بندسلما بندی است که برروی هریرود در ولسوالی چشت شریف، ولایت هرات ساخته شده و کارآبگیری ذخیره اصلی این بند روز یکشنبه ۴ اسد ۱۳۹۴ آغاز شد و در۱۵جوزا ۱۳۹۵به بهره برداری رسید.
این بند در کنار تمام مزایایی که برای مردم هرات به ارمغان آورده است با چالشهای امنیتی نیز مواجه است از سوی هم یکی از مسائلی که در حال حاضر محافظین این بند را رنج میدهد، پرداخت نشدن به موقع معاش آنان است.
براساس گزارشهای منتشر شده در رسانهها، معاش نیروهای امنیتی مستقر در بند سلما در برخی موارد تا ۴ ماه با تاخیر پرداخت می شود و این امر سبب دلسردی این نیروها شده است.
"مهدی حدید" عضو شورای ولایتی هرات در گفتگو با خبرنگار آوا گفت که بند سلما با یک سال تاخیر به بهره برداری رسید و این تاخیر باعث بروز مشکلات زراعتی و سیاسی زیادی شده است.
یکی از نگرانیهای اصلی ساکنان غرب کشور موضوع تامین امنیت این پروژه بزرگ و حیاتی است. پروژهای که سالها چشم انتظار بهرهبرداری آن بودند.
مقامهای محلی در هرات میگویند که امنیت این بند تامین است و هیچ مشکل امنیتی وجود ندارد. اگر چه آنان از تعداد نیروهایی که برای تامین امنیت این بند در محل مستقر شدهاند سخن نگفتند اما یک منبع معتبر میگوید که تا سال گذشته ۲۰۰ تن از نیروهای امنیتی برای تامین امنیت این بند مستقر بودند اما دولت برای امنیت بیشتر، نیروهای امنیتی را دو برابر ساخته است.
درحال حاضر ۴۰۰ تن از نیروهای امنیتی از بند سلما در ولسوالی چشت شریف هرات نگهبانی می کند.
با اینحال، مهدی حدید میگوید که در حال حاضر نیروهای امنیتی که برای تامین امنیت این بند مستقر شدهاند، چند ماه است که معاش خود را دریافت نکردهاند.
به باور آقای حدید این موضوع میتواند دلسردی این سربازان را به همراه داشته باشد و امنیت بند را با چالش بزرگی مواجه کند.
او تاکید دارد که دولت نباید نسبت به موضوعات پیش پا افتادهای مثل معاش نیروهای امنیتی سهلانگار باشد و قبل از وقوع مشکلی، به دنبال علاج آن باشد.
پرداخت نشدن معاش نیروهای امنیتی یکی از موضوعاتی است که سخنگوی پولیس زون ۶۰۶ انصار در غرب کشور مُهر تائید بر آن زده و میگوید که معاشهای تمام منسوبان پولیس ملی از طریق جامعه جهانی به وقت آن توزیع میشود اما در برخی مواقع مشکلاتی در سیستم بوجود میآید که باعث تاخیر در پرداخت معاشها میشود.
"عبدالرئوف احمدی" میگوید که معاش تمام نیروهای امنیتی اجرا و حق کسی تلف نخواهد شد.
در کنار ایجاد این بند و نبود برنامه درست برای توزیع آب سر و صدای مردم ولسوالیهایی که در مسیر آب این بند قرار گرفتهاند را بلند کرده است.
چشتشریف، اوبه، پشتونزرغون، گذره، انجيل، زندهجان وغوريان ولسوالیهایی هستند که در مسیر آب بند سلما قرار گرفتهاست.
به گفتهی آقای حدید، زارعین در این ولسوالیها از آب هریرود برای آبیاری استفاده میکردند اما با بسته شدن آب این رود، آنان نمیتوانند از آن استفاده کنند که همین موضوع سبب شده تا به مدت یک و نیم سال از داشتن آب معمولی محروم و محصول خوبی نداشته باشند.
او خاطرنشان ساخت که تاخیر در افتتاح این پروژهی بزرگ سبب شده تا پروژههای دیگری چون پروژههای انکشاف زراعت و اداره برق عقب مانده و پیشرفت آنچنانی نداشته باشند.
انتظار میرود که با آغاز فعالیت بند سلما که نزدیک به یک دهه روی ساخت آن کار شده، اقتصاد افغانستان توسعه یابد، برق وارداتی کاهش یافته و در زراعت بهبود بیاید.
از سویی هم ساخت این بند زمینه مهار و مدیریت آبهای جاری هریرود را فراهم کرده است. در کنار این محیطی خوب برای پرورش ماهی به وجود آمده و اگر این مسئله به طور جدی پیگیری شود، هراتیان میتوانند به پرورش ماهی بپردازند.
این عضو شورای ولایتی تاکید کرد که با ایجاد این بند درجه حرارت هوای هرات به مراتب خوبتر شده و کاهش یافته است.
وی همچنان بیان داشت که با ایجاد این بند زمینه پرورش ماهی نیز در این ولایت مهیا گردیده و اداره زراعت این ولایت برنامههای جدی را در این زمینه روی دست دارد.
در همین حال "فرهاد خادمی" ولسوال ولسوالی چشت شریف گفت که قبل از ساخت این بند به دلیل کمبود آب زراعتی، زراعت کمتری صورت میگرفت اما با ساخت این بند زمینهای بیشتری زیر کشت رفته است.
وی افزود: خوشبختانه گفته میشود با بهرهبرداری این بند تولیدات زراعتی نسبت به سالهای گذشته در ولسوالی چشت شریف افزایش چشمگیری داشته است.
خادمی خاطرنشان ساخت که پرورش ماهی یکی دیگر از دستآوردهای این بند محسوب میشود که در حال حاضر ۵۰ هزار تخم ماهی در این بند رها شده و نتیجه آن تا چند ماه دیگر معلوم خواهد شد.
موصوف تصریح کرد که اداره زراعت هرات ۱۹ جریب زمین را برای پرورش ماهی در نظر گرفته که بزودی کار آن آغاز خواهد شد.
یکی دیگر از مسائلی که باید قبل از به پایان رسیدن کار بند سلما مد نظر گرفته میشد، ایجاد استیشنهای برق در ولسوالیهای نزدیک این بند بود.
ولسوال چشت شریف هرات میگوید که زمینه خوبی برای تولید برق ایجاد شده اما تا هنوز ولسوالی چشت شریف از داشتن برق تولیدی این بند محروم است زیرا باید قبل از ساخت این بند استیشنهای برق ایجاد می شد.
وی افزود که به دلیل کمبود بودجه مالی تا هنوز استیشن برق در این ولسوالی نصب نگردیده اما گفته میشود که در چند روز گذشته بودجه آن از طرف وزارت مالیه منظور شده و کار عملی آن تا یک ماه دیگر آغاز خواهد شد.
گفتنی است که بند سلما دارای اهمیت ملی و اقتصادی بوده، از همین رو نیروهای زیادی برای حفظ امنیت در این مکان مستقر شده و در حال حاضر امنیت به صورت کلی در این ولسوالی برقرار است.
مهندس "نور احمد بارز" رئیس حوزه دریایی هریرود مرغاب میگوید که کار بندسلما تمام شده و درحال حاضر دو توربین تولیدبرق آن نیز فعال است.
وی گفت که به دلیل حجم کم آب فقط توانسته اند دو توربین از سه توربین برق این بند را فعال کنند.
این بند که در ۱۵ جوزای سال ۱۳۹۵ به بهرهبرداری سپرده شد میتواند ۶۴۰ میلیون مترمکعب آب را در خود ذخیره کرده و ۷۵ هزارهکتار زمین را زیر آب یاری قراردهد.
به گفته رئیس حوزه دریایی هریرودـ مرغاب، کاربندسلما حدودا تکمیل شده وعوارض خرُد وکوچک تخنیکی دارد.
طبق آمار ارائه شده از سوی وی، ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره شده است.
یاد آور میشویم که ذخیره اصلی بند سلما با۲۰کیلومترطول و۳ کیلومترعرض، ظرفیت۶۴۰ میلیون مترمکعب آب را دارد.
این بند علاوه برتأمین آب مورد نیاز برای بیشتر از ۷۵ هزارهکتار زمین کشاورزی، ظرفیت تولید سالانه ۴۲ مگاوات برق را نیز دارا است.
بند سلما که بزرگترین پروژه کشور هندوستان در امر بازسازی افغانستان به شمار میرود با ارزش ۳۰۰ میلیون دالر احداث شده است.