آمریکا در جستجوی راه بازگشت به پاکستان

یوسف رضا گیلانی؛ نخست وزیر پاکستان، اخیرا در گفتگو با یک رسانه غربی گفته است که شکاف محسوسی در روابط پاکستان و آمریکا وجود دارد و هنوز اعتمادی میان دو کشور وجود ندارد.
این سخنان آقای گیلانی در حالی مطرح می شود که پاکستان و آمریکا از چندی بدینسو، به ویژه به دنبال حمله هواپیماهای‌ آمریکایی بر دو پست مرزی آن کشور که منجر به کشته شدن دست کم 24 سرباز پاکستانی گردید رو به تیرگی نهاد و از آن پس، مقام های آمریکایی همواره در تکاپو بوده اند تا این آسیب جدی را به هر نحو ممکن جبران کنند.
بیت جونز؛ معاون فرستاده ویژه اوباما در امور افغانستان و پاکستان با تایید اظهارات گیلانی، گفته است که آمریکا به دنبال ایجاد اطمینان و اعتماد سابق در روابط خود با پاکستان است.
وی ابراز امیدواری کرده که این اعتماد دوباره ایجاد شود و گفته است که آمریکا برای این منظور با پاکستان به صورت واضح وارد گفتگو خواهد شد.
این در حالی است که دیروز دوشنبه، شماری از رسانه ها گزارش دادند که آمریکایی ها پایگاه هوایی شمسی در پاکستان را که مورد استفاده هواپیماهای تجسسی و جنگنده آن کشور بود، تخلیه کرده اند.
به دنبال وقوع حملات مرگبار بر مرزبانان پاکستانی،‌ مقام های دولت آن کشور،‌ در ادامه اقدامات خشمگینانه خود علیه آمریکا،‌ از آنها خواستند تا پایگاه هوایی شمسی را طی 15 روز آینده به کلی تخلیه کنند.
آمریکا در حالی بی تابانه به دنبال یافتن راهی برای بازگشت به پاکستان و از سرگیری روابط عادی خود با آن کشور است که افغانستان، به عنوان کشوری شدیدا مورد حمایت ایالات متحده و در تیررس سیاست های تلافی جویانه پاکستان قرار دارد و تا کنون تاوان های سنگینی را نیز برای این امر پرداخته است، عمیقا نگران عواقب ویرانگر آن برای سیاست،‌ امنیت و اقتصاد خویش است.
به باور شماری از تحلیلگران، عدم شرکت پاکستان در کنفرانس بن و حملات خونین عاشورای کابل و... بخشی از اقدامات پاکستان بوده که نشان می دهد افغانستان عملا قربانی اشتباهات پرشمار نیروهای نظامی امریکایی می شود.
این تنها موردی نیست که افغانستان مستقیما از رهگذر آسیب های ناشی از سیاست های اشتباه آمیز و فزون طلبانه ایالات متحده، مورد ضربه قرار می گیرد.
چندی پیش، پس از اینکه نیروهای نظامی ایران؛ همسایه غربی افغانستان، موفق شدند هواپیمای پیشرفته جاسوسی آمریکا را از کنترل خارج کرده و آن در اختیار بگیرند؛‌ سفیر افغانستان یکی از گزینه هایی بود که مورد اعتراض مستقیم مقام های ایرانی قرار گرفت و از وی خواسته شد تا از دولت متبوعش،‌ در خصوص نقض حریم هوایی و حاکمیت ملی ایران از سوی نیروهای نظامی آمریکایی مستقر در افغانستان،‌ خواهان پاسخ فوری گردد.
ایرانی ها استدلال روشنی دارند؛ آنها همواره از استقرار نیروهای خارجی در خاک افغانستان ابراز ناخرسندی و نگرانی کرده و اذعان داشته اند که این امر، ممکن است به آنها امکان دهد تا از خاک افغانستان بر علیه همسایگانش استفاده کنند.
مقام های افغان اما همواره و به صورت مکرر، تاکید کرده اند که هیچ کشوری خارجی حق استفاده از حریم هوایی و زمینی افغانستان علیه کشورهای همسایه را ندارد و هرگز چنین اجازه ای نیز به آنها داده نخواهد شد، در حالی که هم اکنون حریم هوایی افغانستان و تمامی پروازهای نظامی و غیرنظامی در آسمان افغانستان، تحت نظارت و کنترل انحصاری نیروهای آمریکایی است و افغانستان حق پرسش در این خصوص را ندارد.
به رغم این تاکیدها این امر در مورد هر دو همسایه پرقدرت افغانستان یعنی پاکستان و ایران اتفاق افتاد و هیچ تضمینی هم وجود ندارد که این اولین و آخرین مورد از این دست باشد.
با توجه به این موضوعات،‌ حتا اگر تلاش آمریکا در عادی سازی روابط خود با پاکستان، به نتیجه ای ثمربخش نیز برسد، بعید به نظر می رسد که در روند رو به پیش انزوای منطقه ای افغانستان که مستقیما ناشی از سلطه گری های جنون آمیز آمریکایی هاست‌، تغییر ملموسی ایجاد شود.
افغانستان از یکسو کشوری به شدت متکی به راه های تجارت و ترانزیت کشورهای همسایه و نیز آسیب پذیر از مداخلات امنیتی پاکستان در امر ثبات و امنیت خود است و از سوی دیگر، به دلیل سلطه تام ایالات متحده بر فضای سیاست خود،‌ مجبور به تبعیت از رویکرد آمریکایی در تعاملات منطقه ای است،‌ موضوعاتی که به نحو فزاینده ای نگرانی ها در خصوص احتمال انزوای منطقه ای افغانستان، دامن افزایش داده است.