با گذشت هر دور از مذاکراتِ صلح میان زلمی خلیل‌زاد نماینده ویژه امریکا برای صلح افغانستان و گروه طالبان، زمزمه‌های ایجاد حکومت موقت بیشتر به گوش می‌رسد. گفته می‌شود که یکی از خواسته‌های عمده طالبان در گفت‌وگوهای صلح، ایجاد حکومت موقت و عدم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان می‌باشد تا بدین‌وسیله این گروه نیز در انتخابات ریاست جمهوری نماینده داشته باشد.
اما نمایندگان طالبان گفته‌اند که تاهنوز درباره ایجاد حکومت موقت به عنوان پیش‌شرط مذاکرات صلح، با هیچ کس توافقی نکرده‌اند. موضع دولت امریکا نیز در این‌باره تا هنوز مبهم است. پیش از این نیز تعدادی از نامزدان ریاست جمهوری خواستار ایجاد حکومت موقت (حکومت سرپرست) شده بودند. این نامزدان هدف از ایجاد حکومت موقت را شفافیت در انتخابات و ختم دوره کاری رئیس‌جمهور غنی در اول جوزا 1398 عنوان کرده بودند.
از سوی دیگر رئیس‌جمهور غنی چندین بار در مورد ایجاد حکومت موقت واکنش نشان داده و گفته است که "طرح ایجاد حکومت موقت در افغانستان یک طرح بیرونی است و این طرح ناکام خواهد بود و حکومت موقت را مردم نمی‌پذیرند، افغانستان هدیۀ کسی نیست که به ما داده باشد، ما افغانستان را با خون خود کمایی کرده‌ایم و با خون خود از آن حفاظت می‌کنیم." وی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را در اولویت کاری خود قرار داده است.
در همین حال عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود که "در صورت آغاز مذاکرات مستقیم طالبان با حکومت افغانستان، بحث مشارکت این گروه در حکومت مطرح خواهد شد. چون در شرایط کنونی ایجاد حکومت موقت در افغانستان به سود مردم ما نیست."
بحث حکومت موقت در حالی داغ می‌شود که زلمی خلیل‌زاد سرگرم گفت‌وگوها در مورد صلح با رهبران حکومت و تعدادی از سیاسیون افغان می‌باشد، بعضی رسانه‌ها نیز گزارش داده‌اند زلمی خلیل‌زاد با نمایندگان طالب به توافق روی ایجاد حکومت موقت رسیده‌اند.
حکومت موقت به چه نوع حکومتی گفته می‌شود؛ حکومت موقت به سیستم حکومتی گفته می‌شود که در شرایط اضطراری یا پس از فروپاشی حکومت و ایجاد خلأ سیاسی به‌طور موقت ایجاد می‌شود. حالا که در افغانستان نه خلأ سیاسی وجود دارد و نه حکومت در حال فروپاشی است، پس چرا حکومت موقت ایجاد شود؟
همانطور که در بالا ذکر شد، نامزدان ریاست جمهوری خواستار حکومت موقت (حکومت سرپرست) شده بودند و هدف‌شان از ایجاد حکومت سرپرست، برگزاری انتخابات شفاف و ختم دوره کاری رئیس جمهور غنی بود. نامزدان ریاست جمهوری می‌گفتند که باید یک شخص بی‌طرف با دو معاون خود زمام امور را بدست بگیرند و تمام ادارات دیگر دولتی در جای خود باقی بماند، در این صورت هیچ کس از امکانات دولتی در کارزارهای انتخاباتی خود استفاده نمی‌تواند و در ضمن آن انتخابات با شفافیت کامل برگزار می‌شود.
اگر این خواست نامزدان ریاست جمهوری برآورده می‌شد حکومت سرپرست هم نمی‌توانست یک انتخابات شفاف برگزار کند، چون رئیس جمهور غنی در تمام ادارات کلیدی حکومت چه در مرکز و چه در ولایات افراد خود را جابجا کرده است، افرادی که نقش اساسی در روند انتخابات دارند و می‌توانند به آسانی تقلب کنند.
در همین حال، اگر حکومت موقت طوری تشکیل شود که در آن تمام جناح‌های سیاسی داخل باشند و ادارات کلیدی دولت بین این افراد تقسیم شود، این نوع حکومت بدتر از حکومت سرپرست خواهد بود؛ چون نظامی که در طول 19 سال گذشته با خون هزاران انسان تشکیل شده است از هم می‌پاشد و مردم افغانستان دوباره شاهد دهه هفتاد خواهند بود، باز در آن‌صورت جمع کردن وضعیت از توان تمام کشورهای جهان نیز بیرون خواهد بود.
در شرایط کنونی وضعیت کشور ما نسبت به هر زمان دیگری شکننده‌تر شده است و همه‌روزه قلمرو گروه طالبان افزایش می‌یابد، به نظر می‌رسد که رهبران حکومت باید از حکومت عراق الگو‌گیری کنند. رهبران حکومت عراق در زمانی که گروه داعش بر این کشور حمله‌ور شدند، یک اجماع ملی را در برابر گروه داعش تشکیل دادند و همه‌شان متحد شده و برای نابودی این گروه ایستادگی کردند.
آنان چشم‌شان را به امید هیچ کشور خارجی ندوختند. هر چند امریکا یک ائتلاف را علیه داعش تشکیل داد اما اراده‌ای برای نابودی این گروه نداشت. نقش اساسی را در نابودی داعش مردم عراق داشتند.
اکنون اگر رهبران حکومت وحدت ملی اراده‌ای برای از بین بردن گروه طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی در افغانستان دارند، باید یک اجماع ملی را سازماندهی کنند، از رهبران جهادی، افراد بانفوذ سیاسی و شخصیت‌های ملی مشورت بخواهند و آنان را در امر مبارزه با گروه‌های تروریستی در کشور شریک بسازند، در غیر این‌صورت اگر رهبران حکومت یکه‌تازی کنند وضعیت افغانستان از حالت فعلی نیز بدتر خواهد شد.
نویسنده: سیدعزیزالله خیرخواه
اما نمایندگان طالبان گفته‌اند که تاهنوز درباره ایجاد حکومت موقت به عنوان پیش‌شرط مذاکرات صلح، با هیچ کس توافقی نکرده‌اند. موضع دولت امریکا نیز در این‌باره تا هنوز مبهم است. پیش از این نیز تعدادی از نامزدان ریاست جمهوری خواستار ایجاد حکومت موقت (حکومت سرپرست) شده بودند. این نامزدان هدف از ایجاد حکومت موقت را شفافیت در انتخابات و ختم دوره کاری رئیس‌جمهور غنی در اول جوزا 1398 عنوان کرده بودند.
از سوی دیگر رئیس‌جمهور غنی چندین بار در مورد ایجاد حکومت موقت واکنش نشان داده و گفته است که "طرح ایجاد حکومت موقت در افغانستان یک طرح بیرونی است و این طرح ناکام خواهد بود و حکومت موقت را مردم نمی‌پذیرند، افغانستان هدیۀ کسی نیست که به ما داده باشد، ما افغانستان را با خون خود کمایی کرده‌ایم و با خون خود از آن حفاظت می‌کنیم." وی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را در اولویت کاری خود قرار داده است.
در همین حال عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی در یکی از سخنرانی‌های خود گفته بود که "در صورت آغاز مذاکرات مستقیم طالبان با حکومت افغانستان، بحث مشارکت این گروه در حکومت مطرح خواهد شد. چون در شرایط کنونی ایجاد حکومت موقت در افغانستان به سود مردم ما نیست."
بحث حکومت موقت در حالی داغ می‌شود که زلمی خلیل‌زاد سرگرم گفت‌وگوها در مورد صلح با رهبران حکومت و تعدادی از سیاسیون افغان می‌باشد، بعضی رسانه‌ها نیز گزارش داده‌اند زلمی خلیل‌زاد با نمایندگان طالب به توافق روی ایجاد حکومت موقت رسیده‌اند.
حکومت موقت به چه نوع حکومتی گفته می‌شود؛ حکومت موقت به سیستم حکومتی گفته می‌شود که در شرایط اضطراری یا پس از فروپاشی حکومت و ایجاد خلأ سیاسی به‌طور موقت ایجاد می‌شود. حالا که در افغانستان نه خلأ سیاسی وجود دارد و نه حکومت در حال فروپاشی است، پس چرا حکومت موقت ایجاد شود؟
همانطور که در بالا ذکر شد، نامزدان ریاست جمهوری خواستار حکومت موقت (حکومت سرپرست) شده بودند و هدف‌شان از ایجاد حکومت سرپرست، برگزاری انتخابات شفاف و ختم دوره کاری رئیس جمهور غنی بود. نامزدان ریاست جمهوری می‌گفتند که باید یک شخص بی‌طرف با دو معاون خود زمام امور را بدست بگیرند و تمام ادارات دیگر دولتی در جای خود باقی بماند، در این صورت هیچ کس از امکانات دولتی در کارزارهای انتخاباتی خود استفاده نمی‌تواند و در ضمن آن انتخابات با شفافیت کامل برگزار می‌شود.
اگر این خواست نامزدان ریاست جمهوری برآورده می‌شد حکومت سرپرست هم نمی‌توانست یک انتخابات شفاف برگزار کند، چون رئیس جمهور غنی در تمام ادارات کلیدی حکومت چه در مرکز و چه در ولایات افراد خود را جابجا کرده است، افرادی که نقش اساسی در روند انتخابات دارند و می‌توانند به آسانی تقلب کنند.
در همین حال، اگر حکومت موقت طوری تشکیل شود که در آن تمام جناح‌های سیاسی داخل باشند و ادارات کلیدی دولت بین این افراد تقسیم شود، این نوع حکومت بدتر از حکومت سرپرست خواهد بود؛ چون نظامی که در طول 19 سال گذشته با خون هزاران انسان تشکیل شده است از هم می‌پاشد و مردم افغانستان دوباره شاهد دهه هفتاد خواهند بود، باز در آن‌صورت جمع کردن وضعیت از توان تمام کشورهای جهان نیز بیرون خواهد بود.
در شرایط کنونی وضعیت کشور ما نسبت به هر زمان دیگری شکننده‌تر شده است و همه‌روزه قلمرو گروه طالبان افزایش می‌یابد، به نظر می‌رسد که رهبران حکومت باید از حکومت عراق الگو‌گیری کنند. رهبران حکومت عراق در زمانی که گروه داعش بر این کشور حمله‌ور شدند، یک اجماع ملی را در برابر گروه داعش تشکیل دادند و همه‌شان متحد شده و برای نابودی این گروه ایستادگی کردند.
آنان چشم‌شان را به امید هیچ کشور خارجی ندوختند. هر چند امریکا یک ائتلاف را علیه داعش تشکیل داد اما اراده‌ای برای نابودی این گروه نداشت. نقش اساسی را در نابودی داعش مردم عراق داشتند.
اکنون اگر رهبران حکومت وحدت ملی اراده‌ای برای از بین بردن گروه طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی در افغانستان دارند، باید یک اجماع ملی را سازماندهی کنند، از رهبران جهادی، افراد بانفوذ سیاسی و شخصیت‌های ملی مشورت بخواهند و آنان را در امر مبارزه با گروه‌های تروریستی در کشور شریک بسازند، در غیر این‌صورت اگر رهبران حکومت یکه‌تازی کنند وضعیت افغانستان از حالت فعلی نیز بدتر خواهد شد.
نویسنده: سیدعزیزالله خیرخواه
