پنجشنبه گذشته لطف کردند و مرا هم با جمعی از بزرگان به ارگ ریاست جمهوری فرا خواندند تا در رابطه با امضای تفاهمنامۀ جنجالی بین ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان و سازمان آی- اس- آی پاکستان نظریات و تشویشهای خود را با جناب رئیس جمهور محمد اشرف غنی درمیان بگذاریم و توضیحات ایشانرا استماع نماییم.
ایشان در حالیکه رئیس اجرائیه در پهلوی راست شان نشسته بود در یک مقدمۀ کوتاه چنین گفت: «صلح ضرورت ماست، ما به پروسۀ صلح دو بُعد داده ایم. یکی پایان دادن به جنگ اعلام ناشده با پاکستان تا دیده شود که آیا پاکستان صلح میکند یا نه، که این بعد اول است، بعد دوم رسیدن به راه حل با مخالفین خود ما. یعنی اول با پاکستان صلح میکنیم بعد با مخالفین خود..... برای دست یافتن به صلح باپاکستان اعتماد سازی بین ما و آنها ضروری است....» وی درین رابطه از ملا فضل الله نیز یادآوری کرد.
رئیس جمهور گفت که موافقتنامۀ مورد بحث به همین دلیل ترتیب یافته است تا با آن توانسته باشیم با پاکستان اعتماد سازی کنیم و اضافه کرد که این تفاهمنامه تا حال امضاء نه بلکه فقط توسط معاونین دو ادارۀ افغانی و پاکستانی نشانی شد شده است.
این توضیحات رئیس جمهور کشور مرا وا داشت تا در نوبت خود بخشی از تلاشهای صلح حکومت رئیس جمهور قبلی حامد کرزی را که مستقیماً به همین موضوع ارتباط میگرفت مختصراً بیان کنم. برای اینکه مطلب خود را بهتر بیان کرده باشم و آنرا با سایر هموطنان خود نیز شریک ساخته باشم آنرا درین سطور بصورت بسیار خلاصه برشته تحریر در می آورم، تفصیل و ذکرنامهای شخصیت های ذیدخل را میگذارم به یک فرصت دیگر.
در تابستان سال ۲۰۱۲، دقیقاً بتاریخ ۱۹ جولای ۲۰۱۲ صدراعظم تازه انتخاب شدۀ پاکستان «راجا پرویز اشرف» با نظامیانش به دعوت حامد کرزی بکابل آمد و درینجا مهمان وی شد. در عین زمان انگلیسها بما اطلاع دادند که «دیوید کامرون» صدراعظم ایشان که جهت بازدید از نظامیانش به هلمند میآید میخواهد در کابل یک نشست سه جانبه با رئیس جمهور افغانستان و صدراعظم پاکستان داشته باشد. رئیس جمهور حامد کرزی با این پیشنهاد موافقت کرد و آنرا فرصت خوب برای داعیۀ صلح خود دانست.
هیات ما با هیات پاکستانی در لب حوض قصر حرمسرا ملاقات داشت. در آن ملاقات پرویز اشرف موضوع ملا فضل الله را یاد آوری کرده و گفت که نامبرده از کنر حملات خود بر نظامیان پاکستانی را سازمان میدهد.
رئیس جمهور کرزی اظهار داشت چون سازمان ناتو با همه دم و دستگاهش در افغانستان حضور دارد و زمین و هوای کشور ما را کنترول می کند بعید بنظر میرسد که تنظیم اعمال تروریستی را مشاهده کرده، جلو آنرا نگیرد، مگر اینکه قضیه طور دیگری باشد. وی اضافه کرد اگر فرضاً چنین اعمالی از خاک افغانستان علیه پاکستان سازماندهی شده انجام می یابد مقصر اصلی آن پاکستان است؛ زیرا پاکستان جهت فرستادن تروریستها به اینسو حالت ابهام و فضای پر از گرد و غبار را بوجود آورده است، پس اگر از چنین حالتی کدام تروریستی استفاده نموده، علیه پاکستان داخل عمل شود ناممکن نیست، اما برای مقابله با آن ضروریست تا پاکستان در قدم اول این حالت را از بین ببرد، یعنی از رفت و آمد تروریستان به اینسو ممانعت کند.
بعد از ملاقات دو جانبه بین افغانستان و پاکستان، ملاقات سه جانبه به شمول انگلستان آغاز شد.
در آن ملاقات صدراعظم انگلستان یک حرف نو بزبان آورد. نامبرده گفت که تا حال تلاشهای زیادی برای برقراری صلح در افغانستان صورت گرفته است؛ اما این تلاشها بر اساس یک نقشه و یک تقسیم اوقات مشخص نبوده تا بتوانیم پیشرفت و کاستی های آنرا محاسبه نمائیم. وی ترتیب یک «نقشه راه» را برای صلح افغانستان پیشنهاد کرد. بعد ازین جلسه، کار ترتیب یک نقشۀ راه برای صلح به سرعت آغاز یافته به پیش رفت، مسؤولیت آنرا رئیس دارالانشای شورای عالی صلح معصوم ستانکزی و معین سیاسی وزارت خارجه جاوید لودین بعهده گرفته بودند.
درین جریان یکی از نظامیان بلند پایۀ ایساف/ ناتو چندین مرتبه نزدمن آمد و برایم گفت که شما از پاکستان شکایت دارید که تروریزم را علیه شما تقویت میکند، اما پاکستان هم از ناحیۀ شما تشویشهایی دارد که باید رفع ساخته شوند.
این نظامی بلند پایۀ غربی بالآخره بتاریخ ۲ اگست ۲۰۱۲ به دفترم آمد و گفت که «جهت رفع تشویش های پاکستان و برای اینکه پاکستان از راه دوستی داخل شود ضروریست که افغانستان یک ابتکار سیاسی از خود نشان دهد.» وی گفت شما با همگی قرارداد های دوستی و همکاریهای ستراتیژیک عقد می کنید، چه میشود اگر رئیس جمهور شما اینگونه یک قرار داد را با پاکستان نیز به امضاء برساند تا خیال پاکستانی ها از جانب شما راحت شود؟
من این پیغام را به رئیس جمهور حامد کرزی رساندم. وی گفت با کمال خوشی، اما در قدم اول باید انفجارها و فرستادن تروریستها و تخریب افغانستان از جانب پاکستان خاتمه داده شود، بعد، در قدم دوم خواهیم رفت بسوی بحث روی یک قرارداد دوستی.
بعد از آن نشست های سه جانبۀ دیگر نیز برگزار شدند که از آن جمله بود نشست (چکرز) لندن که در آن محمد اشرف غنی رئیس جمهور فعلی نیز حضور داشت.
«نقشۀ راه» صلح آهسته آهسته به سندی تبدیل میگردید که قبول کردنش برای حامد کرزی و هر افغان واقعی مشکل میشد.
مثلاً از «حل مشکلات سرحدی بین افغانستان و پاکستان» در آن تذکر بعمل آمده بود، گر چه ظاهراً این موضوع به تردد تروریستان مربوط ساخته میشد. موضوع مهم دیگر که رئیس جمهور حامد کرزی با آن سخت مخالف بود عبارت از «خاتمۀ جنگ در پایان پروسۀ صلح» بود. رئیس جمهور حامد کرزی میگفت اول باید قتل عام مردم بیگناه ما توسط تروریستان فرستاده شده از جانب پاکستان بند گردد بعد از آن به مراحل بعدی اعتماد سازی و ایجاد دوستی با پاکستان به پیش خواهیم رفت. در چکرز بر افغانستان فشار آورده میشد که با پاکستان قرارداد دوستی امضا شود ولو که جنگ نيز در افغانستان ادامه داشته باشد.
عین همین موضوع در اعلامیه ایکه حین سفر ماه جنوری ۲۰۱۳ ما به واشنگتن باید صادر میگردید مطرح شد. امریکایی ها میگفتند که کار پروسۀ صلح و دفتر قطر به پیش خواهد رفت و جنگ در پایان این پروسه خاتمه خواهد یافت. حامد کرزی یکبار دیگر در آنجا مخالفت کرد در حالیکه بعضی از اعضای هیأت افغانی و امریکایی ها بر خاتمۀ جنگ در پایان پروسه اصرار داشتند. آنها می گفتند ختم جنگ یا آتش بس باید نتیجۀ پروسه باشد نه آغاز پروسه!
«نقشۀ راه» برای صلح و پروسۀ صلح بگونه ایکه توسط انگلیسها و امریکایی ها مطرح میشد این انتباه را بوجود میآورد که گویا پاکستان این جنگ را بر افغانها تحمیل کرده است و در افغانستان قتل و قتال و انفجار را توسط تروریستهایش تا زمانی ادامه میدهد که این کشور به شرایط اسلام آباد گردن بنهد. یعنی صلح در آخر پروسه منحیث یک تحفه، تحفۀ زندگی به مردم به خاک و خون کشیده شدۀ افغانستان داده خواهد شد. (به اصطلاح عامیانۀ ما پاکستان افغانستان را به مرگ گرفته بود تا به تب راضی شود) از نقشۀ راه معلوم میشد که در صدر فهرست شرایط پاکستان مسألۀ خط دیورند که باید درین جریان بحیث سرحد پذیرفته میشد و چگونگی روابط با هندوستان قرارداشت.
در حال حاضر، سند sop در بارۀ عملیات همآهنگ و مشترک در امتداد خط دیورند ترتیب یافته و قرار اطلاع من شورای امنیت ملی افغانستان آنرا به تصویب رسانیده است که آماده امضاء می باشد و سند دومی همین تفاهمنامۀ مورد بحث بین ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان و آی- اس- آی پاکستان است که امضاء (یانشانی شد) شده است، این دو سند همان چیزیست که تحت نام «نقشۀ راه» صلح، و پروسۀ صلح مشترکاً از جانب امریکا، انگلستان و پاکستان دیروز بر افغانستان تحمیل میشد اما حامد کرزی بنا بر دلایلی که در بالا ذکر کردم آنرا رد کرد. رئیس جمهور کرزی در مراسم تحلیف داکتر محمد اشرف غنی منحیث رئیس جمهور جدید اظهار داشت که من تجارب خود را به حکومت جدید بجا گذاشته ام، اگر این تجارب را در شروع کار میداشتم شاید بعضی از تصامیم را بگونۀ دیگر گرفته بودم، وی همچنان اضافه کرد «یقین دارم که افغانستان یکبار دیگر تجربۀ تلخ آغاز کردن از صفر را تکرار نمی کند.» اما با تاسف دیده میشود که زمامداران کنونی افغانستان همچنان در حال تکرار نمودن تجربۀ تلخ آغاز کردن از صفر میباشند.
ایشان در حالیکه رئیس اجرائیه در پهلوی راست شان نشسته بود در یک مقدمۀ کوتاه چنین گفت: «صلح ضرورت ماست، ما به پروسۀ صلح دو بُعد داده ایم. یکی پایان دادن به جنگ اعلام ناشده با پاکستان تا دیده شود که آیا پاکستان صلح میکند یا نه، که این بعد اول است، بعد دوم رسیدن به راه حل با مخالفین خود ما. یعنی اول با پاکستان صلح میکنیم بعد با مخالفین خود..... برای دست یافتن به صلح باپاکستان اعتماد سازی بین ما و آنها ضروری است....» وی درین رابطه از ملا فضل الله نیز یادآوری کرد.
رئیس جمهور گفت که موافقتنامۀ مورد بحث به همین دلیل ترتیب یافته است تا با آن توانسته باشیم با پاکستان اعتماد سازی کنیم و اضافه کرد که این تفاهمنامه تا حال امضاء نه بلکه فقط توسط معاونین دو ادارۀ افغانی و پاکستانی نشانی شد شده است.
این توضیحات رئیس جمهور کشور مرا وا داشت تا در نوبت خود بخشی از تلاشهای صلح حکومت رئیس جمهور قبلی حامد کرزی را که مستقیماً به همین موضوع ارتباط میگرفت مختصراً بیان کنم. برای اینکه مطلب خود را بهتر بیان کرده باشم و آنرا با سایر هموطنان خود نیز شریک ساخته باشم آنرا درین سطور بصورت بسیار خلاصه برشته تحریر در می آورم، تفصیل و ذکرنامهای شخصیت های ذیدخل را میگذارم به یک فرصت دیگر.
در تابستان سال ۲۰۱۲، دقیقاً بتاریخ ۱۹ جولای ۲۰۱۲ صدراعظم تازه انتخاب شدۀ پاکستان «راجا پرویز اشرف» با نظامیانش به دعوت حامد کرزی بکابل آمد و درینجا مهمان وی شد. در عین زمان انگلیسها بما اطلاع دادند که «دیوید کامرون» صدراعظم ایشان که جهت بازدید از نظامیانش به هلمند میآید میخواهد در کابل یک نشست سه جانبه با رئیس جمهور افغانستان و صدراعظم پاکستان داشته باشد. رئیس جمهور حامد کرزی با این پیشنهاد موافقت کرد و آنرا فرصت خوب برای داعیۀ صلح خود دانست.
هیات ما با هیات پاکستانی در لب حوض قصر حرمسرا ملاقات داشت. در آن ملاقات پرویز اشرف موضوع ملا فضل الله را یاد آوری کرده و گفت که نامبرده از کنر حملات خود بر نظامیان پاکستانی را سازمان میدهد.
رئیس جمهور کرزی اظهار داشت چون سازمان ناتو با همه دم و دستگاهش در افغانستان حضور دارد و زمین و هوای کشور ما را کنترول می کند بعید بنظر میرسد که تنظیم اعمال تروریستی را مشاهده کرده، جلو آنرا نگیرد، مگر اینکه قضیه طور دیگری باشد. وی اضافه کرد اگر فرضاً چنین اعمالی از خاک افغانستان علیه پاکستان سازماندهی شده انجام می یابد مقصر اصلی آن پاکستان است؛ زیرا پاکستان جهت فرستادن تروریستها به اینسو حالت ابهام و فضای پر از گرد و غبار را بوجود آورده است، پس اگر از چنین حالتی کدام تروریستی استفاده نموده، علیه پاکستان داخل عمل شود ناممکن نیست، اما برای مقابله با آن ضروریست تا پاکستان در قدم اول این حالت را از بین ببرد، یعنی از رفت و آمد تروریستان به اینسو ممانعت کند.
بعد از ملاقات دو جانبه بین افغانستان و پاکستان، ملاقات سه جانبه به شمول انگلستان آغاز شد.
در آن ملاقات صدراعظم انگلستان یک حرف نو بزبان آورد. نامبرده گفت که تا حال تلاشهای زیادی برای برقراری صلح در افغانستان صورت گرفته است؛ اما این تلاشها بر اساس یک نقشه و یک تقسیم اوقات مشخص نبوده تا بتوانیم پیشرفت و کاستی های آنرا محاسبه نمائیم. وی ترتیب یک «نقشه راه» را برای صلح افغانستان پیشنهاد کرد. بعد ازین جلسه، کار ترتیب یک نقشۀ راه برای صلح به سرعت آغاز یافته به پیش رفت، مسؤولیت آنرا رئیس دارالانشای شورای عالی صلح معصوم ستانکزی و معین سیاسی وزارت خارجه جاوید لودین بعهده گرفته بودند.
درین جریان یکی از نظامیان بلند پایۀ ایساف/ ناتو چندین مرتبه نزدمن آمد و برایم گفت که شما از پاکستان شکایت دارید که تروریزم را علیه شما تقویت میکند، اما پاکستان هم از ناحیۀ شما تشویشهایی دارد که باید رفع ساخته شوند.
این نظامی بلند پایۀ غربی بالآخره بتاریخ ۲ اگست ۲۰۱۲ به دفترم آمد و گفت که «جهت رفع تشویش های پاکستان و برای اینکه پاکستان از راه دوستی داخل شود ضروریست که افغانستان یک ابتکار سیاسی از خود نشان دهد.» وی گفت شما با همگی قرارداد های دوستی و همکاریهای ستراتیژیک عقد می کنید، چه میشود اگر رئیس جمهور شما اینگونه یک قرار داد را با پاکستان نیز به امضاء برساند تا خیال پاکستانی ها از جانب شما راحت شود؟
من این پیغام را به رئیس جمهور حامد کرزی رساندم. وی گفت با کمال خوشی، اما در قدم اول باید انفجارها و فرستادن تروریستها و تخریب افغانستان از جانب پاکستان خاتمه داده شود، بعد، در قدم دوم خواهیم رفت بسوی بحث روی یک قرارداد دوستی.
بعد از آن نشست های سه جانبۀ دیگر نیز برگزار شدند که از آن جمله بود نشست (چکرز) لندن که در آن محمد اشرف غنی رئیس جمهور فعلی نیز حضور داشت.
«نقشۀ راه» صلح آهسته آهسته به سندی تبدیل میگردید که قبول کردنش برای حامد کرزی و هر افغان واقعی مشکل میشد.
مثلاً از «حل مشکلات سرحدی بین افغانستان و پاکستان» در آن تذکر بعمل آمده بود، گر چه ظاهراً این موضوع به تردد تروریستان مربوط ساخته میشد. موضوع مهم دیگر که رئیس جمهور حامد کرزی با آن سخت مخالف بود عبارت از «خاتمۀ جنگ در پایان پروسۀ صلح» بود. رئیس جمهور حامد کرزی میگفت اول باید قتل عام مردم بیگناه ما توسط تروریستان فرستاده شده از جانب پاکستان بند گردد بعد از آن به مراحل بعدی اعتماد سازی و ایجاد دوستی با پاکستان به پیش خواهیم رفت. در چکرز بر افغانستان فشار آورده میشد که با پاکستان قرارداد دوستی امضا شود ولو که جنگ نيز در افغانستان ادامه داشته باشد.
عین همین موضوع در اعلامیه ایکه حین سفر ماه جنوری ۲۰۱۳ ما به واشنگتن باید صادر میگردید مطرح شد. امریکایی ها میگفتند که کار پروسۀ صلح و دفتر قطر به پیش خواهد رفت و جنگ در پایان این پروسه خاتمه خواهد یافت. حامد کرزی یکبار دیگر در آنجا مخالفت کرد در حالیکه بعضی از اعضای هیأت افغانی و امریکایی ها بر خاتمۀ جنگ در پایان پروسه اصرار داشتند. آنها می گفتند ختم جنگ یا آتش بس باید نتیجۀ پروسه باشد نه آغاز پروسه!
«نقشۀ راه» برای صلح و پروسۀ صلح بگونه ایکه توسط انگلیسها و امریکایی ها مطرح میشد این انتباه را بوجود میآورد که گویا پاکستان این جنگ را بر افغانها تحمیل کرده است و در افغانستان قتل و قتال و انفجار را توسط تروریستهایش تا زمانی ادامه میدهد که این کشور به شرایط اسلام آباد گردن بنهد. یعنی صلح در آخر پروسه منحیث یک تحفه، تحفۀ زندگی به مردم به خاک و خون کشیده شدۀ افغانستان داده خواهد شد. (به اصطلاح عامیانۀ ما پاکستان افغانستان را به مرگ گرفته بود تا به تب راضی شود) از نقشۀ راه معلوم میشد که در صدر فهرست شرایط پاکستان مسألۀ خط دیورند که باید درین جریان بحیث سرحد پذیرفته میشد و چگونگی روابط با هندوستان قرارداشت.
در حال حاضر، سند sop در بارۀ عملیات همآهنگ و مشترک در امتداد خط دیورند ترتیب یافته و قرار اطلاع من شورای امنیت ملی افغانستان آنرا به تصویب رسانیده است که آماده امضاء می باشد و سند دومی همین تفاهمنامۀ مورد بحث بین ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان و آی- اس- آی پاکستان است که امضاء (یانشانی شد) شده است، این دو سند همان چیزیست که تحت نام «نقشۀ راه» صلح، و پروسۀ صلح مشترکاً از جانب امریکا، انگلستان و پاکستان دیروز بر افغانستان تحمیل میشد اما حامد کرزی بنا بر دلایلی که در بالا ذکر کردم آنرا رد کرد. رئیس جمهور کرزی در مراسم تحلیف داکتر محمد اشرف غنی منحیث رئیس جمهور جدید اظهار داشت که من تجارب خود را به حکومت جدید بجا گذاشته ام، اگر این تجارب را در شروع کار میداشتم شاید بعضی از تصامیم را بگونۀ دیگر گرفته بودم، وی همچنان اضافه کرد «یقین دارم که افغانستان یکبار دیگر تجربۀ تلخ آغاز کردن از صفر را تکرار نمی کند.» اما با تاسف دیده میشود که زمامداران کنونی افغانستان همچنان در حال تکرار نمودن تجربۀ تلخ آغاز کردن از صفر میباشند.
