مواد مخدر، اسم رمز سرمایه های بادآورده!

افغانستان اکنون در عرصه تولید مواد مخدر، یکی از بدنام ترین کشورهای جهان است. بیش از 90 درصد مواد مخدر جهان در افغانستان تولید می شود و کشورهایی نظیر ایران و پاکستان و نیز جمهوری های آسیای میانه، مهم ترین مسیرهای قاچاق، ترانزیت و ترافیک مواد مخدر به اروپا و آمریکا هستند.
برای جلوگیری از این معضل عظیم، تلاش های فراوانی از سوی کشورهای در معرض آسیب به ویژه همسایگان افغانستان صورت گرفته؛ اما هیچکدام چندان که باید، موثر و مفید واقع نشده است.
اکنون میلیون ها نفر در ایران و پاکستان، معتاد به انواع مواد به دست آمده از ماده اولیه آن یعنی تریاک هستند. این آمار هرسال افزایش چشمگیری می یابد.
در افغانستان نیز آمارهای ابتلا و اعتیاد به تریاک و مشتقات آن، در حال افزایش است و به یکی از عمده ترین معضلات اجتماعی تبدیل شده است.
این در حالی است که دولت افغانستان، نهاد مستقلی به نام وزارت مبارزه با مواد مخدر دارد و افزون بر آن، یک ریاست عظیم در ترکیب وزارت امور داخله در همین راستا فعالیت دارد. پولیس ویژه مبارزه با مواد مخدر، دیگر تشکیل بزرگی است که در قالب دولت افغانستان، دست اندرکار مبارزه با شیوع و فراگیری این اپیدمی است؛ اما با همه این احوال، نه تنها هیچ تغییری در این عرصه، حس نمی شود؛ بلکه گزارش های موسسات و سازمان های بین المللی همه ساله نشانگر رشد و توسعه چندین درصدی این پدیده است.
مواد مخدر، یکی از آبشخورهای اصلی اقتصاد مافیایی در افغانستان است؛ مساله ای که ضلع دیگر آن را فساد اداری و اختلاس های کلان شکل می دهد.
دولت و حامیان بین المللی آن تاکنون نتوانسته اند استراتژی مدون و تعریف شده ای را برای مبارزه ای ریشه ای با این پدیده ایجاد کنند.
انگلیس، عهده دار رهبری مبارزه علیه مواد مخدر در افغانستان است و نیروهای آن کشور نیز در ولایت هلمند افغانستان، مستقر اند.؛ اما ولایت هلمند یکی از معدود ولایت هایی است که براساس آمارها به تنهایی قادر است بیش از 45 درصد مواد مخدر مورد نیاز جهان را تولید و تامین کند. این پارادوکس، درست همان چیزی است که در دیگر امور مربوط به فعالیت نیروهای خارجی نیز به خوبی مشهود است.
اخیرا رسانه ها گزارش دادند که یک موسسه وابسته به سازمان ملل متحد به نام (UNODC) یا سازمان مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل، بدون اطلاع دولت محلی، به مردم ولایت فاریاب دستور داده است که به صورت آزمایشی، در مزارع خویش، تریاک بکارند!
این در حالی است که مقام های محلی، با این امر مخالفت کرده و اعلام کرده اند که این کار، مردم این ولایت را به سوی کشت گسترده تریاک کشانده و آن را به یکی از منابع اصلی درآمد مردم محلی، تبدیل کرده است.
با این وصف، وزرای مبارزه با مواد مخدر افغانستان و پاکستان و وزیر داخله ایران، در حالی روز گذشته در کابل، پنجمین نشست سه جانبه خود را در راستای یافتن راهکاری مناسب و موثر برای مبارزه با این امر، برگزار کردند که این دو کشور همسایه از جمله قربانیان اصلی این اپیدمی محسوب می شوند.
در افغانستان نیز اگرچه اقتصاد مافیایی فراهم آمده از رهگذر قاچاق و اختلاس، برای عده ای اندک، سرمایه های بادآورده هنگفتی را فراهم آورده؛ اما مردم عادی، هر روز بیشتر از پیش در معرض آسیب های بیشتری از ناحیه مواد مخدر قرار می گیرند. حتا کشاورزانی که به کشت مواد مخدر مبادرت می ورزند، پول اندکی از این رهگذر نصیب می شوند و پول های کلان، به جیب قاچاقچیان و باندهای بزرگ مافیایی داخلی و خارجی واریز می شود.
با این حال، مبارزه ای که از آن سخن گفته می شود بیشتر به مردمی آسیب می زند که هیچ بدیل مناسبی برای این گزینه ندارند.
مبارزه ریشه ای تا کنون در این راستا انجام نشده و تخریب مزارع دهقانان فقیر، کاری نیست که فعالیت های چندین ساله نهادهای عریض و طویلی چون وزارت مبارزه با مواد مخدر و نهادهای موازی را توجیه کند. تاکنون حتا یک قاچاقچی بزرگ نیز به این جرم محاکمه و مجازات نشده است؛ این در حالی است که مستندات محکمی در خصوص دست داشتن مقام های بالای دولتی در افغانستان در این امر وجود دارد.