واقعه تاریخی، تأثیر شگرفی بر تحولات منطقه‌ای و همچنین اضمحلال امپراتوری پرتگالی‌ها داشت.

در مورد خلیج ‌فارس نیز باید گفت که این دریا آبراهی پراهمیت در آسیای غربی و منطقه خاورمیانه است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه‌جزیره عربستان قرار دارد و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان به‌شمار می‌آید.
به گفته تاریخ‌پژوهان و بر اساس اسناد و شواهد تاریخی و بین المللی، نام تاریخی این دریا، در زبان‌های گوناگون، ترجمه عبارت «خلیج ‌فارس» یا «دریای پارس» بوده‌است. همچنین در تمام سازمان‌های بین‌المللی نام رسمی این دریا، «خلیج‌ فارس» است. سازمان آب‌نگاری بین‌المللی از نام «خلیج ایران»(خلیج‌فارس) برای این دریا استفاده می‌کند.