روند صلح سازمان ملل؛ فرصتی برای حضور مؤثر طالبان

نمایندگی سیاسی سازمان ملل در افغانستان(یوناما) به تازگی اعلام کرده است که در نظر دارد نشستی شامل همه جناح های درگیر سیاسی و نظامی در افغانستان به هدف برقراری صلح در این کشور را راه اندازی کند.
نظیف‌ الله سالارزی؛ سخنگوی یوناما روز یکشنبه ۲۷ قوس، به رسانه ها گفت که هدف از این نشست، تقویت تلاش‎های صلح در افغانستان است.
آقای سالارزی گفت که یک هفته پیش "گفتگویی غیررسمی" با شرکت نمایندگان احزاب سیاسی، جامعه مدنی، مطبوعات و رهبران مذهبی در کابل برگزار شد.
سخنگوی یوناما با تاکید بر اینکه برای سازمان ملل "همه ‌شمول بودن" این گفتگوها اهمیت دارد گفت:"ارتباطاتی که ما داریم نشان می‌ دهد و امیدواریم که مخالفان مسلح حکومت هم در این نشست شرکت کنند."
نظیف الله سالارزی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا مشخصاً گروه طالبان و حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار هم در این نشست شرکت خواهند کرد اضافه کرد:"امیدواری ما این است که تمام جوانبی که باید در قضیه دخیل باشند، در این روند شرکت خواهند کرد."
سخنگوی یوناما از ترکمنستان به عنوان یکی از گزینه ها برای میزبانی این نشست یاد می کند؛ زیرا به گفته وی شرکت همه طرف ها در داخل افغانستان،‌ امکان پذیر نیست.
در مقابل طالبان نیز اعلام کرده اند که در این نشست، به صورت مشروط شرکت خواهند کرد.
ذبیح الله مجاهد؛ سخنگوی طالبان در این باره به رسانه ها گفته است:"طالبان موضوع نشست صلح سازمان ملل را بررسی می کنند. اگر در مورد تحقیقات و گفتگوها بین کشورها باشد، ما در این نشست شرکت می کنیم."
او در ضمن گفته است که تاکنون به صورت رسمی از این گروه برای شرکت در چنین نشستی دعوت نشده است.
کارشناسان می گویند که با وجود تلاش های فشرده صلح از مسیرهای مختلف و در کشورهای گوناگون، طالبان تاکنون نسبت به این روند، پاسخ مثبت نداده اند؛ اما نشستی که از سوی سازمان ملل برگزار می شود، این امکان را به طرف های مختلف خواهد داد که در فضایی به دور از جانبداری یا اعمال نفوذ، به طرح دیدگاه های مشخص خود در مورد صلح در کشور بپردازند.
سازمان ملل تاکید کرده است که این نشست در هر صورت باید جامع و همه شمول باشد و همین امر، شاید از عمده ترین امتیازات این نشست باشد. با این حال، این امر نمی تواند موفقیت آمیز بودن آن را تضمین نماید.
سازمان ملل در گذشته و در زمان حاکمیت رژیم طالبان در افغانستان نیز تلاش های مشابهی را به راه انداخت؛ اما آن تلاش ها هرگز به نتیجه مورد نظر نرسید.
در این میان، شماری از کارشناسان باور دارند که فضای سیاسی کنونی کشور، با وضعیت موجود در زمان حاکمیت طالبان، تفاوت های فاحش و چشمگیری دارد. طالبان در آن زمان، بیش از ۹۰ درصد خاک کشور را در کنترول خود داشتند و این امر، براساس معادلات سیاسی و نظامی، این گروه را در موضع قدرت قرار می داد؛ هرچند رژیم سیاسی طالبان،‌ مشروعیت بین المللی نداشت و نمی توانست در عرصه بین المللی از افغانستان نمایندگی سیاسی و حقوقی کند.
این در حالی است که اکنون بحران چند دهه ای افغانستان به مرحله سرنوشت سازی رسیده است و در این میان، چه گروه هایی که با دولت مرکزی در حال جنگ گرم قرار دارند و چه گروه های متخاصم دیروز، اگر نخواهند یا نتوانند با روند صلح پیشنهادی دولت یا سازمان ملل یا هر جانب دیگری، همراهی کنند، مسلما از روند تحولات عقب خواهند ماند، از متن به حاشیه رانده خواهند شد و نقش و جایگاه خود در بازی های حال و آینده سیاسی را از دست خواهند داد؛ بنابراین، طالبان اگرچه سعی می کنند با استفاده از اهرم های روانی و تبلیغاتی، همچنان خود را برنده میدان نشان داده و از موضع قدرت، حرف بزنند؛ اما به نظر می رسد به خوبی متوجه این معنا شده اند و روی تصمیم گیری در این باره، فکر خواهند کرد.
براین اساس، به نظر می رسد روند صلحی که قرار است از سوی سازمان ملل، رهبری و مدیریت شود، بهانه و فرصت خوبی برای حضور طالبان و همه طرف های دیگر خواهد بود؛ تا دیگر بدون عنوان کردن بهانه عدم مذاکره با "دولت کابل" با آن همراه شوند.