یکی از بزرگترین رویدادهای سال ۹۲ که در آخرین روزهای ماه آخر سال گذشته اتفاق افتاد، درگذشت مارشال محمدقسیم فهیم؛ معاون اول ریاست جمهوری و فرمانده ارشد مجاهدین بود.
آقای فهیم در اثر سکته قلبی درگذشت. او پیش از این نیز از بیماری شکر و قلب رنج می برد.
محمد قسیم فهیم در سال ۱۳۳۶ خورشیدی در روستای عمرض پنجشیر متولد شد و روز یکشنبه ۱۸ حوت سال ۹۲ در سن ۵۶ سالگی در کابل درگذشت.
از او به عنوان قدرتمندترین رهبر مجاهدین یاد می شد. پس از شکست طالبان و تشکیل اداره موقت، قسیم فهیم از جنرالی به مارشالی ارتقا یافت. وی در پنج سال گذشته معاون اول ریاست جمهوری بود. اگرچه او از آغاز اداره موقت دو بار مورد سوء قصد قرار گرفت و هر بار جان سالم بدر برد.
تحلیلگران می گویند که خبر درگذشت آقای فهیم در مقطع حاضر رویداد مهمی در حوزه سیاست افغانستان محسوب می شود.
حضور آقای فهیم در سمت معاونت اول ریاست جمهوری، تاثیر مهمی بر توازن قدرت و سهم و نقش دیگر اقوام در حکومت داشت.
آقای فهیم اگرچه با رسانه ها، مطبوعات، خبرنگاران و محافل عمومی، میانه مناسبی نداشت و کمتر به اظهار نظر در زمینه مسایل مبتلابه کشور می پرداخت؛ اما به رغم این مساله او همچنان جایگاه خود به عنوان یک عنصر تاثیرگذار و مهم در معادلات سیاسی و مناسبات قدرت را حفظ کرده بود.
شماری از تحلیلگران می گویند که با وجود نقش کمرنگ و حاشیه ای معاونت در منظومه سیاسی آقای کرزی، کمتر کسی می توانست حضور آقای فهیم در ترکیب تیم بر سر قدرت را نادیده بگیرد.
او همواره یک طرف معادله بود و در این راستا هرگز قابل انکار و نادیده انگاری نیست. به همین دلیل است که درگذشت آقای فهیم یک تکانه سیاسی مهم محسوب می شود و تاثیر شگرفی بر معادله قدرت و بازی های سیاسی و رقابت های انتخاباتی خواهد گذاشت.
او معاون اول رییس جمهور کرزی بود و شاید به همین دلیل از بیان رسمی موضع خود در مورد نامزدهای انتخابات آینده ریاست جمهوری، احتراز می کرد؛ اما بنا بر گزارش های دریافتی، طی روزهای منتهی به مرگ وی، خانه بزرگ و مجلل او در کابل، میزبان نامزدهای مهم انتخابات آینده بود.
نزدیکانش می گویند که او در این دیدارها تلاش می کرد؛ تا یک اجماع و ائتلاف انتخاباتی را شکل دهد، تعداد نامزدها را کاهش دهد و انتخابات رقابتی تری را رقم زند؛ اما به نظر می رسد مرگ او زودتر از به دست آمدن نتایج رسمی این دیدارهایش فرارسید و این روند ناتمام ماند.
اگر این گزارش ها درست باشند از هم اکنون می توان حدس زد که آقای فهیم، در صدد بود؛ تا طرف های مدعی در انتخابات آینده را کاهش دهد و به این ترتیب، نظارت بر روند انتخابات را با محدودتر کردن دایره نظارت، آسان تر و شفاف تر نماید.
ستاد انتخاباتی داکتر عبدالله پیشتر از برخورداری و بهره مندی وی از حمایت مارشال فهیم سخن گفته بود.
نباید انکار کرد که آقای فهیم بیش از هر کسی به داکتر عبدالله نزدیک بود؛ زیرا در زمان کنونی، این تنها داکتر عبدالله و طیف سیاسی تحت رهبری او و تیم انتخاباتی اش هستند که به آرمان های مجاهدین وفادار به احمدشاه مسعود، پایبند اند و مشی و منش سیاسی خود را بر مدار و محور آرمان های مسعود پی ریزی کرده اند.
مارشال فهیم در عین حال، یکی از شخصیت های چندبعدی در داستان سیاست افغانستان طی ۱۳ سال اخیر بود. او هم با قدرت بود، هم با اپوزیسیون. مجاهدی که با یک تیم تکنوکرات در دوره های مختلف کار کرد و دست کم دو بار معاون اول رییس جمهور یعنی فرد شماره دو مملکت شد.
او با کسانی بر سر یک میز نشست که معتقد بودند مجاهدین در آینده سیاسی افغانستان نقشی ندارند؛ زیرا آنها نقش خود را در سناریوی جهاد و جنگ های داخلی کشور بازی کرده اند و این بار، این تکنوکرات ها هستند که می بایست برای آینده مردم تصمیم بگیرند. او عملا می دید که همکارانش سخن از عدالت انتقالی، محاکمه جنایتکاران جنگی، خلع سلاح مجاهدین و عملیاتی کردن پروسه هایی چون دی دی آر و غیره می گویند و رؤیای حذف تدریجی مجاهدین را در سر می پرورانند.
آقای فهیم به عنوان فرماندهی که روزگاری نه چندان دور، جبهه های جنگ علیه طالبان را رهبری کرد و به عنوان یکی از طالب ستیزترین عناصر مجاهدین شناخته می شد، علی رغم این مساله در حکومتی کار کرد که از صلح با طالبان حرف می زند، طالبان را برادران ناراضی می خواند و در برابر ترورهای هدفمند و سیستماتیک همرزمان سابق اش آشکارا سکوت می کند.
او بدتر از همه اینها به چشم خود دید که چگونه رهبران درجه یک مجاهدین و فرماندهان ارشد حزب جمعیت اسلامی، یک به یک حذف شدند و حلقه رهبری مجاهدین روز به روز تنگ تر و کوچک تر شد و هیچکس زبان به اعتراض نگشود و هیچ سرنخی از گره کور و کلاف سردرگم حذف فزیکی فرماندهان مجاهدین باز نشد.
مارشال فهیم در کابل به خاک سپرده شد و اندکی بعد، محمدیونس قانونی؛ دیگر همرزم او جایگزین وی در سمت معاونت اول ریاست جمهوری شد و اخیرا از سوی پارلمان نیز رای تایید گرفت.
آقای فهیم در اثر سکته قلبی درگذشت. او پیش از این نیز از بیماری شکر و قلب رنج می برد.
محمد قسیم فهیم در سال ۱۳۳۶ خورشیدی در روستای عمرض پنجشیر متولد شد و روز یکشنبه ۱۸ حوت سال ۹۲ در سن ۵۶ سالگی در کابل درگذشت.
از او به عنوان قدرتمندترین رهبر مجاهدین یاد می شد. پس از شکست طالبان و تشکیل اداره موقت، قسیم فهیم از جنرالی به مارشالی ارتقا یافت. وی در پنج سال گذشته معاون اول ریاست جمهوری بود. اگرچه او از آغاز اداره موقت دو بار مورد سوء قصد قرار گرفت و هر بار جان سالم بدر برد.
تحلیلگران می گویند که خبر درگذشت آقای فهیم در مقطع حاضر رویداد مهمی در حوزه سیاست افغانستان محسوب می شود.
حضور آقای فهیم در سمت معاونت اول ریاست جمهوری، تاثیر مهمی بر توازن قدرت و سهم و نقش دیگر اقوام در حکومت داشت.
آقای فهیم اگرچه با رسانه ها، مطبوعات، خبرنگاران و محافل عمومی، میانه مناسبی نداشت و کمتر به اظهار نظر در زمینه مسایل مبتلابه کشور می پرداخت؛ اما به رغم این مساله او همچنان جایگاه خود به عنوان یک عنصر تاثیرگذار و مهم در معادلات سیاسی و مناسبات قدرت را حفظ کرده بود.
شماری از تحلیلگران می گویند که با وجود نقش کمرنگ و حاشیه ای معاونت در منظومه سیاسی آقای کرزی، کمتر کسی می توانست حضور آقای فهیم در ترکیب تیم بر سر قدرت را نادیده بگیرد.
او همواره یک طرف معادله بود و در این راستا هرگز قابل انکار و نادیده انگاری نیست. به همین دلیل است که درگذشت آقای فهیم یک تکانه سیاسی مهم محسوب می شود و تاثیر شگرفی بر معادله قدرت و بازی های سیاسی و رقابت های انتخاباتی خواهد گذاشت.
او معاون اول رییس جمهور کرزی بود و شاید به همین دلیل از بیان رسمی موضع خود در مورد نامزدهای انتخابات آینده ریاست جمهوری، احتراز می کرد؛ اما بنا بر گزارش های دریافتی، طی روزهای منتهی به مرگ وی، خانه بزرگ و مجلل او در کابل، میزبان نامزدهای مهم انتخابات آینده بود.
نزدیکانش می گویند که او در این دیدارها تلاش می کرد؛ تا یک اجماع و ائتلاف انتخاباتی را شکل دهد، تعداد نامزدها را کاهش دهد و انتخابات رقابتی تری را رقم زند؛ اما به نظر می رسد مرگ او زودتر از به دست آمدن نتایج رسمی این دیدارهایش فرارسید و این روند ناتمام ماند.
اگر این گزارش ها درست باشند از هم اکنون می توان حدس زد که آقای فهیم، در صدد بود؛ تا طرف های مدعی در انتخابات آینده را کاهش دهد و به این ترتیب، نظارت بر روند انتخابات را با محدودتر کردن دایره نظارت، آسان تر و شفاف تر نماید.
ستاد انتخاباتی داکتر عبدالله پیشتر از برخورداری و بهره مندی وی از حمایت مارشال فهیم سخن گفته بود.
نباید انکار کرد که آقای فهیم بیش از هر کسی به داکتر عبدالله نزدیک بود؛ زیرا در زمان کنونی، این تنها داکتر عبدالله و طیف سیاسی تحت رهبری او و تیم انتخاباتی اش هستند که به آرمان های مجاهدین وفادار به احمدشاه مسعود، پایبند اند و مشی و منش سیاسی خود را بر مدار و محور آرمان های مسعود پی ریزی کرده اند.
مارشال فهیم در عین حال، یکی از شخصیت های چندبعدی در داستان سیاست افغانستان طی ۱۳ سال اخیر بود. او هم با قدرت بود، هم با اپوزیسیون. مجاهدی که با یک تیم تکنوکرات در دوره های مختلف کار کرد و دست کم دو بار معاون اول رییس جمهور یعنی فرد شماره دو مملکت شد.
او با کسانی بر سر یک میز نشست که معتقد بودند مجاهدین در آینده سیاسی افغانستان نقشی ندارند؛ زیرا آنها نقش خود را در سناریوی جهاد و جنگ های داخلی کشور بازی کرده اند و این بار، این تکنوکرات ها هستند که می بایست برای آینده مردم تصمیم بگیرند. او عملا می دید که همکارانش سخن از عدالت انتقالی، محاکمه جنایتکاران جنگی، خلع سلاح مجاهدین و عملیاتی کردن پروسه هایی چون دی دی آر و غیره می گویند و رؤیای حذف تدریجی مجاهدین را در سر می پرورانند.
آقای فهیم به عنوان فرماندهی که روزگاری نه چندان دور، جبهه های جنگ علیه طالبان را رهبری کرد و به عنوان یکی از طالب ستیزترین عناصر مجاهدین شناخته می شد، علی رغم این مساله در حکومتی کار کرد که از صلح با طالبان حرف می زند، طالبان را برادران ناراضی می خواند و در برابر ترورهای هدفمند و سیستماتیک همرزمان سابق اش آشکارا سکوت می کند.
او بدتر از همه اینها به چشم خود دید که چگونه رهبران درجه یک مجاهدین و فرماندهان ارشد حزب جمعیت اسلامی، یک به یک حذف شدند و حلقه رهبری مجاهدین روز به روز تنگ تر و کوچک تر شد و هیچکس زبان به اعتراض نگشود و هیچ سرنخی از گره کور و کلاف سردرگم حذف فزیکی فرماندهان مجاهدین باز نشد.
مارشال فهیم در کابل به خاک سپرده شد و اندکی بعد، محمدیونس قانونی؛ دیگر همرزم او جایگزین وی در سمت معاونت اول ریاست جمهوری شد و اخیرا از سوی پارلمان نیز رای تایید گرفت.
