علی شمخانی؛ دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با ابراز خوشبینی درباره نقش ایران در مذاکرات صلح افغانستان گفته است که گروه طالبان آماده است سلاحش را کنار بگذارد.
آقای شمخانی گفته است:"به دنبال کمک به دولت افغانستان برای تحقق ثبات در این کشور هستیم. طالبان نیز به دنبال این هستند که بتوانند با دولت افغانستان به مصالحه برسند. در این راستا جمهوری اسلامی به دلیل نیات صلح طلبی و عدم سلطه‌گری می‌خواهد به دولت افغانستان کمک کند تا به یک فرمول برای صلح و ثبات برسند."
او قصد ایران را در این مذاکرات، تامین امنیت منطقه دانسته است.
در همین حال امیر حاتمی؛ وزیر دفاع ایران نیز در حاشیه "همایش بین‌المللی امنیت در غرب آسیا" در تهران، هدف ایران را از وارد شدن به مذاکرات صلح افغانستان، "خیرخواهی و با هماهنگی دولت افغانستان به منظور بازگشت صلح و ثبات به این کشور" خوانده است.
ناظران مسایل افغانستان و منطقه می گویند که ایران و امریکا در روند صلح افغانستان هم مانند سایر مسایل مبتلابه منطقه و جهان، رویکردها و راهبردهای متفاوتی را دنبال می کنند.
بر بنیاد این برداشت، امریکا حتی از زمان اشغال افغانستان توسط شوروی پیشین، در پوشش حمایت از گروه های مجاهدین، بر اساس یک استراتژی بلندمدت چندده ساله، از گروه های تروریستی و تکفیری خارجی حمایت می کرد. نخستین هسته های شبکه تروریستی القاعده در همان زمان از راه پاکستان، توسط امریکا در افغانستان، ریشه گرفت و روز به روز بر قدرت آنها افزوده شد.
به دنبال خروج نیروهای اشغالگر شوروی از افغانستان و سقوط رژيم کمونیستی مورد حمایت مسکو در کابل، مجاهدین وارد جنگ خونین قدرت شدند؛ چیزی که بی تردید، امریکا و برخی قدرت های همسو با آن مانند رژيم های عرب خاور میانه و پاکستان از آن حمایت می کردند. امریکا نمی خواست مجاهدین با تشکیل دولت اسلامی در افغانستان، از الگوی حکومت انقلابی ایران به رهبری امام خمینی، پیروی کنند.
از سوی دیگر، با جنگ های خانمان برانداز میان تنظیم های قدرت طلب مجاهدین، امریکا به آسانی می توانست ادامه پروژه خود در افغانستان را عملیاتی کند؛ ضمن آنکه این امر، به سود پاکستان هم بود؛ زیرا مانع از تشکیل یک حکومت مقتدر و متمرکز در کابل می شد که پاکستان، همیشه با آن مخالف بوده است.
پس از آنکه عملکرد مجاهدین، مردم افغانستان را از آن گروه ها رویگردان کرد. امریکا به کمک هم پیمانانش در منطقه به ویژه اعراب و پاکستان، پروژه مخوف تر دیگری به نام طالبان را وارد بازی کرد تا برای همیشه اسلام و جهاد و مفاهیم مقدس و متعالی دیگری از این نوع را بدنام کند و جامعه را مهیای پذیرش الگوی حکومت داری مورد نظر امریکا سازد.
با این حساب، صلحی که این روزها امریکا به دنبال انعقاد آن با طالبان است، جدای از جنگی که امریکا دیروز برای سرنگونی طالبان به راه انداخت و حتی پیشتر از آن، حمایت واشنگتن از جریان های جهادی و تروریستی بین المللی، نیست و هدف از آن، تحقق پروژه های بلندمدت امریکا در افغانستان و منطقه است؛ پروژه هایی که همه مراحل آن از حمایت از تروریست های بین المللی در برابر شوروی تا امروز، هرگز به نفع مردم افغانستان نبوده است.
در برابر این رویکرد، رویکرد ایران قرار دارد که محور آن، مردم و دولت افغانستان است. ایران طی تنها چند روز فعالیت در روند صلح افغانستان، گام های بزرگ و مهمی در این مسیر برداشته است؛ گام هایی که همگی با هماهنگی و حمایت دولت افغانستان صورت می گیرد و هدف از آن، استقرار صلح و ثبات در افغانستان و به تبع آن، در منطقه است نه همانند امریکا روی صحنه آوردن پرده های پی در پی بحران و بی ثباتی.
بنابراین، ایران و امریکا در روند صلح افغانستان، دو راه برای تحقق یک هدف مشترک یعنی صلح و ثبات در کشور ما نیستند؛ بلکه دو هدف متقابل و متضاد اند. ایران در صدد ایجاد صلح است؛ زیرا آن را به سود صلح و ثبات در منطقه می داند؛ اما امریکا در پی ایجاد بحران و بی ثباتی های مداوم در منطقه غرب آسیاست تا هژمونی واشنگتن در درازمدت، تأمین شود.
در این میان، دولت افغانستان به آسانی می تواند میان این دو رویکرد، یکی را برگزیند؛ گزینه ای که بتواند به بحران ۲۷ ساله ای که امریکایی ها به وجود آورده اند، پایان دهد و مسیر صلح و ثبات دایمی در افغانستان را هموار سازد تا در سایه آن، همه کشورهای همسایه و منطقه و قدرت های ذینفع بین المللی بتوانند از منافع مشروع خود، بهره مند شوند، بدون آنکه منطقه غرب آسیا هزینه های سنگین ناشی از بی ثباتی های تحمیلی از خارج را بپردازد.
آقای شمخانی گفته است:"به دنبال کمک به دولت افغانستان برای تحقق ثبات در این کشور هستیم. طالبان نیز به دنبال این هستند که بتوانند با دولت افغانستان به مصالحه برسند. در این راستا جمهوری اسلامی به دلیل نیات صلح طلبی و عدم سلطه‌گری می‌خواهد به دولت افغانستان کمک کند تا به یک فرمول برای صلح و ثبات برسند."
او قصد ایران را در این مذاکرات، تامین امنیت منطقه دانسته است.
در همین حال امیر حاتمی؛ وزیر دفاع ایران نیز در حاشیه "همایش بین‌المللی امنیت در غرب آسیا" در تهران، هدف ایران را از وارد شدن به مذاکرات صلح افغانستان، "خیرخواهی و با هماهنگی دولت افغانستان به منظور بازگشت صلح و ثبات به این کشور" خوانده است.
ناظران مسایل افغانستان و منطقه می گویند که ایران و امریکا در روند صلح افغانستان هم مانند سایر مسایل مبتلابه منطقه و جهان، رویکردها و راهبردهای متفاوتی را دنبال می کنند.
بر بنیاد این برداشت، امریکا حتی از زمان اشغال افغانستان توسط شوروی پیشین، در پوشش حمایت از گروه های مجاهدین، بر اساس یک استراتژی بلندمدت چندده ساله، از گروه های تروریستی و تکفیری خارجی حمایت می کرد. نخستین هسته های شبکه تروریستی القاعده در همان زمان از راه پاکستان، توسط امریکا در افغانستان، ریشه گرفت و روز به روز بر قدرت آنها افزوده شد.
به دنبال خروج نیروهای اشغالگر شوروی از افغانستان و سقوط رژيم کمونیستی مورد حمایت مسکو در کابل، مجاهدین وارد جنگ خونین قدرت شدند؛ چیزی که بی تردید، امریکا و برخی قدرت های همسو با آن مانند رژيم های عرب خاور میانه و پاکستان از آن حمایت می کردند. امریکا نمی خواست مجاهدین با تشکیل دولت اسلامی در افغانستان، از الگوی حکومت انقلابی ایران به رهبری امام خمینی، پیروی کنند.
از سوی دیگر، با جنگ های خانمان برانداز میان تنظیم های قدرت طلب مجاهدین، امریکا به آسانی می توانست ادامه پروژه خود در افغانستان را عملیاتی کند؛ ضمن آنکه این امر، به سود پاکستان هم بود؛ زیرا مانع از تشکیل یک حکومت مقتدر و متمرکز در کابل می شد که پاکستان، همیشه با آن مخالف بوده است.
پس از آنکه عملکرد مجاهدین، مردم افغانستان را از آن گروه ها رویگردان کرد. امریکا به کمک هم پیمانانش در منطقه به ویژه اعراب و پاکستان، پروژه مخوف تر دیگری به نام طالبان را وارد بازی کرد تا برای همیشه اسلام و جهاد و مفاهیم مقدس و متعالی دیگری از این نوع را بدنام کند و جامعه را مهیای پذیرش الگوی حکومت داری مورد نظر امریکا سازد.
با این حساب، صلحی که این روزها امریکا به دنبال انعقاد آن با طالبان است، جدای از جنگی که امریکا دیروز برای سرنگونی طالبان به راه انداخت و حتی پیشتر از آن، حمایت واشنگتن از جریان های جهادی و تروریستی بین المللی، نیست و هدف از آن، تحقق پروژه های بلندمدت امریکا در افغانستان و منطقه است؛ پروژه هایی که همه مراحل آن از حمایت از تروریست های بین المللی در برابر شوروی تا امروز، هرگز به نفع مردم افغانستان نبوده است.
در برابر این رویکرد، رویکرد ایران قرار دارد که محور آن، مردم و دولت افغانستان است. ایران طی تنها چند روز فعالیت در روند صلح افغانستان، گام های بزرگ و مهمی در این مسیر برداشته است؛ گام هایی که همگی با هماهنگی و حمایت دولت افغانستان صورت می گیرد و هدف از آن، استقرار صلح و ثبات در افغانستان و به تبع آن، در منطقه است نه همانند امریکا روی صحنه آوردن پرده های پی در پی بحران و بی ثباتی.
بنابراین، ایران و امریکا در روند صلح افغانستان، دو راه برای تحقق یک هدف مشترک یعنی صلح و ثبات در کشور ما نیستند؛ بلکه دو هدف متقابل و متضاد اند. ایران در صدد ایجاد صلح است؛ زیرا آن را به سود صلح و ثبات در منطقه می داند؛ اما امریکا در پی ایجاد بحران و بی ثباتی های مداوم در منطقه غرب آسیاست تا هژمونی واشنگتن در درازمدت، تأمین شود.
در این میان، دولت افغانستان به آسانی می تواند میان این دو رویکرد، یکی را برگزیند؛ گزینه ای که بتواند به بحران ۲۷ ساله ای که امریکایی ها به وجود آورده اند، پایان دهد و مسیر صلح و ثبات دایمی در افغانستان را هموار سازد تا در سایه آن، همه کشورهای همسایه و منطقه و قدرت های ذینفع بین المللی بتوانند از منافع مشروع خود، بهره مند شوند، بدون آنکه منطقه غرب آسیا هزینه های سنگین ناشی از بی ثباتی های تحمیلی از خارج را بپردازد.
