روند مصالحه با شورشیان مسلح که طی سال های اخیر به ابتکار دولت افغانستان آغاز شده و اکنون از سوی شورای عالی صلح رهبری می شود، از همان ابتدا منتقدان زیادی در درون و بیرون از حکومت داشته است.
منتقدان می گویند این روند پیش از آنکه بتواند مخالفان مسلح را به صلح، به زمین گذاشتن سلاح و بازگشت به زندگی مسالمت آمیز سیاسی تشویق کند، بیشتر جنبه باج دهی و امتیاز دادن یکجانبه به شورشیان را دارد و آنها را به ادامه مبارزه گرم تشویق و تشجیع می کند؛ زیرا این امر به ایجاد این باور ولو کاذب در ذهن آنها دامن زده است که مبارزه گرم و جنگ فیزیکی موثر واقع شده است؛ بنابراین با ادامه این روند آنها می توانند به امتیازاتی بزرگتر از آنچه دولت افغانستان اکنون حاضر است به آنان بپردازد دست پیدا کنند.
به عقیده این منتقدان، روند مصالحه یکجانبه ای که از سوی دولت افغانستان به راه انداخته شده و رهبری می شود، بیشتر از پیش به تضعیف موضع دولت افغانستان در این روند منجر می شود و شورشیان را به مطرح کردن خواسته های بزرگتر تشویق می کند.
از سوی دیگر، این روند نمی تواند بدون حمایت کشورهایی که مستقیما در سازمان دهی، تجهیز، تربیت و تامین مالی شورشیان و گروه های تروریستی نقش دارند به فرجام مطلوب دولت افغانستان برسد.
کشورهایی مانند پاکستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی که از بنیانگذاران اصلی و اولی طالبان بوده اند و هنوز هم از منابع بزرگ و اصلی تامین مالی و تسلیحاتی و فراهم کردن پناهگاه های امن برای این گروه و سایر نیروهای در حال جنگ با دولت افغانستان به شمار می آیند، تاکنون با روند صلح پیشنهادی دولت افغانستان، همکاری صادقانه ای انجام نداده اند. نمونه مشخص این مدعا تعویق مکرر سفر هیات عالیرتبه شورای عالی صلح افغانستان به پاکستان است. این سفر قرار بود ماه ها پیش انجام شود؛ اما هر بار به دلایل نامعلومی به تعویق می افتد. سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری اخیر خود بار دیگر ابراز امیدواری کرد که این هیات بتواند به زودی به پاکستان برود.
با این حال، آنچه گفته شد تنها موانع موجود فراراه توفیق طرح صلح دولت افغانستان نیست. مساله دیگر و چه بسا مهمترین مساله در این زمینه، موضوع شبکه حقانی است.
براساس ادعاهای مقام های افغان و خارجی، این گروه در سال های اخیر مسئول بسیاری از حملات و بمب گذاری های مرگبار در افغانستان بوده است.
مقر اصلی شبکه حقانی نیز در پاکستان است و از آنجا عملیات های انتحاری، بمب گذاری ها و حملات مسلحانه سازمان یافته در شهرهای افغانستان را رهبری و مدیریت می کند.
به عنوان نمونه در ۱۳ سپتمبر سال گذشته میلادی، گروهی از مهاجمان انتحاری وابسته به این شبکه به سفارت امریکا و مقر فرماندهی ناتو در کابل حمله کردند.
این حمله 15 کشته بر جا گذاشت و شش سرباز ناتو و چهار کارمند افغان سفارت امریکا را زخمی کرد.
همچنین سازمان ملل می گوید در سال ۲۰۱۱ نیز این شبکه حمله به سفارت امریکا و یک مرکز دیگر وابسته به این کشور در کابل را به اجرا درآورد.
در این حمله ۱۶ افغان، که دست کم شش نفر از آنها کودک بودند، جان خود را از دست دادند.
غیر از اینها، این شبکه طی سال های اخیر، مسئول بمب گذاری های مرگبار، حملات مسلحانه و انتحاری زیادی شناخته شده است. گفته می شود شبکه حقانی ارتباط نزدیکی با القاعده و طالبان دارد؛ اما از نظر تشکیلاتی و مراجع تصمیم گیری کاملا جدا از این گروه ها عمل می کند و همین امر می تواند یک چالش جدی فراروی طرح صلح پیشنهادی حکومت افغانستان به حساب آید.
شورای امنیت سازمان ملل متحد دیروز سه شنبه، شبکه حقانی را در فهرست سیاه گروه های تروریستی شامل کرد؛ اقدامی که به باور کارشناسان، اگرچه ممکن است مورد استقبال دولت افغانستان قرار گیرد؛ اما در عمل، چالش تازه ای فراراه طرح صلح دولت افغانستان ایجاد کند؛ زیرا این اقدام شاید هیچ اختلال عملی در راستای عملکردها و خط مشی این شبکه ایجاد نکند؛ اما به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی، رهبران آن را به انتقام جویی و خشونت طلبی بیشتر تشویق خواهد کرد.
از دید کارشناسان، حتی اگر دولت افغانستان بتواند با گروه هایی مانند طالبان و حزب اسلامی به توافقی در زمینه صلح برسد، شبکه حقانی به تنهایی قادر خواهد بود، همچنان اوضاع کشور را امنیتی و جنگی نگهدارد. این در حالی است که تاکنون مقام های دولت افغانستان به صراحت از این شبکه دعوت به صلح نکرده و این امر، وضعیت را پیچیده تر می سازد.
منتقدان می گویند این روند پیش از آنکه بتواند مخالفان مسلح را به صلح، به زمین گذاشتن سلاح و بازگشت به زندگی مسالمت آمیز سیاسی تشویق کند، بیشتر جنبه باج دهی و امتیاز دادن یکجانبه به شورشیان را دارد و آنها را به ادامه مبارزه گرم تشویق و تشجیع می کند؛ زیرا این امر به ایجاد این باور ولو کاذب در ذهن آنها دامن زده است که مبارزه گرم و جنگ فیزیکی موثر واقع شده است؛ بنابراین با ادامه این روند آنها می توانند به امتیازاتی بزرگتر از آنچه دولت افغانستان اکنون حاضر است به آنان بپردازد دست پیدا کنند.
به عقیده این منتقدان، روند مصالحه یکجانبه ای که از سوی دولت افغانستان به راه انداخته شده و رهبری می شود، بیشتر از پیش به تضعیف موضع دولت افغانستان در این روند منجر می شود و شورشیان را به مطرح کردن خواسته های بزرگتر تشویق می کند.
از سوی دیگر، این روند نمی تواند بدون حمایت کشورهایی که مستقیما در سازمان دهی، تجهیز، تربیت و تامین مالی شورشیان و گروه های تروریستی نقش دارند به فرجام مطلوب دولت افغانستان برسد.
کشورهایی مانند پاکستان، عربستان سعودی و امارات متحده عربی که از بنیانگذاران اصلی و اولی طالبان بوده اند و هنوز هم از منابع بزرگ و اصلی تامین مالی و تسلیحاتی و فراهم کردن پناهگاه های امن برای این گروه و سایر نیروهای در حال جنگ با دولت افغانستان به شمار می آیند، تاکنون با روند صلح پیشنهادی دولت افغانستان، همکاری صادقانه ای انجام نداده اند. نمونه مشخص این مدعا تعویق مکرر سفر هیات عالیرتبه شورای عالی صلح افغانستان به پاکستان است. این سفر قرار بود ماه ها پیش انجام شود؛ اما هر بار به دلایل نامعلومی به تعویق می افتد. سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری اخیر خود بار دیگر ابراز امیدواری کرد که این هیات بتواند به زودی به پاکستان برود.
با این حال، آنچه گفته شد تنها موانع موجود فراراه توفیق طرح صلح دولت افغانستان نیست. مساله دیگر و چه بسا مهمترین مساله در این زمینه، موضوع شبکه حقانی است.
براساس ادعاهای مقام های افغان و خارجی، این گروه در سال های اخیر مسئول بسیاری از حملات و بمب گذاری های مرگبار در افغانستان بوده است.
مقر اصلی شبکه حقانی نیز در پاکستان است و از آنجا عملیات های انتحاری، بمب گذاری ها و حملات مسلحانه سازمان یافته در شهرهای افغانستان را رهبری و مدیریت می کند.
به عنوان نمونه در ۱۳ سپتمبر سال گذشته میلادی، گروهی از مهاجمان انتحاری وابسته به این شبکه به سفارت امریکا و مقر فرماندهی ناتو در کابل حمله کردند.
این حمله 15 کشته بر جا گذاشت و شش سرباز ناتو و چهار کارمند افغان سفارت امریکا را زخمی کرد.
همچنین سازمان ملل می گوید در سال ۲۰۱۱ نیز این شبکه حمله به سفارت امریکا و یک مرکز دیگر وابسته به این کشور در کابل را به اجرا درآورد.
در این حمله ۱۶ افغان، که دست کم شش نفر از آنها کودک بودند، جان خود را از دست دادند.
غیر از اینها، این شبکه طی سال های اخیر، مسئول بمب گذاری های مرگبار، حملات مسلحانه و انتحاری زیادی شناخته شده است. گفته می شود شبکه حقانی ارتباط نزدیکی با القاعده و طالبان دارد؛ اما از نظر تشکیلاتی و مراجع تصمیم گیری کاملا جدا از این گروه ها عمل می کند و همین امر می تواند یک چالش جدی فراروی طرح صلح پیشنهادی حکومت افغانستان به حساب آید.
شورای امنیت سازمان ملل متحد دیروز سه شنبه، شبکه حقانی را در فهرست سیاه گروه های تروریستی شامل کرد؛ اقدامی که به باور کارشناسان، اگرچه ممکن است مورد استقبال دولت افغانستان قرار گیرد؛ اما در عمل، چالش تازه ای فراراه طرح صلح دولت افغانستان ایجاد کند؛ زیرا این اقدام شاید هیچ اختلال عملی در راستای عملکردها و خط مشی این شبکه ایجاد نکند؛ اما به لحاظ سیاسی و تبلیغاتی، رهبران آن را به انتقام جویی و خشونت طلبی بیشتر تشویق خواهد کرد.
از دید کارشناسان، حتی اگر دولت افغانستان بتواند با گروه هایی مانند طالبان و حزب اسلامی به توافقی در زمینه صلح برسد، شبکه حقانی به تنهایی قادر خواهد بود، همچنان اوضاع کشور را امنیتی و جنگی نگهدارد. این در حالی است که تاکنون مقام های دولت افغانستان به صراحت از این شبکه دعوت به صلح نکرده و این امر، وضعیت را پیچیده تر می سازد.
منبع : خبرگزاری آوا- کابل - سرویس تحلیل و پژوهش اخبار
