صلح در افغانستان بدون نقش همسایه‌ها ممکن نیست/ مذاکره امریکا و حکومت با طالبان به تنهایی راه به جایی نخواهد برد

گفتمان دانشجویی تحت عنوان "نقش مثبت و منفی همسایگان در جنگ و صلح افغانستان" از سوی دفتر مرکزی خبرگزاری صدای افغان(آوا) در کابل برگزار شد.
 
در این گفتمان نقش و تأثیرگزاری کشورهای همسایه در تحولات سیاسی افغانستان به ویژه مسئله جنگ و صلح مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
 
سید ناصر موسوی، آگاه امور سیاسی و کارشناس این گفتمان با بیان این‌که جنگ افغانستان پیچیده، دارای ابعاد مختلفی تاریخی و فرهنگی می‌باشد، گفت: از زمان نام‌گذاری کشوری به نام افغانستان، هیچ‌گاه حاکمیت ملی و ثبات سیاسی در این خاک به دلائل متعدد حاکم نبوده و دست‌های ناپاک داخلی و خارجی همواره بحران خلق کرده است.
 
او تصریح کرد: افغانستان کشوری است که مردم، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی فرهنگی هیچ‌گاه منافع خود را در سایه ثبات پایدار ندیده و همواره شاهد جنگ قدرت که پسرعلیه پدر و پدر علیه پسر کودتا کرده، بوده‌اند.
 
این آگاه مسائل سیاسی خاطرنشان کرد، جنگ قدرت و نبود یک قاعده‌ی کلی که تمام بی‌نظمی‌ها در چوکات آن اصلاح شود، یکی از عوامل عمده ادامه نزاع و کش‌مکش در کشور بوده و هنوز هم یک حکومت مقتدر ملی و تکثرگرا و باز که تمام اقوام و مردم در سایه آن از منافع خود اطمینان خاطر داشته باشند، وجود ندارد.
 
به گفته وی، عامل دوم ادامه نزاع‌ها در افغانستان، عدم توجه اکثر زمام‌داران به سنت‌های دینی جامعه بوده است؛ چنان‌که دولت تجدد‌خواه امان‌الله خان در مواجهه با سنت‌های دیرینه دینی و اعتقادی مردم شکست خورد، وگرنه او تنها کسی بود که در توسعه و همچنین استقلال افغانستان قهرمان شناخته شد، لذا باید گفت: هر حکومتی که در افغانستان به وجود می‌آید، باید بداند و درک کند که مردم چقدر به دین و سنت‌های اسلامی اهمیت می‌دهند و باید مطابق با شناخت از این مردم عمل کند تا حاکمیت دوام و ثبات داشته باشد.
 
موسوی به چند نمونه در این زمینه اشاره کرد و گفت: اندونزیا، مالزیا و جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی هستند که نقش دین و سنت‌های اسلامی را در مدیریت جامعه و سیاست‌گذاری‌ها برجسته کردند و امروز موفق نیز هستند و توانستند جامعه خود را در یک محور جمع کنند.
 
وی نبود احزاب ملی فراگیر را عامل دیگر ادامه جنگ در افغانستان عنوان کرد و گفت: امروز به جای احزاب، قومیت نشسته و دیدگاه‌ها از منافع ملی به منافع شخصی و قومی تقلیل پیدا کرده، به همین دلیل است که در تشکیل حکومت‌ها، اغلب قدرت باید تقسیم شود؛ رییس‌جمهور از یک قوم و معاونین و وزرا از اقوام دیگر و به همین ترتیب، در حالی‌که این‌گونه تعیینات در هیچ جای دنیا مرسوم نیست.
 
کارشناس گفتمان این هفته دفتر مرکزی خبرگزاری صدای افغان(آوا) در کابل، در ادامه سخنان خود علاوه کرد: جنگ افغانستان با حل کردن یک عامل خاتمه پیدا نمی‌کند، بلکه نیازمند یک حرکت بومی چند جانبه است که باید ابعاد داخلی، منطقه‌ای و جهانی جنگ‌ها مورد توجه قرار گیرد".
 
او در ارتباط با نقش همسایه‌ها در جنگ و صلح کشور گفت: "افغانستان از زمان مرزبندی‌ها و جداشدن کشورها از یک‌دیگر مشترکات زیاد زبانی، فرهنگی و دینی با همسایگان خود داشته است، بنابراین هر تحول مثبت یا منفی در کشور، روی وضعیت همسایه‌ها تاثیر دارد؛ همان‌گونه که همسایه‌ها نیز نقش برجسته‌ای در تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان دارند".
 
البته به باور موسوی، نقش همسایه‌ها یکسان نیست و برخی کشورها مانند پاکستان نظر به شرایط، نقش پر رنگ مثبت یا منفی داشته است و بعضی دیگر مانند تاجیکستان و... که همیشه پیرامون مسائل جنگ و صلح افغانستان خنثی عمل کرده و دخالت قابل ملاحظه‌ای نداشته است.
 
وی با اظهار این‌که در شرایط کنونی هیچ کشوری نمی‌تواند به تنهایی منافع و نیازمندی‌های ملی خود را تأمین کند، گفت: منافع کشورهای همسایه بدون همکاری با یک‌دیگر دوام و بقا نخواهد داشت و کشورهای منطقه باید بدانند که هر بد بختی در افغانستان، یک زمان دامن‌گیر آنان نیز خواهد شد.
 
این کارشناس مسائل سیاسی به این باور است که در وزارت خارجه افغانستان باید یک مرکز مستقل علمی تحقیقاتی ایجاد شود تا نقش مثبت و منفی همسایه‌ها را در عرصه‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار دهد، تا بر اساس یافته‌های تحقیقی این مرکز، سیاست‌مداران بتوانند درست تصمیم بگیرند.

وی به صورت ویژه به نقش پاکستان در افغانستان اشاره کرد و گفت: "البته پاکستان همان‌گونه که در تحولات سیاسی افغانستان به ویژه در دوران جهاد نقش مثبت داشته است، گاهی نقش منفی نیز داشته است، زیرا گروه طالبان که سبب بسیاری از ناهنجاری‌های سیاسی و اجتماعی شد، در پاکستان هسته‌گذاری گردید، اما درعین حال نباید همه چیز را به گردن پاکستان گذاشت، بلکه در حقیقت این ضعف مدیران داخلی بوده که همواره زمینه مداخلات خارجی‌ها به شمول همسایه‌ها را فراهم کرده است".
 
موسوی نقش جمهوری اسلامی ایران را در تحولات سیاسی افغانستان نیز مثبت و برجسته و غیرقابل انکار خواند و گفت: "علاوه بر این‌که ایران جمع کثیری از مهاجرین را پذیرفت و هزینه هنگفتی را در مقاطع مختلف متقبل شد، در کنفرانس بن و از بین بردن اختلافات میان جبهه شمال و نمایندگان قوم پشتون و تعیین آقای کرزی به عنوان رییس‌جمهور، نقش سازنده و حیاتی را بازی کرد".
 
به عقیده او، نقش مثبت ایران در افغانستان به اندازه‌ای روشن و آشکار است که هیچ یکی از مقامات رسمی کشور تا هنوز نگفته است که ایران در امور داخلی افغانستان مداخله می‌کند، در حالی که برخورد‌ها با پاکستان کاملا متفاوت بوده است.
 
کارشناس گفتمان این هفته دفتر مرکزی خبرگزاری صدای افغان(آوا) در کابل در پایان یک‌بار دیگر تاکید کرد که "اگر ما بخواهیم در افغانستان صلح و ثبات حاکم شود، بدون نقش همسایه‌ها ممکن نیست و مذاکره گروه طالبان با امریکا و حتی گفت‌وگوی طالبان با حکومت نیز به تنهایی راه به جایی نخواهد برد".
 
او صلح در افغانستان را به نفع تمام کشورهای همسایه خواند و تاکید کرد که اکثر کشورهای منطقه و جهان خواهان صلح پایدار در افغانستان هستند؛ به استثنای برخی از کشورها که گمان می‌کنند منافع‌شان در ناامنی‌های منطقه و افغانستان می‌باشد.