مقام های حکومت وحدت ملی قبل ازآن که عازم ایالات متحده امریکا شوند دریک اقدام نیک دو گام نیک برداشتند.
نخستین گام نیک آن بود که نامزد وزرای جدیدی را به پارلمان افغانستان معرفی کردند تا پارلمان در روزهای پر طراوت بهار،بیکار نمانند و دست به سبک و سنگین کردن وزن وزرای پیشنهادی حکومت وحدت ملی بزنند.
گام دوم یا تیر دوم ایجاد کمیسیونی برای اصلاح کمیسیون انتخابات بود. کمیسیونی که نام آن آغشته به ننگ تقلب و تخلف از قانون و اخلاق است . این کمیسیون می تواند در خور و شایسته حکومتی چون حکومتی آقای کرزی باشد که سرا پای در فساد غرق بود ،جز تخلف وفساد از آن حکومت صادر نشد. کمیسیون سازی نیز از یکی از سنت های حکومت کرزی است، امید است که این کمیسیون همانند کمیسیون شکل گرفته در زمان حکومت او نباشد که که هیچ کدام گامی بر پیش نگذاشتند و هیچ تحقیقی از آنها به نتیجه نرسید و هیچ گرهی با دستان آلوده آنها گشوده نگشت.
اگر از کمیسیون تحقیق در مورد کشته شدگان تعدادی نماینده های پارلمان در بغلان تا تحقیق در مورد کشته شدن برهان الدین ربانی در نظر آورده شود میان دو این دو حادثه ده ها کمیسیون ترتیب داده شد اماهیچ کدام به نتیجه نرسیده و نتایج هیچ کدام مشخص نشد.
به هر حال کمیسیون جدید به وجود آمد تا در آستانه بهار و سال جدید ،رهبران حکومت وحدت ملی هم به مردم نوید دهند که در جهت خواسته های آنها حرکت می کنند و هم با دستان پر به ایالات امتحده امریکا سفر کنند و با استواری و صلابت با مقام های ایالات متحده امریکا وارد گفت وگو شوند و نشان دهند که بر رغم تقلب ها و تخلف های گسترده، آنها می توانند گامی در جهت اصلاحات بردارند و از تقلب ها و تخلف های گذشته عبور کنند.
البته مقام های ایالات متحده نیز از حکومت کنونی ابراز رضایت کرده و گفته که رابطه این حکومت با امریکا بسی بهتر از حکومت کرزی است، اشرف غنی رئیس حکومت وحدت ملی نیز گفته است که با هیچ در خواست مشخصی عازم امریکا نمی شود، افغانستان توانایی ها و کاستی های خود را با حکومت آن کشور در میان می گذارد . البته این بدین معنا نیست که خواسته هایی ازایالات متحده صورت نگرفته است. معاون اول رئیس جمهور در مراسم نوروز در مزارشریف اعلام کرد که گروه تروریستی داعش در چند ولایت شمالی افغانستان ظهور یافته و با خانواده های خود جابه جا شده اند که به نحوی هشدار به مقام های امریکایی نیز است که گروه داعش را جدی بنگرند تنها توجه خود را به عراق وسوریه معطوف ندارند.
به هر حال کمیسیونی برای ایجاد اصلاحات در کمیسیون انتخابات افغانستان ایجاد گردید،که اعضای تشکیل دهنده آن را برخی روزنامه نگاران و اعضای جامعه مدنی افغانستان تشکیل می دهد. آنچه که در این میان مورد توجه قرار گرفته نخست این که دست این کمیسیون در ایجاد اصلاحات چقدر گشوده است ،آیا کمیسیون ایجاد شده صلاحیت تام دارد تا بتواند اصلاحات مهم و ساختاری به وجود آورد یا آن که صلاحیت این کمیسون محدود به حدودی است که حکومت وحدت ملی تعیین کرده است؟
اگر خوانش هر دو تیم انتخابات ریاست جمهوری از اصلاح ،یکسان باشد و هر دو به توافق نهایی رسیده باشند می توان ایجاد کمیسیون را گامی برای همگرایی بیشتر برای هردو تیم حکومت به حساب آورد. اما اگر خوانش ها از اصلاح یکسان نباشد هر یکی بخواهند خوانش و روایت خود را از اصلاحات به کاربندند نه تنها اصلاحی به وجود نخواهد آمد که زمینه های واگرایی میان دو تیم را نیز سبب خواهد شد و حکومت وحدت ملی را به حال زوال و فروپاشی قرار خواهد داد.
به نظر میرسد که خوانش تیم اصلاحات و همگرایی از اصلاحات آنست که از کمیسیون انتخابات فقط پوسته و قشر آن حفظ شود محتوای آن به کلی دگرگون گردد؛ زیرا تیم اصلاحات باورمند است(تا حدی که نشان داده است) که درکمیسیون انتخابات کارگزاران کرزی دست بالا را داشتند و توانستند نتایج انتخابات سال گذشته را به نفع فرد خاصی تغییر دهند، از این جهت این کمیسیون راه اصلاح را نه خواهد پیمود مگر این که از شالوده ویران شود و سازه ای دیگری بر آن بنیان نهاده شود.
اما تیم اشرف غنی یا تیم تحول وتداوم، به تداوم ساختار کنونی کمیسیون انتخابات رضایت دارد و تحول ساختاری را بر نمی تابد؛ زیرا گمان برده می شود که کمیسیون بزرگترین خدمت را به اشرف غنی انجام داده است و در ایذای خدمتی که کرده است نمیتواند دست به تغییر رادیکال بزند و تمام افراد آن کمیسیون را از سمت های خود برکنار کند.
یک بار رئیس کمیسیون انتخابات در اظهارنظر نادر گفته بود که اگر اصلاحات موقف آنها را نشانه رود زبان به افشا گری خواهد گشود، به ظن غالب افشا گری نیز چیزی نخواهد جز این که آنها مامور حکومت کرزی بودند و آنچه از آنها می شنیدند بدان عمل می کردند. معنای دیگری که ممکن است این هشدار آنست که با زبان بی زبانی اظهار کنند که آنها موجوداتی رام و گوش به فرمانی بیش نبودند هرچه انجام دادند جز رضایت ارباب نبوده. درعمل نه جانب مردم را نگهداشتند و نه رضای خدا را مد نظر قرار دادند.
بنابراین تنها نتیجه اخلاقی ای که ممکن ازاین نوع استدلال بتوان گرفت آنست که تا وقتی ساختار قدرت سیاسی و ساختار اجتماعی افغانستان قومی باشد،نه حکومت دموکراتیک شکل خواهد گرفت ونه ایمان به خدا استوار خواهد شد.
هر گروه،آبرو و حیثیت فردی خود را به موقعیت قوم و تبار خود پیوند داده برای اقتدار قوم خود تلاش می ورزند که این تلاش ها نه ایمان وباور های دینی برای او ایجاد می کند و نه منافع و مضارملی برای او از اهمیت برخوردار است. لذا اولین گام در جهت پایداری و استواری ایمان فردی به خداوند، گذشت از مرحله قومی و قبیلوی و یافتن هویت مستقل فردی برای خود است که نیاز مند آگاهی عمومی است که افراد بتواند به این حد از خود آگاهی برسند که نظام اجتماعی قومی را شرک آمیز ترین و فساد آلود ترین نظام اجتماعی بدانند راه عبور را خود تجربه کنند.
آنچه در ایجاد کمیسیون اصلاح می تواند مورد توجه قرار گیرد آنست که این کمیسیون نیز همانند بسیاری از ساز و کارها می تواند همانند تیغ دو دم عمل کند. اگراصلاحات به نحوی باشد که بتواند رضایت همه طرف ها را تامین کند، بی تردید راهی به سوی ثبات و هم گرایی بیشتر خواهد برد اگر
نه، می تواند زمینه جدال و بگو مگو های دایمی را میان دو تیم فراهم آورد.
نخستین گام نیک آن بود که نامزد وزرای جدیدی را به پارلمان افغانستان معرفی کردند تا پارلمان در روزهای پر طراوت بهار،بیکار نمانند و دست به سبک و سنگین کردن وزن وزرای پیشنهادی حکومت وحدت ملی بزنند.
گام دوم یا تیر دوم ایجاد کمیسیونی برای اصلاح کمیسیون انتخابات بود. کمیسیونی که نام آن آغشته به ننگ تقلب و تخلف از قانون و اخلاق است . این کمیسیون می تواند در خور و شایسته حکومتی چون حکومتی آقای کرزی باشد که سرا پای در فساد غرق بود ،جز تخلف وفساد از آن حکومت صادر نشد. کمیسیون سازی نیز از یکی از سنت های حکومت کرزی است، امید است که این کمیسیون همانند کمیسیون شکل گرفته در زمان حکومت او نباشد که که هیچ کدام گامی بر پیش نگذاشتند و هیچ تحقیقی از آنها به نتیجه نرسید و هیچ گرهی با دستان آلوده آنها گشوده نگشت.
اگر از کمیسیون تحقیق در مورد کشته شدگان تعدادی نماینده های پارلمان در بغلان تا تحقیق در مورد کشته شدن برهان الدین ربانی در نظر آورده شود میان دو این دو حادثه ده ها کمیسیون ترتیب داده شد اماهیچ کدام به نتیجه نرسیده و نتایج هیچ کدام مشخص نشد.
به هر حال کمیسیون جدید به وجود آمد تا در آستانه بهار و سال جدید ،رهبران حکومت وحدت ملی هم به مردم نوید دهند که در جهت خواسته های آنها حرکت می کنند و هم با دستان پر به ایالات امتحده امریکا سفر کنند و با استواری و صلابت با مقام های ایالات متحده امریکا وارد گفت وگو شوند و نشان دهند که بر رغم تقلب ها و تخلف های گسترده، آنها می توانند گامی در جهت اصلاحات بردارند و از تقلب ها و تخلف های گذشته عبور کنند.
البته مقام های ایالات متحده نیز از حکومت کنونی ابراز رضایت کرده و گفته که رابطه این حکومت با امریکا بسی بهتر از حکومت کرزی است، اشرف غنی رئیس حکومت وحدت ملی نیز گفته است که با هیچ در خواست مشخصی عازم امریکا نمی شود، افغانستان توانایی ها و کاستی های خود را با حکومت آن کشور در میان می گذارد . البته این بدین معنا نیست که خواسته هایی ازایالات متحده صورت نگرفته است. معاون اول رئیس جمهور در مراسم نوروز در مزارشریف اعلام کرد که گروه تروریستی داعش در چند ولایت شمالی افغانستان ظهور یافته و با خانواده های خود جابه جا شده اند که به نحوی هشدار به مقام های امریکایی نیز است که گروه داعش را جدی بنگرند تنها توجه خود را به عراق وسوریه معطوف ندارند.
به هر حال کمیسیونی برای ایجاد اصلاحات در کمیسیون انتخابات افغانستان ایجاد گردید،که اعضای تشکیل دهنده آن را برخی روزنامه نگاران و اعضای جامعه مدنی افغانستان تشکیل می دهد. آنچه که در این میان مورد توجه قرار گرفته نخست این که دست این کمیسیون در ایجاد اصلاحات چقدر گشوده است ،آیا کمیسیون ایجاد شده صلاحیت تام دارد تا بتواند اصلاحات مهم و ساختاری به وجود آورد یا آن که صلاحیت این کمیسون محدود به حدودی است که حکومت وحدت ملی تعیین کرده است؟
اگر خوانش هر دو تیم انتخابات ریاست جمهوری از اصلاح ،یکسان باشد و هر دو به توافق نهایی رسیده باشند می توان ایجاد کمیسیون را گامی برای همگرایی بیشتر برای هردو تیم حکومت به حساب آورد. اما اگر خوانش ها از اصلاح یکسان نباشد هر یکی بخواهند خوانش و روایت خود را از اصلاحات به کاربندند نه تنها اصلاحی به وجود نخواهد آمد که زمینه های واگرایی میان دو تیم را نیز سبب خواهد شد و حکومت وحدت ملی را به حال زوال و فروپاشی قرار خواهد داد.
به نظر میرسد که خوانش تیم اصلاحات و همگرایی از اصلاحات آنست که از کمیسیون انتخابات فقط پوسته و قشر آن حفظ شود محتوای آن به کلی دگرگون گردد؛ زیرا تیم اصلاحات باورمند است(تا حدی که نشان داده است) که درکمیسیون انتخابات کارگزاران کرزی دست بالا را داشتند و توانستند نتایج انتخابات سال گذشته را به نفع فرد خاصی تغییر دهند، از این جهت این کمیسیون راه اصلاح را نه خواهد پیمود مگر این که از شالوده ویران شود و سازه ای دیگری بر آن بنیان نهاده شود.
اما تیم اشرف غنی یا تیم تحول وتداوم، به تداوم ساختار کنونی کمیسیون انتخابات رضایت دارد و تحول ساختاری را بر نمی تابد؛ زیرا گمان برده می شود که کمیسیون بزرگترین خدمت را به اشرف غنی انجام داده است و در ایذای خدمتی که کرده است نمیتواند دست به تغییر رادیکال بزند و تمام افراد آن کمیسیون را از سمت های خود برکنار کند.
یک بار رئیس کمیسیون انتخابات در اظهارنظر نادر گفته بود که اگر اصلاحات موقف آنها را نشانه رود زبان به افشا گری خواهد گشود، به ظن غالب افشا گری نیز چیزی نخواهد جز این که آنها مامور حکومت کرزی بودند و آنچه از آنها می شنیدند بدان عمل می کردند. معنای دیگری که ممکن است این هشدار آنست که با زبان بی زبانی اظهار کنند که آنها موجوداتی رام و گوش به فرمانی بیش نبودند هرچه انجام دادند جز رضایت ارباب نبوده. درعمل نه جانب مردم را نگهداشتند و نه رضای خدا را مد نظر قرار دادند.
بنابراین تنها نتیجه اخلاقی ای که ممکن ازاین نوع استدلال بتوان گرفت آنست که تا وقتی ساختار قدرت سیاسی و ساختار اجتماعی افغانستان قومی باشد،نه حکومت دموکراتیک شکل خواهد گرفت ونه ایمان به خدا استوار خواهد شد.
هر گروه،آبرو و حیثیت فردی خود را به موقعیت قوم و تبار خود پیوند داده برای اقتدار قوم خود تلاش می ورزند که این تلاش ها نه ایمان وباور های دینی برای او ایجاد می کند و نه منافع و مضارملی برای او از اهمیت برخوردار است. لذا اولین گام در جهت پایداری و استواری ایمان فردی به خداوند، گذشت از مرحله قومی و قبیلوی و یافتن هویت مستقل فردی برای خود است که نیاز مند آگاهی عمومی است که افراد بتواند به این حد از خود آگاهی برسند که نظام اجتماعی قومی را شرک آمیز ترین و فساد آلود ترین نظام اجتماعی بدانند راه عبور را خود تجربه کنند.
آنچه در ایجاد کمیسیون اصلاح می تواند مورد توجه قرار گیرد آنست که این کمیسیون نیز همانند بسیاری از ساز و کارها می تواند همانند تیغ دو دم عمل کند. اگراصلاحات به نحوی باشد که بتواند رضایت همه طرف ها را تامین کند، بی تردید راهی به سوی ثبات و هم گرایی بیشتر خواهد برد اگر
نه، می تواند زمینه جدال و بگو مگو های دایمی را میان دو تیم فراهم آورد.
مولف : سید مظفر دره صوفی
