در حالی به پایان زمان ثبت نام برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می شویم که کسی از چهره های مطرح سیاسی، تا کنون به مرکز مربوطه، جهت ثبت نام مراجعه نکرده است. مدت زمان طولانی ای است که مدعیانِ قدرت و حکومت و در قالب احزاب و ائتلافها و اتحادهای تازه و جدید، به بحث و چانه زنی های ممتد و دوامدار مصروف اند.
چنانچه مشاهده شده این رایزنی ها به حدی طولانی و زمانبر شده که امکان آن می رود تا طرفهای شرکت کننده در رقابت انتخاباتی، نتوانند در زمان تعیین شده برای ثبت نام، نامزدان خویش را مشخص و ثبت نام کنند. با توجه به تفاوت در اندیشه و موضع گیری های سیاسی احزاب و گروه ها؛ به خصوص مدعیان شرکت در رقابت انتخابات ریاست جمهوری، مقداری از این تعلل ها و تاخیرها طبیعی و معمول به نظر می رسد.
اما اگر این تاخیرها بیشتر از این ادامه یافته و به تاییدهای لازم و مناسب نرسد، می تواند به عنوان ضعف و کاستی های بزرگ در کارنامه سیاسی احزاب و رهبران آنها مطرح و تلقی شود. صحبت و گفتمانِ معقول و متمدنانه، شاخصه هر جامعه دموکراتیک و آزاد است؛ اما زمانی که این گفتمان به وسواسهای غیر معقول و مشاجرات عوامانه تنزیل می یابد، به گونه ای که باعث تشویش و نگرانی اذهان عامه می شود، می تواند نشانه عدم صلاحیت و بلوغ سیاسی چهره ها و احزاب شرکت کننده در انتخابات باشد.
به هر حال، با وجود اینها، بازار رایزنی های انتخاباتی در شبها و روزهای جاری در کشور بسیار داغ و اما این قطار، نه چندان پر سر و صدا به پیش می رود و دلیل آن نیز عدم توافق اطراف درگیر در پروسه انتخابات ریاست جمهوری، بر سر گزینش نامزدان و معاونان اول و دوم آنان است.
در تازه ترین خبری که از سوی برخی از رسانه های داخلی منتشر شده، صحبت از توافقهای ابتدایی میان برخی از سران احزاب و اتحادهای سیاسی به میان آمده است. بر طبق این خبر، تا کنون نامزد و دو معاون اتحاد انتخاباتی مشخص شده که داکتر عبدالله به عنوان نامزد ریاست جمهوری و هریک از آقایان، عبدالهادی ارغندیوال رییس شورای رهبری حزب اسلامی افغانستان و محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، به ترتیب به عناوین معاون اول و دوم، بر گزیده شده اند.
به نظر می رسد آقای محقق نیز این موضوع را رد نکرده و در پاسخ یکی از خبرنگاران گفته است:" هنوز به شکل رسمی با داکتر عبدالله عبدالله در مورد معاونت دوم به توافق نرسیده است. اما رایزنی ها و مذاکرات ادامه دارد و انشاالله تا آخر همین هفته به شکل رسمی این موضوع مشخص خواهد شد."
در ادامه این پیوستها و گسستهای انتخاباتی، زمزمه هایی نیز وجود دارد مبنی بر بریدن ژنرال دوستم از جبهه ملی و پیوستن ایشان به جناح حکومت و حمایت از نامزد احتمالی تیم ریاست جمهوری؛ یعنی عبدالقیوم کرزی!. اگر چه رییس جمهور حامد کرزی، اخیرا و به گونه مشخص از کاندیداتوری زلمی رسول، وزیر امور خارجه، صحبت به عمل آورده و به نوعی از ایشان حمایت کرده است. اما به باور کارشناسان سیاسی، این روند تا زمان برگزاری انتخابات ادامه نخواهد داشت و رییس جمهور به حمایت جدی از برادر شان روی خواهد آورد.
برخی از آگاهان بر این باوراند که تشتت و پراکندگی در پیوستها و گسستهای اعضای جبهه ملی، لطمه جبران ناپذیری بر اعتبار و جایگاه این جبهه وارد نموده است؛ به گونه ای که ملت افغانستان دیگر اعتنایی به این جبهه و اعضای آن ندارند؛ چرا که فکر می کنند تفاوت چندانی میان اعضای این جبهه با سران دولت و حکومت فعلی وجود ندارد و هر دو جناح، بیشتر و پیشتر از آنکه درد خدمت به کشور و مردم را داشته باشند، تشنه قدرت و حاکمیت بر این آب و خاک اند.
موضوع بعدی را که کارشناسان در امر انتخابات به بحث و نظر گرفته اند، ضریب موفقیت و عدم موفقیت طرفهای شرکت کننده در انتخابات ریاست جمهوری در کشور است. از دیدگاه بسیاری از آگاهان، صرف نظر از وجود و عدم وجود جایگاه و پایگاه مردمی و ملی هر یک از جناحهای انتخاباتی، گزینه های متفاوت و بسیاری در انتخاب فردی برای ریاست جمهوری مطرح بوده که عمده آنها، حمایت بی چون و چرای قدرتهای حاضر در افغانستان و در راس آنها، دولت امریکا و شرکای غربی آن است.
از دید این دسته از آگاهان، نامزد پیروز در انتخابات ریاست جمهوری در کشور، کسی است که علاوه بر منتسب بودن به یکی از قومیت های اکثریت در افغانستان، حمایت همه جانبه قدرتهای برترِ موجود در کشور را نیز دارا باشد.
بنابراین دیدگاه، حضور سایر نامزدان و معاونان آنان در انتخابات، اگر چه نمی تواند آنان را تا کرسی ریاست جمهوری در ارگ، نزدیک کند، اما میزان آرای بالای آنان، در بسیاری از موارد می تواند به سود آنها تمام شود. مزیت آرای بالا در قدم نخست، به آورندگان آن اعتبار و وجاهت سیاسی- اجتماعی بخشیده و موجب می شود تا دولت و حامیان خارجی آن، حساب جداگانه ای روی آنها باز کرده و از آنان در پستهای کلیدی تری، استفاده کنند.
اما تعدادی از صاحبنظران نیز با دیدگاه بالا موافق نبوده و بر این باوراند که شرکت در انتخابات و آنهم در کشوری که پیشاپیش نتیجه آن، به سود جناح و گروه خاصی، مشخص می باشد، حاصلی نداشته و آوردن آرای بلند و بالا نیز تاثیر چندانی در به دست آوردن پستهای کلیدی در کشور ندارد.
به دلیل آنکه بسیاری از کسانیکه در انتخابات قبلی ریاست جمهوری، آرای بالایی هم آورده بودند، هیچ کدام بر پست کلیدی و غیر کلیدی گماشته نشدند!.
به هر حال، بدون آنکه بخواهیم نسبت به هر یک از دیدگاههای موجود در زمینه انتخابات آینده قضاوتی داشته باشیم، منتظر گذر زمان و حوادثی که اتفاق خواهد افتاد، می مانیم.
چنانچه مشاهده شده این رایزنی ها به حدی طولانی و زمانبر شده که امکان آن می رود تا طرفهای شرکت کننده در رقابت انتخاباتی، نتوانند در زمان تعیین شده برای ثبت نام، نامزدان خویش را مشخص و ثبت نام کنند. با توجه به تفاوت در اندیشه و موضع گیری های سیاسی احزاب و گروه ها؛ به خصوص مدعیان شرکت در رقابت انتخابات ریاست جمهوری، مقداری از این تعلل ها و تاخیرها طبیعی و معمول به نظر می رسد.
اما اگر این تاخیرها بیشتر از این ادامه یافته و به تاییدهای لازم و مناسب نرسد، می تواند به عنوان ضعف و کاستی های بزرگ در کارنامه سیاسی احزاب و رهبران آنها مطرح و تلقی شود. صحبت و گفتمانِ معقول و متمدنانه، شاخصه هر جامعه دموکراتیک و آزاد است؛ اما زمانی که این گفتمان به وسواسهای غیر معقول و مشاجرات عوامانه تنزیل می یابد، به گونه ای که باعث تشویش و نگرانی اذهان عامه می شود، می تواند نشانه عدم صلاحیت و بلوغ سیاسی چهره ها و احزاب شرکت کننده در انتخابات باشد.
به هر حال، با وجود اینها، بازار رایزنی های انتخاباتی در شبها و روزهای جاری در کشور بسیار داغ و اما این قطار، نه چندان پر سر و صدا به پیش می رود و دلیل آن نیز عدم توافق اطراف درگیر در پروسه انتخابات ریاست جمهوری، بر سر گزینش نامزدان و معاونان اول و دوم آنان است.
در تازه ترین خبری که از سوی برخی از رسانه های داخلی منتشر شده، صحبت از توافقهای ابتدایی میان برخی از سران احزاب و اتحادهای سیاسی به میان آمده است. بر طبق این خبر، تا کنون نامزد و دو معاون اتحاد انتخاباتی مشخص شده که داکتر عبدالله به عنوان نامزد ریاست جمهوری و هریک از آقایان، عبدالهادی ارغندیوال رییس شورای رهبری حزب اسلامی افغانستان و محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، به ترتیب به عناوین معاون اول و دوم، بر گزیده شده اند.
به نظر می رسد آقای محقق نیز این موضوع را رد نکرده و در پاسخ یکی از خبرنگاران گفته است:" هنوز به شکل رسمی با داکتر عبدالله عبدالله در مورد معاونت دوم به توافق نرسیده است. اما رایزنی ها و مذاکرات ادامه دارد و انشاالله تا آخر همین هفته به شکل رسمی این موضوع مشخص خواهد شد."
در ادامه این پیوستها و گسستهای انتخاباتی، زمزمه هایی نیز وجود دارد مبنی بر بریدن ژنرال دوستم از جبهه ملی و پیوستن ایشان به جناح حکومت و حمایت از نامزد احتمالی تیم ریاست جمهوری؛ یعنی عبدالقیوم کرزی!. اگر چه رییس جمهور حامد کرزی، اخیرا و به گونه مشخص از کاندیداتوری زلمی رسول، وزیر امور خارجه، صحبت به عمل آورده و به نوعی از ایشان حمایت کرده است. اما به باور کارشناسان سیاسی، این روند تا زمان برگزاری انتخابات ادامه نخواهد داشت و رییس جمهور به حمایت جدی از برادر شان روی خواهد آورد.
برخی از آگاهان بر این باوراند که تشتت و پراکندگی در پیوستها و گسستهای اعضای جبهه ملی، لطمه جبران ناپذیری بر اعتبار و جایگاه این جبهه وارد نموده است؛ به گونه ای که ملت افغانستان دیگر اعتنایی به این جبهه و اعضای آن ندارند؛ چرا که فکر می کنند تفاوت چندانی میان اعضای این جبهه با سران دولت و حکومت فعلی وجود ندارد و هر دو جناح، بیشتر و پیشتر از آنکه درد خدمت به کشور و مردم را داشته باشند، تشنه قدرت و حاکمیت بر این آب و خاک اند.
موضوع بعدی را که کارشناسان در امر انتخابات به بحث و نظر گرفته اند، ضریب موفقیت و عدم موفقیت طرفهای شرکت کننده در انتخابات ریاست جمهوری در کشور است. از دیدگاه بسیاری از آگاهان، صرف نظر از وجود و عدم وجود جایگاه و پایگاه مردمی و ملی هر یک از جناحهای انتخاباتی، گزینه های متفاوت و بسیاری در انتخاب فردی برای ریاست جمهوری مطرح بوده که عمده آنها، حمایت بی چون و چرای قدرتهای حاضر در افغانستان و در راس آنها، دولت امریکا و شرکای غربی آن است.
از دید این دسته از آگاهان، نامزد پیروز در انتخابات ریاست جمهوری در کشور، کسی است که علاوه بر منتسب بودن به یکی از قومیت های اکثریت در افغانستان، حمایت همه جانبه قدرتهای برترِ موجود در کشور را نیز دارا باشد.
بنابراین دیدگاه، حضور سایر نامزدان و معاونان آنان در انتخابات، اگر چه نمی تواند آنان را تا کرسی ریاست جمهوری در ارگ، نزدیک کند، اما میزان آرای بالای آنان، در بسیاری از موارد می تواند به سود آنها تمام شود. مزیت آرای بالا در قدم نخست، به آورندگان آن اعتبار و وجاهت سیاسی- اجتماعی بخشیده و موجب می شود تا دولت و حامیان خارجی آن، حساب جداگانه ای روی آنها باز کرده و از آنان در پستهای کلیدی تری، استفاده کنند.
اما تعدادی از صاحبنظران نیز با دیدگاه بالا موافق نبوده و بر این باوراند که شرکت در انتخابات و آنهم در کشوری که پیشاپیش نتیجه آن، به سود جناح و گروه خاصی، مشخص می باشد، حاصلی نداشته و آوردن آرای بلند و بالا نیز تاثیر چندانی در به دست آوردن پستهای کلیدی در کشور ندارد.
به دلیل آنکه بسیاری از کسانیکه در انتخابات قبلی ریاست جمهوری، آرای بالایی هم آورده بودند، هیچ کدام بر پست کلیدی و غیر کلیدی گماشته نشدند!.
به هر حال، بدون آنکه بخواهیم نسبت به هر یک از دیدگاههای موجود در زمینه انتخابات آینده قضاوتی داشته باشیم، منتظر گذر زمان و حوادثی که اتفاق خواهد افتاد، می مانیم.
مولف : سیدفاضل محجوب
