سیاست خارجی کشورها یکی از ارکان مهم و بسیار تاثیرگذار برای استقلال سیاسی و حاکمیت ملی آنها به حساب آمده و این امر می تواند محک بسیار معتبر و قابل اعتنایی برای سنجش میزان استقلال یا وابستگی کشورها به قدرت های بزرگ تلقی گردد.
افغانستان کشوری است که هم اکنون صحنه حضور قدرت های متضاد و متخاصم بین المللی است و تقریبا با همه کشورهای جهان نیز ارتباطات دوستانه و مسالمت جویانه دارد. این کشور در عرصه سیاست خارجی اش نیز با آزمون های سخت و دشواری مواجه است. آزمون هایی که اگر از سوی دستگاه دیپلماسی کشور به خوبی مدیریت نشوند، می تواند به اعتبار و وجهه بین المللی افغانستان ضربات و آسیب های سنگینی وارد کند.
سیاستمردان افغانستان از سال های دور تاکنون، نوعی سیاست بی طرفی فعال را در تعاملات منطقه ای و بین المللی خویش حفظ کرده و در سایه آن به صیانت از منافع خود در عرصه منطقه ای و بین المللی پرداخته اند؛ اما پس از تحولات بیش از یک دهه اخیر این کشور، به مقتضای موقعیت حساس سیاسی و امنیتی به وجود آمده به نظر می رسد دیگر نخواهد توانست به حفظ این سیاست ادامه دهد و یا دست کم قدرت هایی که با این کشور مراودات گسترده سیاسی و نظامی دارند مانع تداوم چنین رویکردی در عرصه سیاست خارجی افغانستان می گردند؛ اگرچه این امر، متاسفانه خطرات بسیار بزرگ سیاسی و امنیتی را برای مردم و دولت ما به دنبال دارد.
ایالات متحده امریکا یکی از این کشورهاست. کشوری که خود را قدرت برتر بین المللی می داند و به دلیل حضور گسترده سیاسی و امنیتی اش در افغانستان می خواهد این کشور و دستگاه دیپلماسی آن را به ویژه در عرصه سیاست خارجی، تابع تام و تمام خویش قرار دهد.
به تازگی رییس کمیته خارجی مجلس نمایندگان امریکا هشدار داده است که اگر افغانستان و عراق در ارتباط به تحریم های بین المللی علیه ایران کمک نکنند، واشنگتن باید بر روابط اش با این دو کشور، تحدید نظر کند.
این نماینده کنگره امریکا در حالی خواهان همکاری افغانستان در ارتباط به تحریم های بین المللی بر علیه ایران شده که قرار است افغانستان، ایران و هند به هدف تقویت همکاری های اقتصادی میان سه کشور همکاری کنند.
الینا راس لیهتینن؛ یک نماینده ارشد مجلس نمایندگان امریکا در نامهای عنوانی لیون پانهتا؛ وزیر دفاع امریکا نوشته است که ایران تلاش می کند تا به سکتورهای مالی عراق و افغانستان دسترسی پیدا کند، تا از این طریق ذخایر اسعار خارجی خود را حفظ کند.
اما جانان موسی زی؛ سخنگوی وزارت خارجه افغانستان در پاسخ گفته است که افغانستان تاکنون تعادل را در روابط خود با امریکا و ایران حفظ کرده و این سیاست را در آینده نیز ادامه خواهد داد.
وی گفته است:"ما در ده سال گذشته توانستیم با حفظ تفاهم از جانب ایالات متحده امریکا و جمهوری اسلامی ایران یک رابطه متوازن معقول را میان دو کشور حفظ نماییم.
بناءً طوری که ما توانستیم در ده سال گذشته یک توازن معقول و به نفع هر سه کشور را حفظ بکنیم، امیدوار هستیم بتوانیم عین تفاهم هر دو کشور در ادامه این سیاست خارجی متوازن و معقول را حفظ و با خود داشته باشیم."
این موضع افغانستان بدون تردید نشان دهنده استقلال و خود ارادیت آشکار کشور در سیاست خارجی اش محسوب می شود و پاسخ روشنی به مداخلات امریکا در قبال سیاست خارجی کشور ماست.
چنانچه سخنگوی وزارت خارجه نیز ابراز امیدواری کرده در صورتی که افغانستان و مدیران دستگاه دیپلماسی کشور بتوانند این رویکرد را در آینده نیز ادامه دهند و به مداخلات آشکار کشورهای مدعی مالکیت و قیمومیت بر اراده و استقلال افغانستان، پاسخ صریح و قاطع بدهند بدون شک، منافع افغانستان در همه عرصه ها مخصوصا در زمینه تعاملات این کشور با منطقه و جهان حفظ و تامین خواهد شد و این شرط لازم استقلال سیاسی و حاکمیت ملی ماست.
افغانستان کشوری است که هم اکنون صحنه حضور قدرت های متضاد و متخاصم بین المللی است و تقریبا با همه کشورهای جهان نیز ارتباطات دوستانه و مسالمت جویانه دارد. این کشور در عرصه سیاست خارجی اش نیز با آزمون های سخت و دشواری مواجه است. آزمون هایی که اگر از سوی دستگاه دیپلماسی کشور به خوبی مدیریت نشوند، می تواند به اعتبار و وجهه بین المللی افغانستان ضربات و آسیب های سنگینی وارد کند.
سیاستمردان افغانستان از سال های دور تاکنون، نوعی سیاست بی طرفی فعال را در تعاملات منطقه ای و بین المللی خویش حفظ کرده و در سایه آن به صیانت از منافع خود در عرصه منطقه ای و بین المللی پرداخته اند؛ اما پس از تحولات بیش از یک دهه اخیر این کشور، به مقتضای موقعیت حساس سیاسی و امنیتی به وجود آمده به نظر می رسد دیگر نخواهد توانست به حفظ این سیاست ادامه دهد و یا دست کم قدرت هایی که با این کشور مراودات گسترده سیاسی و نظامی دارند مانع تداوم چنین رویکردی در عرصه سیاست خارجی افغانستان می گردند؛ اگرچه این امر، متاسفانه خطرات بسیار بزرگ سیاسی و امنیتی را برای مردم و دولت ما به دنبال دارد.
ایالات متحده امریکا یکی از این کشورهاست. کشوری که خود را قدرت برتر بین المللی می داند و به دلیل حضور گسترده سیاسی و امنیتی اش در افغانستان می خواهد این کشور و دستگاه دیپلماسی آن را به ویژه در عرصه سیاست خارجی، تابع تام و تمام خویش قرار دهد.
به تازگی رییس کمیته خارجی مجلس نمایندگان امریکا هشدار داده است که اگر افغانستان و عراق در ارتباط به تحریم های بین المللی علیه ایران کمک نکنند، واشنگتن باید بر روابط اش با این دو کشور، تحدید نظر کند.
این نماینده کنگره امریکا در حالی خواهان همکاری افغانستان در ارتباط به تحریم های بین المللی بر علیه ایران شده که قرار است افغانستان، ایران و هند به هدف تقویت همکاری های اقتصادی میان سه کشور همکاری کنند.
الینا راس لیهتینن؛ یک نماینده ارشد مجلس نمایندگان امریکا در نامهای عنوانی لیون پانهتا؛ وزیر دفاع امریکا نوشته است که ایران تلاش می کند تا به سکتورهای مالی عراق و افغانستان دسترسی پیدا کند، تا از این طریق ذخایر اسعار خارجی خود را حفظ کند.
اما جانان موسی زی؛ سخنگوی وزارت خارجه افغانستان در پاسخ گفته است که افغانستان تاکنون تعادل را در روابط خود با امریکا و ایران حفظ کرده و این سیاست را در آینده نیز ادامه خواهد داد.
وی گفته است:"ما در ده سال گذشته توانستیم با حفظ تفاهم از جانب ایالات متحده امریکا و جمهوری اسلامی ایران یک رابطه متوازن معقول را میان دو کشور حفظ نماییم.
بناءً طوری که ما توانستیم در ده سال گذشته یک توازن معقول و به نفع هر سه کشور را حفظ بکنیم، امیدوار هستیم بتوانیم عین تفاهم هر دو کشور در ادامه این سیاست خارجی متوازن و معقول را حفظ و با خود داشته باشیم."
این موضع افغانستان بدون تردید نشان دهنده استقلال و خود ارادیت آشکار کشور در سیاست خارجی اش محسوب می شود و پاسخ روشنی به مداخلات امریکا در قبال سیاست خارجی کشور ماست.
چنانچه سخنگوی وزارت خارجه نیز ابراز امیدواری کرده در صورتی که افغانستان و مدیران دستگاه دیپلماسی کشور بتوانند این رویکرد را در آینده نیز ادامه دهند و به مداخلات آشکار کشورهای مدعی مالکیت و قیمومیت بر اراده و استقلال افغانستان، پاسخ صریح و قاطع بدهند بدون شک، منافع افغانستان در همه عرصه ها مخصوصا در زمینه تعاملات این کشور با منطقه و جهان حفظ و تامین خواهد شد و این شرط لازم استقلال سیاسی و حاکمیت ملی ماست.
منبع : خبرگزاری صدای افغان-آوا- کابل – سرویس تحلیل وپژوهش سیاسی