زلمی خلیلزاد که در یک هفته گذشته مشغول مذاکره با نمایندگان طالبان در دوحه بوده، گفته است که در این گفتگوها "پیشرفت‌های مهمی" صورت گرفته؛ اما تا هنوز توافقی به‌دست نیامده است.
پیشتر هم گزارش‌های منتشر شده حاکی بود که نمایندگان آمریکا پذیرفته‌اند که نیروهای خود را از افغانستان خارج میکنند و گروه طالبان هم توافق کرده‌اند که جلو حملات القاعده و گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را علیه نیروهای خارجی مستقر در افغانستان بگیرند.
با این حال، طالبان تاکنون حاضر نیستند در مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان شرکت کنند.
اشرف غنی پیشتر گفته بود که وظیفه اصلی دفتر زلمی خلیلزاد، زمینه‌سازی برای مذاکرات مستقیم صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان است.
او افزود که بدون حضور دولت افغانستان و رایزنی با کشورهای منطقه مذاکرات نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت.
عبدالله عبدالله نیز گفته که گروه طالبان خواهان ایجاد امارت اسلامی در افغانستان هستند؛ ولی "مردم از دستاوردهای ۱۷ سال این کشور دفاع خواهند کرد."
گمانه زنی درباره احتمال توافق امریکا با طالبان در مذاکرات دوحه، بیش از هر زمان دیگری نقش دولت و مردم افغانستان در این گفتگوها را زیر سؤال برده و حساسیت های شدیدی را علیه امریکا و طالبان در افغانستان برانگیخته است.
شماری از آگاهان می گویند که دولت افغانستان بر سر آنچه در دوحه جریان دارد، شدیدا با امریکا و طالبان، دچار تنش شده و موضع گیری های اخیر اشرف غنی؛ رییس جمهوری هم نشان می دهد که کابل از بازی امریکا با طالبان، راضی نیست و آن را همراستا با مصالح و خواسته های دولت و مردم افغانستان نمی داند.
موضع گیری بی سابقه آقای غنی در برابر توافق احتمالی خلیلزاد با نمایندگان طالبان در قطر هم به معنای آن است که کابل از هم اکنون نسبت به تبعات و پیامدهای این گفتگوها احساس خطر می کند و از اینکه مستقیما در روند بحث ها و تصمیم گیری ها مشارکت ندارد، تصور می کند، عمیقا تحقیر شده است.
در همین حال، شبکه الجزیره وابسته به قطر هم گزارش کرده که معصوم استانکزی؛ رییس امنیت ملی افغانستان به منظور مذاکره مستقیم با نمایندگان طالبان، وارد دوحه شده است؛ اما طالبان بلافاصله مذاکرات طولانی شش روزه شان با نمایندگان امریکا را پایان یافته اعلام و بار دیگر تأکید کرده اند که حاضر نیستند با نمایندگان دولت افغانستان مذاکره کنند.
این همان موضعی است که پیشتر در جریان نشست چندجانبه ابوظبی در امارات نیز در قبال اعزام هیأت ۱۲ نفری صلح از سوی دولت افغانستان، اعلام شد و طی آن، طالبان تأکید کردند که نمی خواهند با دولت افغانستان مذاکره کنند.
در آن زمان، بسیاری از صاحب نظران، نتیجه گرفتند که هم گروه طالبان و هم کشورهای مذاکره کننده با آن گروه، نمایندگان دولت رسمی افغانستان را تحقیر کردند. این در حالی است که آجندا و دستور کار این مذاکرات، سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان است و علی القاعده هیچ مرجع دیگری جز طالبان و دولت افغانستان، نباید در این روند، نقش داشته باشد.
تمامی خواسته های گروه طالبان در این مذاکرات از خروج نظامیان امریکایی تا آزادی زندانیان و... شرایطی هستند که باید از جانب دولت افغانستان در قبال آنها تصمیم گرفته شود.
با این حساب، اینکه اکنون گفته می شود که نمایندگان امریکا و طالبان در نشست دوحه، روی خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، به توافق رسیده اند، این توافق نه تنها فاقد مشروعیت است؛ بلکه مداخله جویانه و ناقض اصل استقلال و حاکمیت ملی افغانستان نیز هست. البته معنای این سخن آن نیست که امریکا نباید از افغانستان خارج شود و نظامیان آن کشور باید برای همیشه در افغانستان، پایگاه نظامی و سلطه داشته باشند؛ بلکه هدف آن است که تصمیم گیری درباره خروج یا حضور نظامیان امریکایی، بر عهده دولت و مردم افغانستان است. دولت پیش از این، برای این منظور، با امریکا و ناتو پیمان های استراتژیک و امنیتی امضا کرده است؛ بنابراین، امریکا چگونه بی اعتنا به رأی و نظر یکی دیگر از طرف های این توافق ها، یعنی دولت افغانستان، با طالبان در این زمان، توافق می کند؟
اگر اینگونه است پس آن پیمان ها هم از اساس، یکجانبه طرح و تدوین و تصویب و تحمیل شده است و دولت افغانستان، جز یک امضاکننده، هیچ اختیاری در هیچیک از مراحل آن نداشته است.
روند جاری صلح و تمامی دیگر توافقاتی که در این زمینه میان طالبان و امریکا به دست آمده یا در آینده به دست خواهد آمد نیز چنین وضعیتی دارند. این روند، مشروعیت ندارد، ناقض اصل استقلال و حاکمیت ملی افغانستان است و پیامدها و برآیندهای آن نیز نمی تواند مورد تأیید مردم افغانستان باشد.
پیشتر هم گزارش‌های منتشر شده حاکی بود که نمایندگان آمریکا پذیرفته‌اند که نیروهای خود را از افغانستان خارج میکنند و گروه طالبان هم توافق کرده‌اند که جلو حملات القاعده و گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را علیه نیروهای خارجی مستقر در افغانستان بگیرند.
با این حال، طالبان تاکنون حاضر نیستند در مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان شرکت کنند.
اشرف غنی پیشتر گفته بود که وظیفه اصلی دفتر زلمی خلیلزاد، زمینه‌سازی برای مذاکرات مستقیم صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان است.
او افزود که بدون حضور دولت افغانستان و رایزنی با کشورهای منطقه مذاکرات نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت.
عبدالله عبدالله نیز گفته که گروه طالبان خواهان ایجاد امارت اسلامی در افغانستان هستند؛ ولی "مردم از دستاوردهای ۱۷ سال این کشور دفاع خواهند کرد."
گمانه زنی درباره احتمال توافق امریکا با طالبان در مذاکرات دوحه، بیش از هر زمان دیگری نقش دولت و مردم افغانستان در این گفتگوها را زیر سؤال برده و حساسیت های شدیدی را علیه امریکا و طالبان در افغانستان برانگیخته است.
شماری از آگاهان می گویند که دولت افغانستان بر سر آنچه در دوحه جریان دارد، شدیدا با امریکا و طالبان، دچار تنش شده و موضع گیری های اخیر اشرف غنی؛ رییس جمهوری هم نشان می دهد که کابل از بازی امریکا با طالبان، راضی نیست و آن را همراستا با مصالح و خواسته های دولت و مردم افغانستان نمی داند.
موضع گیری بی سابقه آقای غنی در برابر توافق احتمالی خلیلزاد با نمایندگان طالبان در قطر هم به معنای آن است که کابل از هم اکنون نسبت به تبعات و پیامدهای این گفتگوها احساس خطر می کند و از اینکه مستقیما در روند بحث ها و تصمیم گیری ها مشارکت ندارد، تصور می کند، عمیقا تحقیر شده است.
در همین حال، شبکه الجزیره وابسته به قطر هم گزارش کرده که معصوم استانکزی؛ رییس امنیت ملی افغانستان به منظور مذاکره مستقیم با نمایندگان طالبان، وارد دوحه شده است؛ اما طالبان بلافاصله مذاکرات طولانی شش روزه شان با نمایندگان امریکا را پایان یافته اعلام و بار دیگر تأکید کرده اند که حاضر نیستند با نمایندگان دولت افغانستان مذاکره کنند.
این همان موضعی است که پیشتر در جریان نشست چندجانبه ابوظبی در امارات نیز در قبال اعزام هیأت ۱۲ نفری صلح از سوی دولت افغانستان، اعلام شد و طی آن، طالبان تأکید کردند که نمی خواهند با دولت افغانستان مذاکره کنند.
در آن زمان، بسیاری از صاحب نظران، نتیجه گرفتند که هم گروه طالبان و هم کشورهای مذاکره کننده با آن گروه، نمایندگان دولت رسمی افغانستان را تحقیر کردند. این در حالی است که آجندا و دستور کار این مذاکرات، سرنوشت سیاسی و امنیتی افغانستان است و علی القاعده هیچ مرجع دیگری جز طالبان و دولت افغانستان، نباید در این روند، نقش داشته باشد.
تمامی خواسته های گروه طالبان در این مذاکرات از خروج نظامیان امریکایی تا آزادی زندانیان و... شرایطی هستند که باید از جانب دولت افغانستان در قبال آنها تصمیم گرفته شود.
با این حساب، اینکه اکنون گفته می شود که نمایندگان امریکا و طالبان در نشست دوحه، روی خروج نظامیان امریکایی از افغانستان، به توافق رسیده اند، این توافق نه تنها فاقد مشروعیت است؛ بلکه مداخله جویانه و ناقض اصل استقلال و حاکمیت ملی افغانستان نیز هست. البته معنای این سخن آن نیست که امریکا نباید از افغانستان خارج شود و نظامیان آن کشور باید برای همیشه در افغانستان، پایگاه نظامی و سلطه داشته باشند؛ بلکه هدف آن است که تصمیم گیری درباره خروج یا حضور نظامیان امریکایی، بر عهده دولت و مردم افغانستان است. دولت پیش از این، برای این منظور، با امریکا و ناتو پیمان های استراتژیک و امنیتی امضا کرده است؛ بنابراین، امریکا چگونه بی اعتنا به رأی و نظر یکی دیگر از طرف های این توافق ها، یعنی دولت افغانستان، با طالبان در این زمان، توافق می کند؟
اگر اینگونه است پس آن پیمان ها هم از اساس، یکجانبه طرح و تدوین و تصویب و تحمیل شده است و دولت افغانستان، جز یک امضاکننده، هیچ اختیاری در هیچیک از مراحل آن نداشته است.
روند جاری صلح و تمامی دیگر توافقاتی که در این زمینه میان طالبان و امریکا به دست آمده یا در آینده به دست خواهد آمد نیز چنین وضعیتی دارند. این روند، مشروعیت ندارد، ناقض اصل استقلال و حاکمیت ملی افغانستان است و پیامدها و برآیندهای آن نیز نمی تواند مورد تأیید مردم افغانستان باشد.
