فعالین رسانهای در هرات بر این باورند که نشر و پخش فیلمهای هندی و ترکی با آنکه هیچ سنخیتی با فرهنگ اسلامی مردم افغانستان ندارد، با آزادی بیان هم در تقابل است. آنان میگویند که اگر نشر این فیلمها ادامه پیدا کند، آخرش به ترکستان میرسیم.
"یحیی فولادی" خبرنگار و آگاه مسائل اجتماعی و رسانهای در هرات در گفتگو با خبرنگار آوا به بیان تاثیرات مخرب پخش سریالهای ترکی و هندی از رسانههای داخلی پرداخت و گفت: "هر آنچیزی که مربوط به فرهنگ و رسم و رسوم جامعهای نباشد و در آن جامعه مورد استفاده قرار بگیرد، تغییراتی را در فرهنگ مردم ایجاد میکند".
وی افزود که فیلمها و سریالهای هندی و ترکی که در حال حاضر از رسانههای داخلی پخش میشود، حکایت از فرهنگ دیگری دارد که با فرهنگ اصیل مردم افغانستان همخوانی ندارد.
فولادی گفت: "جدا از مباحث فرهنگی که به خورد مخاطبان این رسانهها داده میشود، سوژههای اصلی داستانهای مختلف، حکایت از خیانتها و ناهنجاریهای خانوادگی دارد که این به خودی خود، ضمن مغایرت با فرهنگ مردم افغانستان، آنان را به راههای نادرستی میکشاند".
فرار از زندان، روابط نامشروع حتی با نامحرم و امثال آن مشکلاتی است که این فیلمها از لحاظ اجتماعی به باور میآرود. این مباحث به همراه این سریالها به خورد مخاطبان، مخصوصا جوانان و نوجوانان داده میشود.
از سویی هم برخی از مدیران رسانههای داخلی میگویند که آزادی بیان است و ما هم از آن استفاده میکنیم.
این فعال رسانهای و آگاه امور اجتماعی در هرات میگوید که پخش اینگونه برنامهها هیچ ارتباطی با محبث آزادی بیان ندارد. در بحث آزادی بیان قرار است که فکر و اندیشه مردم و برخی از افراد به صورت آزادانه مطرح و ترویج شود. فیلمی که از یک کشور دیگر با چنین شرایطی منتشر میشود، هیچ ربطی به آزادی بیان ندارد.
به باور وی، دولت میتواند آزادانه و با ترفندهای مختلف جلو پخش اینگونه برنامه را بگیرد اما از آنطرف مسوولان رسانهها وقتی که چنین سریالهایی را پخش میکنند، ارزشهای فرهنگی، رسم و رسومات اسلامی کشور را به فراموشی سپردهاند.
فولادی به موضوع جنگ نرم پرداخت و پخش اینگونه فیلمها از شبکههای داخلی را تهاجم کشورهای غربی یا کشورهای معاند با اسلام عنوان کرد.
اوگفت: "این تهاجم فرهنگی بدون برنامه و نقشه نیست. هدف تغییر ذهنیت و اندیشه جوانان مسلمان است وگرنه اهالی فن و رسانه بهتر میدانند که این چنین سریالها هزینههای میلیون دالری دارد اما چرا بدون کدام هزینهای و به صورت دوبله شده به دسترس مردم افغانستان قرار میگیرد. چرا این سریالها در ممالک غربی رایگان نیست؟".
"عبدالله سلجوقی"، یکی دیگر از فعالین رسانهای در هرات است. او در اینباره میگوید که "قطعا در بحث صدور سریالها و شوهای تلویزیونی مختص به کشورهایی مثل هند و ترکیه به افغانستان، برنامهی هدفمندی وجود دارد".
او در گفتگو با خبرنگار آوا اذعان داشت که "این برنامه هدفمند به نسبت هر کشور متفاوت است. در قبال هند، طبیعتا هند بیشتر در سینما به دنبال اقتصاد است و در این کشور چیزی به عنوان بررسی آثار سوء این محصولات برای جامعه افغانستان مد نظر گرفته نمیشود اما در قبال ترکیه، هدف بزرگتری وجود دارد. ترکها و ترکیه که فعلا به دنبال تولید این سریالها هستند، به دنبال تجدید روحیه افراطی عثمانی سابقاند که بر کشورهای اسلامی و جهان تسلط داشته باشند. این هدف هر وسیلهای را میتواند توجیه کند".
او الگوساختن ترکیه برای مردم افغانستان را یکی از اهداف اینگونه سریالها عنوان کرد و افزود که با این الگوسازی، این کشور بعدها میتواند برای سیاستهای دیگرش بسترسازی کند.
این فعال رسانهای در ادامه به رابطه نزدیک برخی از سیاستمداران با ترکیه و وجود مکاتب ترک در کشور اشاره کرد و افزود که مکاتب افغان ـ ترک در حال حاضر بیشتر به دنبال همان هدف با جذب دانشآموزان نخبه هستند.
او به تاثیر این فیلمها در خود جامعه ترکیه پرداخت و گفت که براساس یک بررسی و تحقیق در این کشور، طبق آماری که منتشر شد، در ۴ سال گذشته ۴۰ درصد آمار طلاق در این کشور افزایش یافته است. این آمار نشان دهندهی تاثیر گذاری منفی این فیلمها در خود ترکیه است.
سلجوقی بر این باور است که پخش اینگونه سریالها میتواند باعث تنش فرهنگی و تنش میان دو نسل شود. این فیلمها بنیاد خانواده را مورد هدف قرار داده است و هر سیاستی میتواند از طرف کشورهای تولید کنندهی این فیلم بر افغانستان تحمیل شود.
این گونه فیلمها سبب شده تا بیاعتمادی در میان دو نسل و اعضای خانواده افزایش یابد. پخش این فیلمها باعث بروز مشکلات خانوادگی، قومی و حتی قبیلهای شده است.
این فعال رسانهای در هرات در ادامه باز هم به بنیاد خانواده اشاره کرد و گفت که این سریالها بنیاد خانوادهی افغانستانی را مورد هدف قرار گرفته و اگر جلو پخش آنها گرفته نشود، خسارات جبران ناپذیری به بستر فرهنگی جامعه وارد خواهد کرد.
"پدرام قاضیزاده" مسوول سایت خبری کهندژ در هرات نیز بر این باور است که پس از رفتن طالبان و آزادی رسانهها، یکی از چالشهای بزرگی که شاهد آن هستیم، فیلم و آهنگهایی است که از طریق رسانههای تصویری در کشور پخش میشود.
او در گفتگو با خبرنگار آوا در هرات از این موضوع ابراز نگرانی کرد و گفت که پخش این فیلمها تاثیرات زیادی را بر نسل جوان کشور میگذارد. ضایع شدن وقت، دوری از تحصیل و آموزش از جمله تاثیراتی است که بر زندگی جوانان گذاشته است.
از سویی هم در سریالهای ترکی و هندی، زنان و مردان آزادی عمل بیشتری دارند و به باور آقای قاضیزاده، جوان نیز به همین دلیل علاقه دارد تا به تماشای این برنامه بنشیند.
پدرام نیز تاکید دارد که این فیلمها براساس طرح و برنامه ساخته و روی آن سرمایهگذاری میشود.
این فعال رسانهای در هرات میگوید: این فیلمها به دور از فرهنگ و آداب اسلامی افغانستان تهیه و صادر میشود. از طریق این فیلمها میخواهند تا فکر و ذهن نسل جوان را با دموکراسی غربی عجین کنند.
او تصریح کرد، ما در کشورمان دموکراسی داریم اما دموکراسی که آنان در حال ترویج آن هستند، در افغانستان جایگاهی ندارد و ما نیز نباید دنبال آن باشیم.
این فعال رسانهای تاکید دارد که این پخش این فیلمها نمیتواند جزء آزادی بیان قلمداد شود.
پدارم افزود که "رسانهها باید بیشتر برنامههای آموزشی و اخلاقی آماده کرده و نشر کنند تا سطح دانش و فرهنگ نسل جوان رشد پیدا کند. در حالیکه تاثیرگذاری این سریالها بجز از خواستههای نامعقول و بیجا هیچ چیزی نیست".
"هیچ چیزی به جز عیاشی و مسائل مخالف دین در این سریالها نهفته نیست". اگر چنین باشد و این برنامهها منتشر شود، آخرش به ترکستان خواهیم رفت.
"عبدالله سلجوقی" نیز میگوید که تنها کسانی که میتوانند بر رسانهها فشاربیاروند تا این سریالها پخش نشود، گروههای فشار هستند.
روحانیون که از جایگاه خاصی در میان مردم برخوردارند، قشر تحصیل کردهای که متوجه آثار مخرب این آثار شدهاند و نخبگان نیز میتوانند با تلاش بیشتر و با تولید اندیشههای نو مقاومتگرایانه از کشیده شدن مردم به آن سمت جلوگیری کنند.
وی در پایان گفت که باید روی تولیدات محصولات داخلی نیز کار شود تا فیلمهایی براساس فرهنگ جامعه تولید شوند.