شماری از عالمان دینی و شهروندان، نخستین کنگره شورای هماهنگی اهل تشیع افغانستان را در کابل برگزار کردند.
شرکت‌کنندگان این کنگره که در تالار لویه جرگه در کابل برگزار شد، درباره وضعیت حاضر افغانستان، روند صلح و انتخابات موضع گیری کردند.
در این کنگره که شماری از علما و شهرواندن اهل تشیع شرکت کرده بودند بر ضرورت تامین عدالت اجتماعی برای تحقق صلح تاکید شد.
سیروس علاف؛ از برگزارکنندگان این کنگره گفت: دیگر اجازه نمی‌دهیم کسی به جای ما تصمیم بگیرد، اجازه نمی‌دهیم ما را به چشم بانک رأی ببینند.
در این نشست همچنین بر اتحاد بین مردم افغانستان و ضرورت توقف جنگ توسط شهروندان افغان تاکید شد.
با این حال، برگزاری این کنگره، با واکنش های منفی نیز مواجه شده است. اصلی ترین موضوعی که آماج انتقاد قرار گرفته، حذف نام هزاره از لیست اقوام شامل این تشکل تازه است.
در یکی از ماده های اساسنامه این شورا نیز آمده است: «در چوکات هیأت رهبری از تمامی اقوام تشیع که عبارت اند از قزلباش، بیات، افشار، سادات، تاجیک، پشتون، بلوچ، خلیلی، باید یک نماینده حضور داشته باشند».
این بند آشکارا نشان می دهد که این تشکل، عمدا سازمانی غیرهزارگی است و بربنیاد حذف هزاره ها از بدنه جامعه شیعه افغانستان بنا شده است. در این باره باید مدیران و سازمان دهندگان و کارگزاران این کنگره به صراحت توضیح دهند؛ اما آنها نمی توانند با حذف بزرگترین قومیت شیعه افغانستان مدعی نمایندگی از کل جامعه شیعه کشور شوند.
تشیع بخشی تفکیک ناپذیر از هویت قومی هزاره های افغانستان است. هزاره یعنی شیعه و شیعه یعنی هزاره. در این میان، هزاره های سنی، جایگاه شان در بافتار تباری هزاره ها محفوظ است؛ اما به لحاظ قومی، هیچ توفیر و تفکیکی میان شیعه و هزاره وجود ندارد.
نکته دیگر اینکه این کنگره به هر نیتی که بنا شده است و بی توجه به ادعای برگزارکنندگان آن مبنی بر ایجاد «اتحاد» و «عدالت» میان مردم افغانستان، واقعیت این است که کنگره ای با این عرض و طول، بدون حضور بزرگترین قومیت شیعه مذهب کشور، نه می تواند مظهر «اتحاد» باشد و نه مدعی راستینی برای تحقق و استقرار «عدالت»؛ زیرا وحدت این است که همه تبارها و نژادهای شیعه مذهب در چارچوب این کنگره سهم و حضور داشته باشند. عدالت هم حکم می کند که بزرگترین جمعیت قومی شیعه کشور باید در چارچوب این کنگره، جایگاهی شاخص و ویژه داشته باشد.
از جانب دیگر، افغانستان نیازمند تعریف یک هویت کلان ملی است؛ هویتی که بتواند همه مردم افغانستان را با همه اختلاف هایی که دارند زیر یک چتر جمع کند تا آنها در کنار همدیگر، این سرنوشت شوم مشترک را تغییر دهند و آینده بهتری را برای خود و نسل های بعدی شان رقم بزنند. همان گونه که در این کنگره هم تأکید شد، کشورهای خارجی، مصمم به ایجاد صلح در افغانستان نیستند؛ پس صلح زمانی میسر خواهد شد که همه هویت های قومی و مذهبی در کنار همدیگر قرار بگیرند و همصدا شوند. از این منظر نیز کنگره یادشده، به جای آنکه کمکی به شکل گیری یک هویت کلان ملی کند، به تفرقه دامن می زند و هویت های فروملی را تقویت و بازتولید می کند.
در درون جامعه شیعه نیز تشکیل یک کنگره شیعی غیرهزارگی، هیچ سنخیتی با سیره و صفات پیشوایان تشیع در طول تاریخ ندارد. امام علی علیه السلام ۲۵ سال برای وحدت، سکوت کرد. اگر او پیشوا و امام ماست پس کوبیدن بر طبل تفرقه و واگرایی های خودخواهانه، چه نسبتی با آموزه های ایشان دارد؟
از جانب دیگر، این اقدام، تشیع را در افغانستان، تضعیف می کند و فاشیست های دین ستیز و قوم گرا را ترغیب می کند تا صف شیعه و هزاره را از هم جدا کنند و به جای تقویت یک هویت فراگیر فرانژادی به نام تشیع، بر هویت کوچکتری به نام تبار و نژاد، تأکید کنند. این همان چیزی است که دشمنان شیعه می خواهند؛ خواسته ای که تنها با انحصاری کردن مذهب و حذف نابخردانه بزرگترین جمعیت شیعه کشور از بدنه آن، به سادگی امکان پذیر می شود.
برگزاری این کنگره در خیمه لویه جرگه هم نشان می دهد که این همایش، اهداف سیاسی و تبلیغاتی دارد و به منظور مصارف انتخاباتی، از سوی حلقاتی در درون دستگاه قدرت، سازمان دهی شده است. بر این اساس، اعضا و رهبران آن نباید به حق دهند که به نیابت از همه اقوام شیعه مذهب افغانستان، موضع گیری کنند.
در این شکی نیست که مردم، نه بانک رأی اند و نه قابل خرید و فروش در معاملات انتخاباتی رهبران قومی؛ اما فرقه گرایی و تضعیف هویت مذهبی مردم نه تنها کمکی به این مهم نمی کند؛ بلکه آنها را از مجرایی دیگر و توسط افراد دیگر، وارد معاملات سخیف سیاسی و تبلیغاتی و انتخاباتی می کند.
شرکت‌کنندگان این کنگره که در تالار لویه جرگه در کابل برگزار شد، درباره وضعیت حاضر افغانستان، روند صلح و انتخابات موضع گیری کردند.
در این کنگره که شماری از علما و شهرواندن اهل تشیع شرکت کرده بودند بر ضرورت تامین عدالت اجتماعی برای تحقق صلح تاکید شد.
سیروس علاف؛ از برگزارکنندگان این کنگره گفت: دیگر اجازه نمی‌دهیم کسی به جای ما تصمیم بگیرد، اجازه نمی‌دهیم ما را به چشم بانک رأی ببینند.
در این نشست همچنین بر اتحاد بین مردم افغانستان و ضرورت توقف جنگ توسط شهروندان افغان تاکید شد.
با این حال، برگزاری این کنگره، با واکنش های منفی نیز مواجه شده است. اصلی ترین موضوعی که آماج انتقاد قرار گرفته، حذف نام هزاره از لیست اقوام شامل این تشکل تازه است.
در یکی از ماده های اساسنامه این شورا نیز آمده است: «در چوکات هیأت رهبری از تمامی اقوام تشیع که عبارت اند از قزلباش، بیات، افشار، سادات، تاجیک، پشتون، بلوچ، خلیلی، باید یک نماینده حضور داشته باشند».
این بند آشکارا نشان می دهد که این تشکل، عمدا سازمانی غیرهزارگی است و بربنیاد حذف هزاره ها از بدنه جامعه شیعه افغانستان بنا شده است. در این باره باید مدیران و سازمان دهندگان و کارگزاران این کنگره به صراحت توضیح دهند؛ اما آنها نمی توانند با حذف بزرگترین قومیت شیعه افغانستان مدعی نمایندگی از کل جامعه شیعه کشور شوند.
تشیع بخشی تفکیک ناپذیر از هویت قومی هزاره های افغانستان است. هزاره یعنی شیعه و شیعه یعنی هزاره. در این میان، هزاره های سنی، جایگاه شان در بافتار تباری هزاره ها محفوظ است؛ اما به لحاظ قومی، هیچ توفیر و تفکیکی میان شیعه و هزاره وجود ندارد.
نکته دیگر اینکه این کنگره به هر نیتی که بنا شده است و بی توجه به ادعای برگزارکنندگان آن مبنی بر ایجاد «اتحاد» و «عدالت» میان مردم افغانستان، واقعیت این است که کنگره ای با این عرض و طول، بدون حضور بزرگترین قومیت شیعه مذهب کشور، نه می تواند مظهر «اتحاد» باشد و نه مدعی راستینی برای تحقق و استقرار «عدالت»؛ زیرا وحدت این است که همه تبارها و نژادهای شیعه مذهب در چارچوب این کنگره سهم و حضور داشته باشند. عدالت هم حکم می کند که بزرگترین جمعیت قومی شیعه کشور باید در چارچوب این کنگره، جایگاهی شاخص و ویژه داشته باشد.
از جانب دیگر، افغانستان نیازمند تعریف یک هویت کلان ملی است؛ هویتی که بتواند همه مردم افغانستان را با همه اختلاف هایی که دارند زیر یک چتر جمع کند تا آنها در کنار همدیگر، این سرنوشت شوم مشترک را تغییر دهند و آینده بهتری را برای خود و نسل های بعدی شان رقم بزنند. همان گونه که در این کنگره هم تأکید شد، کشورهای خارجی، مصمم به ایجاد صلح در افغانستان نیستند؛ پس صلح زمانی میسر خواهد شد که همه هویت های قومی و مذهبی در کنار همدیگر قرار بگیرند و همصدا شوند. از این منظر نیز کنگره یادشده، به جای آنکه کمکی به شکل گیری یک هویت کلان ملی کند، به تفرقه دامن می زند و هویت های فروملی را تقویت و بازتولید می کند.
در درون جامعه شیعه نیز تشکیل یک کنگره شیعی غیرهزارگی، هیچ سنخیتی با سیره و صفات پیشوایان تشیع در طول تاریخ ندارد. امام علی علیه السلام ۲۵ سال برای وحدت، سکوت کرد. اگر او پیشوا و امام ماست پس کوبیدن بر طبل تفرقه و واگرایی های خودخواهانه، چه نسبتی با آموزه های ایشان دارد؟
از جانب دیگر، این اقدام، تشیع را در افغانستان، تضعیف می کند و فاشیست های دین ستیز و قوم گرا را ترغیب می کند تا صف شیعه و هزاره را از هم جدا کنند و به جای تقویت یک هویت فراگیر فرانژادی به نام تشیع، بر هویت کوچکتری به نام تبار و نژاد، تأکید کنند. این همان چیزی است که دشمنان شیعه می خواهند؛ خواسته ای که تنها با انحصاری کردن مذهب و حذف نابخردانه بزرگترین جمعیت شیعه کشور از بدنه آن، به سادگی امکان پذیر می شود.
برگزاری این کنگره در خیمه لویه جرگه هم نشان می دهد که این همایش، اهداف سیاسی و تبلیغاتی دارد و به منظور مصارف انتخاباتی، از سوی حلقاتی در درون دستگاه قدرت، سازمان دهی شده است. بر این اساس، اعضا و رهبران آن نباید به حق دهند که به نیابت از همه اقوام شیعه مذهب افغانستان، موضع گیری کنند.
در این شکی نیست که مردم، نه بانک رأی اند و نه قابل خرید و فروش در معاملات انتخاباتی رهبران قومی؛ اما فرقه گرایی و تضعیف هویت مذهبی مردم نه تنها کمکی به این مهم نمی کند؛ بلکه آنها را از مجرایی دیگر و توسط افراد دیگر، وارد معاملات سخیف سیاسی و تبلیغاتی و انتخاباتی می کند.
