مقامات می گویند که طرح دولت ایران برای خروج مهاجران غیرقانونی افغانستان از آن کشور در ۱۵ روز عملی نیست.
شماری از رسانه‌ها گزارش داده اند که ایران به مهاجران غیرقانونی افغان در آن کشور ۱۵ روز مهلت داده تا آن کشور را ترک کنند.
جانان موسی زی؛ سخنگوی وزارت خارجه روز یکشنبه گفت که این کار عملی نیست.
او می گوید که مهاجران افغان در ایران اکنون صاحب ملکیت‌ها هستند و روابط اجتماعی گسترده ای با ایرانیان برقرار کرده اند، خروج آنها از ایران در چندروز امکان ندارد.
او گفت:"بازگشت مهاجران نباید سبب مشکلات برای آنها و یا برای کسانی شود که این مهاجرین به شهر و روستای آنها باز می‌گردند."
سخنگوی وزارت خارجه تاکید می‌کند که بازگشت مهاجران باید به شکل بازگشت داوطلبانه و تدریجی براساس استراتژی "راه حل" صورت گیرد که دولت های افغانستان و ایران و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، بر آن توافق کرده اند.
او می گوید مقامات عالیرتبه افغانستان و ایرانی در تماس اند؛ تا ویزای مهاجرانی که مدت اقامت شان پایان یافته را تمدید کنند.
مساله مهاجرین و مهاجرت بیش از سه دهه است که یکی از مسایل مهم و محوری در روابط دو کشور همسایه افغانستان و ایران بوده است.
همواره با تغییر مدیران امور اجرایی در دولت ایران، سیاست های رسمی آن کشور در قبال مهاجرین نیز دچار تغییر و فراز و نشیب شده است.
طی سال های اخیر، وضعیت میلیون ها مهاجر افغانستانی مقیم ایران به صورت ملموسی، بهبود یافته است. افزون بر اینکه وضعیت مهاجرین به لحاظ اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده و آنها به مثابه یک کلیت و طیف اجتماعی، در جامعه ایران، هضم و پذیرفته شده اند، سیاست های دولت ایران نیز در قبال آنها دستخوش تغییر شده و آنها اکنون از حقوق، امکانات و تسهیلات بیشتری برای زندگی و کار در ایران، برخوردار اند.
با این حال، در برخی موارد، در هردو کشور همسایه، مهاجرین دست ابزاری برای فشار و تنش سیاسی بوده و حلقات خاصی در دو کشور، سعی کرده اند با استفاده از این اهرم، اهداف خاص خود را دنبال کنند. مسلم است که این امر، از یکسو برخلاف حقوق انسانی و اجتماعی مهاجرین و مخالف قوانین و کنوانسیون های موجود در زمینه مهاجرت است و از سوی دیگر، روابط متقابل افغانستان و ایران، ورای موضوعات حاشیه ای مانند مهاجرین است؛ تا با این تصمیم های سختگیرانه، تحت تاثیر قرار گیرد.
دولت ها و مقامات دو طرف، همانگونه که در ابرازنظرهای دیپلماتیک و دیدارهای دوجانبه تاکید می کنند، در عمل نیز باید ثابت کنند که متعهد به گسترش و ارتقای سطح همکاری ها در همه زمینه ها برپایه اشتراکات بی بدیل و ارزشمند تاریخی و فرهنگی اند.
تصمیم تازه دولت ایران احتمالا نشانگر سیاست های سختگیرانه دولت تدبیر و امید حسن روحانی در مورد مهاجرین افغانستانی مقیم ایران است؛ اما این تصمیم، با توجه به وضعیت حاکم بر زندگی مهاجرین در ایران و زمینه های دشواری که در افغانستان وجود دارد، غیرعملی به نظر می رسد.
این ضرب الاجل در شرایطی اعلام می شود که با توجه به پیچیدگی و درهم تنیدگی روابط کار و زندگی افغانستانی ها و ایرانیان، امکان بازگشت هزاران مهاجر افغانستانی طی ۱۵ روز وجود ندارد.
در این شکی نیست که بازگرداندن مهاجرین غیرقانونی، حق مسلم دولت ایران و هر کشور دیگر است؛ اما استفاده از این حق چنانچه در سخنان سخنگوی وزارت خارجه نیز آمده، باید براساس تفاهمنامه های سه جانبه میان افغانستان، ایران و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان صورت بگیرد.
از جانب دیگر، این نکته را نیز نباید از یاد برد که تمدید مهلت اقامت مهاجران غیرقانونی در ایران و یا حل کوتاه مدت این معضل، هرگز نمی تواند از دولت افغانستان سلب مسئولیت کند.
دولت افغانستان طی ۱۲ سال اخیر، تقریبا هیچ کاری در مورد ایجاد زمینه های مناسب برای بازگشت مهاجرین از کشورهای دیگر از قبیل ایجاد کار و اشتغال و امنیت و... نکرده است.
مقامات کشور باید توجه داشته باشند که مهاجرین افغانستانی مقیم همه کشورهای جهان، سرانجام روزی باید برگردند و بازگشت آنها نیاز به زمینه های مناسب برای زندگی دارد و فراهم کردن این زمینه ها مسئولیت مستقیم دولت است.
طی بیش از ۱۰ ساله گذشته نه تنها زمینه بازگشت مهاجرین به کشور فراهم نشده است؛ بلکه بر سیل مهاجرت ها نیز افزوده شده و مردم همچون گذشته، همچنان رو به سوی کشورهای خارجی دارند که این امر دلیلی جز ناتوانی دولت در تامین امنیت و ایجاد اشتغال در کشور ندارد.
شماری از رسانه‌ها گزارش داده اند که ایران به مهاجران غیرقانونی افغان در آن کشور ۱۵ روز مهلت داده تا آن کشور را ترک کنند.
جانان موسی زی؛ سخنگوی وزارت خارجه روز یکشنبه گفت که این کار عملی نیست.
او می گوید که مهاجران افغان در ایران اکنون صاحب ملکیت‌ها هستند و روابط اجتماعی گسترده ای با ایرانیان برقرار کرده اند، خروج آنها از ایران در چندروز امکان ندارد.
او گفت:"بازگشت مهاجران نباید سبب مشکلات برای آنها و یا برای کسانی شود که این مهاجرین به شهر و روستای آنها باز می‌گردند."
سخنگوی وزارت خارجه تاکید می‌کند که بازگشت مهاجران باید به شکل بازگشت داوطلبانه و تدریجی براساس استراتژی "راه حل" صورت گیرد که دولت های افغانستان و ایران و کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، بر آن توافق کرده اند.
او می گوید مقامات عالیرتبه افغانستان و ایرانی در تماس اند؛ تا ویزای مهاجرانی که مدت اقامت شان پایان یافته را تمدید کنند.
مساله مهاجرین و مهاجرت بیش از سه دهه است که یکی از مسایل مهم و محوری در روابط دو کشور همسایه افغانستان و ایران بوده است.
همواره با تغییر مدیران امور اجرایی در دولت ایران، سیاست های رسمی آن کشور در قبال مهاجرین نیز دچار تغییر و فراز و نشیب شده است.
طی سال های اخیر، وضعیت میلیون ها مهاجر افغانستانی مقیم ایران به صورت ملموسی، بهبود یافته است. افزون بر اینکه وضعیت مهاجرین به لحاظ اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده و آنها به مثابه یک کلیت و طیف اجتماعی، در جامعه ایران، هضم و پذیرفته شده اند، سیاست های دولت ایران نیز در قبال آنها دستخوش تغییر شده و آنها اکنون از حقوق، امکانات و تسهیلات بیشتری برای زندگی و کار در ایران، برخوردار اند.
با این حال، در برخی موارد، در هردو کشور همسایه، مهاجرین دست ابزاری برای فشار و تنش سیاسی بوده و حلقات خاصی در دو کشور، سعی کرده اند با استفاده از این اهرم، اهداف خاص خود را دنبال کنند. مسلم است که این امر، از یکسو برخلاف حقوق انسانی و اجتماعی مهاجرین و مخالف قوانین و کنوانسیون های موجود در زمینه مهاجرت است و از سوی دیگر، روابط متقابل افغانستان و ایران، ورای موضوعات حاشیه ای مانند مهاجرین است؛ تا با این تصمیم های سختگیرانه، تحت تاثیر قرار گیرد.
دولت ها و مقامات دو طرف، همانگونه که در ابرازنظرهای دیپلماتیک و دیدارهای دوجانبه تاکید می کنند، در عمل نیز باید ثابت کنند که متعهد به گسترش و ارتقای سطح همکاری ها در همه زمینه ها برپایه اشتراکات بی بدیل و ارزشمند تاریخی و فرهنگی اند.
تصمیم تازه دولت ایران احتمالا نشانگر سیاست های سختگیرانه دولت تدبیر و امید حسن روحانی در مورد مهاجرین افغانستانی مقیم ایران است؛ اما این تصمیم، با توجه به وضعیت حاکم بر زندگی مهاجرین در ایران و زمینه های دشواری که در افغانستان وجود دارد، غیرعملی به نظر می رسد.
این ضرب الاجل در شرایطی اعلام می شود که با توجه به پیچیدگی و درهم تنیدگی روابط کار و زندگی افغانستانی ها و ایرانیان، امکان بازگشت هزاران مهاجر افغانستانی طی ۱۵ روز وجود ندارد.
در این شکی نیست که بازگرداندن مهاجرین غیرقانونی، حق مسلم دولت ایران و هر کشور دیگر است؛ اما استفاده از این حق چنانچه در سخنان سخنگوی وزارت خارجه نیز آمده، باید براساس تفاهمنامه های سه جانبه میان افغانستان، ایران و کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان صورت بگیرد.
از جانب دیگر، این نکته را نیز نباید از یاد برد که تمدید مهلت اقامت مهاجران غیرقانونی در ایران و یا حل کوتاه مدت این معضل، هرگز نمی تواند از دولت افغانستان سلب مسئولیت کند.
دولت افغانستان طی ۱۲ سال اخیر، تقریبا هیچ کاری در مورد ایجاد زمینه های مناسب برای بازگشت مهاجرین از کشورهای دیگر از قبیل ایجاد کار و اشتغال و امنیت و... نکرده است.
مقامات کشور باید توجه داشته باشند که مهاجرین افغانستانی مقیم همه کشورهای جهان، سرانجام روزی باید برگردند و بازگشت آنها نیاز به زمینه های مناسب برای زندگی دارد و فراهم کردن این زمینه ها مسئولیت مستقیم دولت است.
طی بیش از ۱۰ ساله گذشته نه تنها زمینه بازگشت مهاجرین به کشور فراهم نشده است؛ بلکه بر سیل مهاجرت ها نیز افزوده شده و مردم همچون گذشته، همچنان رو به سوی کشورهای خارجی دارند که این امر دلیلی جز ناتوانی دولت در تامین امنیت و ایجاد اشتغال در کشور ندارد.
