اسلام بهترین مدل حکومتی را برای بشر عرضه داشته است که حاکمیتهای بر مبنای دموکراسی ی منطبق بر ارزشهای مورد قبول غرب به گرد آن نمی رسد

در نشست هفته وار بخش علمای مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در مشهد مقدس،  پیرامون "اسلام و دموکراسی؛ تضادها و تناسب ها، اولویت های مدیریتی و آسیب های بی توجهی" بحث و تبادل نظر صورت گرفت.

به گزارش خبرگزاری آوا، حجت الاسلام و المسلیمن سید علی حسینی سولیج به عنوان سخنران اصلی نشست امروز، با بیان اینکه انسان ها در روی زمین به دنبال دموکراسی هستند ، گفت بر اساس نظر سنجی های صورت گرفته خواست مهم مسلمانان در کنار استقلال ، آزادی و عدالت، دموکراسی است.

آقای حسینی سولیج در تبیین اصل دموکراسی گفت: این لغت یونانی است که به معنای حکومت مردم بر مردم، یا حکومت اکثریت مردم بر اقلیت  آمده است.

این عالم دینی متذکر شد؛ وقتی که در جمع علما و روحانیون صحبت از حکومت می شود، اولین شیوه ای که به ذهن ها خطور می کند حکومت اسلامی است که در ادامه ما دموکراسی و حکومت اسلامی را با هم مقایسه می کنیم.

وی اظهار داشت: اسلام، همانطور که از معنای لغوی آن بر می آید، تسلیم معنا می دهد  و حکومت مطلق خداوند بر جهان از اصول دین مبین اسلام می باشد. 

آقای حسینی سولیج با بیان اینکه دموکراسی که مردم به خصوص در جوامع غربی به دنبال آن هستند و حکومت مد نظر اسلام باهم در مقاطعی در تضاد هستند، خاطر نشان کرد : آزادی، برابری ،  حکومت اکثریت بر اقلیت از اصول دموکراسی می باشد که تضادهایی با اصول اسلام دارند.

وی اظهار داشت: در دموکراسی مد نظر غرب که قائل به تساوی حقوق زنان و مردان هستند، مرد و زن در قسمت آزادی از یک حق مساوی برخور دارند به نحوی که در خوابیدن ، ورزش کردن و رقصیدن به یک میزان حق دارند اما در اسلام این اصل آزادی کنترل شده است، یکی از عرصه هایی که خط قرمز هایی از سوی دین اسلام لحاظ شده انتخاب دین و مذهب است، یک مسلمان بگوید من دین اسلام را رها میکنم آزادی است میروم یک دین دیگری انتخاب می کنم نه، اینجا دیگه اسلام میگوید مرتد شدی، اما دموکراسی این را نمیگوید . میگوید تو آزادی برو هردینی را دوست داری انتخاب کن پس بین اسلام و دموکراسی تضاد هایی وجود دارد.

حسینی سولیج خاطر نشان کرد: حاکمیت اکثریت بر اقلیت یکی دیگر از اصول دموکراسی می باشد حالا که می خواهد که۵۱ درصد به ۴۹ درصد باشه  حرف اکثریت بر کرسی می نشیند و نباید اعتراضی صورت بگیرد حتی اگر خواست و نظر این اکثریت اشتباه باشد.

وی با بیان اینکه در جبهه ی مخالفین دموکراسی فقط روحانیون و علما قرار ندارند، حتی متجددها و روشن فکرهای غربی نیز در این جبهه قرار دارند گفت: وقتی که بحث دموکراسی در کنار اسلام به میان می آید، منتقدین می گویند:  این دموکراسی با شریعت سازگار نیست و ادله خودشان را هم دارند.

حسینی سولیج با اشاره به وجود سه منظر در اداره جامعه متذکر شد، گروه اول همین علمای سنتی و متدینی هستند که معتقدند مسلمانان باید مطابق به سبک و سیاق دوران پیامبر حکومت کنند.

وی در خصوص گروه دوم که از آنها به عنوان متجددین یاد کرد و اظهار داشت: این گروه معتقد هستند که  اصلا دموکراسی حیف میشود اگر در کنار اسلام قرار بگیرد ، این افراد روشن فکر های غرب زده هستند ، هرجا هم که ملت مسلمانند حکومتی بر سرکار بیاید، قید اسلامی را از حکومت بر می دارند و خود را مقید به اجرای احکام اسلامی نمی دانند.

آقای حسینی سولیج سومین گروه را کسانی دانست که مفاهیم اسلامی را با دموکراسی در کنار هم می خواهند که متشکل از علماء، فقها و روشنفکرهای  غربی که معتقد به انواع دموکراسی هستند  که شامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی می شود که یک دموکراسی مختص حکومت می باشد.

وی به دموکراسی مرتبط با دین مسیحیت اشاره کرد و گفت: در این جا مقصود از دموکراسی حاکم ساختن رای اکثریت است، یعنی آنچه که قاطبه مردم میخواهند در زندگی تمام مردم جریان پیدا کند البته اگر پای دین در اداره کشور و جامعه در میان نباشد، جامعه افسار گسیخته می شود.

حسینی سولیج به الگوی حکومتی که از سوی امام خمینی(ره)  ارائه شد، اشاره کرد و گفت:در این نوع حکومت با قرار گرفتن ولی فقیه در راس جامعه و تنفیذ قانون  و مناصب اداری و اجرایی حتی الامکان از انحراف جامعه جلوگیری به عمل می آید.

وی با بیان اینکه بدون حضور مردم دموکراسی معنا ندارد گفت: اگر مردم در انتخاب مسئولین و در گزینش آن ها هیچ نقشی نداشته باشند این امر باعث دوری مردم از حکومت می شود.

آقای حسینی سولیج در جمع بندی صحبت های خود گفت : بسیاری از مفاهیم دموکراسی با اسلام و ارزش های اسلامی هم سو هستند و اگر دموکراسی را در قاب اسلام بگنجانیم بسیاری از قسمت های آن با هم خوانی دارند و به گفته اندیشمندان غیر مسلمان نزدیک ترین دین ها به دموکراسی اسلام است.

سید وحیدالله حبیبی؛ رئیس دفتر مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در مشهد مقدس پس از شنیدن سخنان آقای حسینی سولیج چنین ابراز نظر کرد: اگر ما اسلام و دموکراسی را در طول و عرض هم قرار دهیم و اگر دموکراسی را حاکمیت محض مردم بر مردم در نظر بگیریم ،  واقعا دموکراسی با اسلام تضاد دارد.

وی گفت: اگر بر اساس دموکراسی شراب خوری برای مردم آزاد باشد، اسلام این را نمی پذیرد بنابر این اسلام و دموکراسی در عرض هم نیستند.

آقای حبیبی متذکر شد: اسلام  را خدا و پیامبر اکرم(ص)  تعیین کرده و یک امر الهی است ولی دموکراسی محصول متفکرین غرب گرا است و اگر حکومت محض برای مردم باشد، اسلام این را نمیپذیرد ما معتقد به حکومت خداوند هستیم، پس دموکراسی به معنای حکومت مردم بر مردم نیست بلکه به معنای حکومت قانون بر مردم است که اسلام این را می پذیرد چون منافاتی ندارد حاکم می آید حاکم منتخب مردم قوانین را اجرا می کند .

حجت الاسلام و المسلمین حسن رضایی؛ مسوول بخش علمای مرکز تبیان در مشهد  نیز به بخشی از سخنان حسینی سولیج واکنش نشان داد و اظهار داشت: آزادی مطلق از اصول دموکراسی است که با فرامین اسلامی منافات دارد، اسلام آزادی را می پذیرد که کرامت انسانی در آن حفظ شود

وی گفت: در رابطه دین و سیاست سه نظریه وجود دارد که در نظر اول، دین و دموکراسی، کلا تناقص دارند این نظریه سکولار ها است که می گویند که بین دین و دموکراسی که حکومت هست این تباینی وجود ندارد..
آقای رضایی به نقل از نظریه دوم گفت :معتقدین به این نظریه بر برطرف کردن تناقض ها میان دین و دموکراسی اهتمام دارند، چون دموکراسی به آراء مطلق مراجعه میکند اما دین این اطلاق را در چارچوب اسلام می پذیرد .
بر اساس نظریه سوم، اسلام و دموکراسی در تباین تمام و نه تطابق تمام قرار دارند و اینجا باید تفسیر قایل شویم به نحوی که رای مردم وقتی قبول است که در چارچوب

دین باشد و با دین سازگاری داشته باشد

در ادامه حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی علوی از سخنران امروز نشست هفته وار بخش علمای مرکز تبیان در مشهد مقدس خواست تا جمهوری اسلامی  را از لحاظ مفهومی بیشتر باز کند که آقای حسینی سولیج گفت: .جمهوری یعنی انتخاب عقلا و نخبگان و مردم از آنان تبعیت می کنند اما دموکراسی عام است و همه را شامل می شود و بنابراین جمهوری خاص و دموکراسی عام تر است .

حجت اسلام و المسلمین حسینی حجازی با اشاره به بحث صورت گرفته در خصوص حاکمیت اکثریت بر اقلیت طبق دموکراسی  گفت:  در دموکراسی ممکن است که با وجود اکثریت تصمیم اتخاذ شده اشتباه باشد و مثلا یک حاکم بد را انتخاب نمایند و نمی تواند نظر اکثریت همیشه درست باشد.

آقای حسینی سولیج در پاسخ به انتقاد وارده بر دموکراسی مد نظر غرب گفت: یکی از نواقص دموکراسی همین است که همیشه انتخاب مردم خوب و اصلح نیست، اگر انتصاب بدون انتخاب باشد مردم چاپلوس پرور می شوند.

 

در ادامه نشست سید عیسی حسینی مزاری؛ رئیس عمومی مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان که در جلسه حضور داشت بر تحقیق و کسب معلومات بیشتر علمای حاضر در مورد مباحث و موضوعاتی که به عنوان سرفصل نشست ها اعلام می شود تاکید کرد و گفت: بخشی از سخنان آقای حسینی سولج در خصوص مورد پذیرش بودن دموکراسی از سوی اسلام بدون قید و شرط مقبولیت ندارد و جای تامل و بحث دارد.

حسینی مزاری در ادامه صحبت های خود به تعاریف مطرح شده از دموکراسی اشاره کرد و گفت: 

دموکراسی در لغت به معنای حکومت به وسیله مردم  یا حکومت مردم بر مردم  و چند معنای دیگر آمده است اما در اصطلاح نسبت به آن تعاریف جامع و مانعی وجود ندارد و هر فرد و جریانی تعاریف گوناگونی ارائه داده است اما از میان تمام تعاریف دو تا تعریف بیشتر مورد توجه است.

وی افزود: در برخی تعاریف، دموکراسی را نوعی هدف و ارزش  می دانند که مطابق آن، دموکراسی بر مبنای اصول و ارزش های خاصی استوار می باشد.

حسینی مزاری به بیان شاخصه های این تعریف از دموکراسی پرداخت و نسبی گرایی را از شاخصه های دموکراسی مبتنی بر برخی اصول ارزشی مورد قبول غرب  عنوان کرد و  گفت:  براساس شاخصه نسبی گرایی، حقایق ثابت و مطلق به ویژه در امر قانون گذاری وجود ندارد، به عبارت دیگر، هیچ عقیده و ارزشی به عنوان حقیقت ازلی  و ابدی قلمداد نمی شود، بلکه نسبیت عقاید و ارزشها قوانین ناشی از خواست انسانها و محصول عقل ابزاری است که ارتباطی به ماورای طبیعت و وحی ندارد.

دبیرکل حزب اسلامی تبیان، دومین شاخصه دموکراسی مبتنی بر برخی ارزشهای قابل قبول غرب را، مشروعیت حکومت و قانون از ناحیه مردم و رای اکثریت و خواست عمومی مردم بیان کرد.

وی با بیان تعریف دوم از دموکراسی مطابق نظر برخی کارشناسان، خاطر نشان کرد: گروهی دموکراسی را تنها مشابه یک روش برای توزیع قدرت های سیاسی، ابزار و سازوکار برای تصمیم گیری می دانند و  شیوه ای برای به حداقل رساندن خطاهای مدیریت جامعه و به حداکثر رساندن مشارکت مردم و کاهش دادن نقش افراد به عنوان فرد، در تصمیم گیری های سیاسی محسوب می گردد.

حسینی مزاری با بیان اینکه ولایت فقیه و کلا اسلام با دموکراسی مطابق تعریف اول، سازگاری نداشته و قابل جمع نیست، خاطر نشان کرد: در نظام ولایت فقیه نسبی گرایی معرفتی و عدم اعتقاد به حقایق ثابت و مطلق  پذیرفته نیست. همان طور که در قرآن آمده است: هر کس دینی جز اسلام اختیار کند از او پذیرفته نخواهد شد .(ال عمران، 85)

رئیس عمومی مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان، تصریح کرد: از سوی دیگر از دیدگاه اسلام  پلورالیسم و تکثر گرایی سیاسی نیز بدون تقید و پای بندی به ارزشها و مبانی اسلامی که برای دستیابی به قدرت، اصول اخلاق و هنجارهای جامعه را زیر پا بگذارد، کاملا مطرود است.

حسینی مزاری متذکر شد: در نظام ولایت فقیه که مدلی از حکومت اسلامی است و حضرت امام خمینی(ره) مؤسس و بنیان گذار آن است، مشیت و اراده ی الهی و نصب و تعیین او ،خاستگاه مشروعیت و قانونی بودن  حکومت و رهبری است و این کاملا با مبانی ارزشی دموکراسی که رای مردم  را پایه و اساس مشروعیت و قانونی بودن دستگاه حکومت و رهبری می داند در تضاد است.

این عالم دینی در ادامه صحبت های خود گفت: در نظام اسلامی، نصب و عزل رهبری فقط به دست خداست و آن کسی را که خداوند به عنوان رهبر ما چه با واسطه و چه بی واسطه برگزیده،  مردم حق عزل او را ندارند، بلکه اطاعت از او بر مردم واجب و مخالفت با وی بر آنان حرام است اما در نظام دموکراسی ارزشی نصب و عزل رهبری جامعه به دست مردم یا نمایندگان آنان است. 
 

حسینی مزاری اظهار داشت: از دیدگاه دموکراسی مطابق تعریف اول، هر قانونی را که مردم وضع کنند معتبر و لازم الاجراست و باید از سوی همه محترم شناخته شود، هر چند بر امر نا مشروعی توافق شده باشد و این قطعا با اسلام و نظام ولایت فقیه سازگار نیست، زیرا از نظر دین حق حاکمیت و تشریع مختص به خداست: ان الحکم الا لله(یوسف، 67).

این صاحب نظر مسایل اسلامی با طرح و تبیین سایر عرصه های متضاد اسلام و دموکراسی مطابق تعریف اول افزود: اما دموکراسی مطابق تعریف دوم که صرفا به عنوان یک روش شناخته می شود با اسلام و قوانین آن می تواند سازگاری داشته باشد. چون در نظام اسلامی رای مردم و نظر نخبگان در برنامه ریزی و انتخاب ساختار و سازمان و روش اجرای احکام دین، می تواند آشکارا نقش بیافریند. اضافه بر اینکه احکام شریعت دارای حوزه های مسکوت است که از قضا این عرصه ها کم هم نیستند که در آنها نیز میزان رای ملت و نمایندگان ملت تاثیر گذار است.

وی افزود: مطابق تعریف دموکراسی به معنای یک روش حکومتی، به طور کلی در حوزه برنامه ریزی و شیوه های اجرای احکام دینی و هم در حوزه های مسکوت و هم در انتخاب افراد، گروه ها و سلیقه ها، جای کاملا فراخی برای  اعمال نظر مردم و نخبگان جهت قانون گذاری و مشورت و رقابت مردمی وجود دارد.

به این ترتیب اراده مردم و نمایندگان در محدوده شرع مقدس معتبر خواهد بود و این امر بدیع و بی سابقه ای در نظامهای سیاسی نیست چنانچه لیبرالیسم، دموکراسی را مشروط و مقید به آموزه هاو ارزشهای خود می خواهد.

 

حسینی مزاری با بررسی و تبیین وضعیت حکومت هایی که بر مبنای دموکراسی غربی روی کارهستند با ابراز اینکه اسلام بهترین مدل حکومتی را برای بشر عرضه داشته است که حاکمیتهای بر مبنای دموکراسی ی منطبق بر ارزشهای مورد قبول غرب به گرد آن نمی رسد، عنوان داشت: جمهوری اسلامی ایران مدلی از حکومتی است که با داشتن شکلی از دموکراسی ی به معنای یک شیوه و روش، به وسیله امام خمینی(ره) بنیانگذاری شد و با رای اکثریت مردم مسلمان ایران شکل گرفت و هم اکنون با حمایت قاطبه ملت ایران به عنوان تنها الگوی حکومت اسلامی مبتنی بر رای و اراده مردم اما با محوریت دین و چارچوبهای اسلامی، در دنیا قدرت نمایی می کند و به جهان ثابت کرده اند که حاکمیت اسلامی بهترین، مستحکمترین و موجه ترین و مشروع ترین مدیریت مطلوب جوامع می تواند باشد.

وی بحث اسلام و دموکراسی و سازگاری و ناسازگاری آن و انتخاب بهترین نوع مدیریت جامعه را نیاز به مطالعه بیشتر دانست و از علمای حاضر دعوت کرد تا در هفته آینده پیرامون این موضوع بیشتر موشکافی و تبادل نظر داشته باشند.

حسینی مزاری در پایان گفت: علما با توجه بر اینکه پیشتازان تبلیغ و تبیین معارف الهی و مورد توجه جدی جامعه هستند، حول موضوعات روز مطالعه بیشتر نموده، تا در مجالس و محافل تبلیغی خود بتوانند پاسخ سوالات و ابهامات نسل کنونی را ارائه کنند. در غیر آن، دشمنان از این خلاء سؤ استفاده کرده، با مشوش کردن اذهان جوانان و خانواده ها، جامعه اسلامی ما را به آن سمت و سویی سوق خواهند داد که خود می خواهند تا ازین طریق به برده سازی مردم افغانستان توفیق پیداکنند.