اشرف غنی؛ رئیس جمهور قبل از ظهر روز شنبه در دیدار با ناصر جنجوعه؛ مشاور امنیت ملی پاکستان در ارگ، از نخست وزیر پاکستان به منظور آغاز مذاکرات دولت با دولت، برای سفر به کابل، دعوت کرد.
در این دیدار که در قصر دلگشای ارگ ریاست جمهوری انجام شد، دوطرف، پیرامون پیشنهاد صلح افغانستان به طالبان و چگونگی آغاز مذاکرات همه جانبه با پاکستان بحث و تبادل نظر کردند.
در این دیدار ضمن بحث روی اهمیت و اثرگذاری اتصال و همکاری های منطقه ای به ویژه میان دو کشور، در خصوص اقتصاد مجرمانه و فعالیت شبکه های تروریستی و راه های مبارزه با آنها نیز بحث شد.
گفتنی است که پیشنهاد مذاکرات دولت- دولت، از سوی اشرف غنی؛ رییس جمهور، در دومین نشست روند کابل، به عنوان یکی از راهکارها برای پایان دادن به مداخلات پاکستان در امور افغانستان و حمایت آن کشور از تروریزم، مطرح شده بود.
آقای غنی از زمان رسیدن به ریاست جمهوری، بارها خواستار مذاکرات «صلح» با پاکستان شده است. او در اوایل حکومت خود، گام های مهمی را نیز در این زمینه برداشت؛ از برگزیدن پاکستان به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی خود و دیدار با فرماندهان نظامی پاکستان در راولپندی که برخلاف نورم ها و عرف دیپلماتیک بود و واکنش های منفی وسیعی را در داخل کشور برانگیخت تا تعلیق برخی تفاهمنامه های همکاری نظامی با هند و به تأخیر انداختن آگاهانه سفر به دهلی نو.
آقای غنی در این زمینه حتی اقدام های بحث برانگیزتر دیگری نیز انجام داد؛ از جمله توافق سازمان های استخباراتی دو کشور برای همکاری دوجانبه در راستای آنچه جنگ با تروریزم و مقابله با تهدیدهای مشترک عنوان شد. این تصمیم اما در پی واکنش های وسیع و گسترده مردم، ناظران مسایل امنیتی و اطلاعاتی و مقام های سابق و فعالان سیاسی در افغانستان، در نهایت از جانب ارگ ریاست حمهوری، انکار شد و معلق، ناکام و ناتمام باقی ماند.
با این حال، علیرغم همه این اقدامات، پاسخ پاکستان، همچنان استمرار حمایت از تروریزم و دخالت در امور داخلی افغانستان به منظور ایجاد ناامنی های خونین و مرگبار و ویرانگر بود.
با وجود همه اینها اما از دید کابل، صلح با پاکستان، همچنان کلیدی ترین راه حل بحران امنیتی جاری در افغانستان است و تا زمانی که این مهم، محقق نشده، هیچ چشم اندازی برای پایان جنگ و استقرار صلح و ثبات در کشور ما وجود ندارد.
از نظر آقای غنی، صلح با پاکستان، پیش نیاز صلح با طالبان و سایر جریان های تروریستی است و تا زمانی که اسلام آباد، اطمینان پیدا نکرده است که اهداف و منافع آن کشور، از مسیری غیر از حمایت از تروریزم در افغانستان، تأمین و فراهم خواهد شد، دست از حمایت همه جانبه از تروریزم برنخواهد داشت و به این ترتیب، تلاش افغانستان برای صلح با تروریست های طالبان و دیگر گروه های تروریستی مورد حمایت اسلام آباد، بی اثر خواهد بود.
با این حساب، گفتگوی دولت- دولت میان افغانستان و پاکستان، نیمه پنهان روند صلح با طالبان است که البته به دلایل سیاسی، کمتر به دید آمده است.
این برداشتی دقیق و مطابق با واقعیت های جاری است؛ اما تصور نمی شود که با شرایط مد نظر دولت کابل در زمینه آغاز مذاکرات همه جانبه صلح با اسلام آباد، قابل دستیابی باشد.
برای نیل به این هدف، نخستین مسأله این است که کابل بر رویکردهای پیشین همه رژيم های سیاسی مسلط بر افغانستان در قبال پاکستان، در طول ۷۰ سال گذشته، خط بطلان بکشد و اذعان کند که دشمنی دیرینه کابل با اسلام آباد، یک اشتباه استراتژيک بوده است.
نکته مهم این است که پاکستان هیچگاه با یک موضع گیری سیاسی ساده کابل در پذیرش اشتباه دیرینه سیاست خارجی افغانستان در زمینه پاکستان، اقناع نخواهد شد؛ بنابراین، افغانستان باید گام های عملی محسوس و قابل اندازه گیری بردارد که اصلی ترین قدم، عبور از تابوی گفتگوناپذیری معضل حقوقی دیورند است.
وقتی آقای غنی اعلام می کند که حاضر است در تمام سطوح، مذاکرات همه جانبه و بی قید و شرطی را با پاکستان آغاز کند، این امر می بایست شامل مساله دیورند هم بشود و این رمز عبور عادی سازی رابطه با پاکستان و تحقق رویای صلح اشرف غنی با پاکستان است؛ اقدامی که بی تردید، مسیر تاریخ را تغییر خواهد داد.
کابل همچنین باید این واقعیت را بپذیرد که شراکت استراتژيک با هند، با توجه به ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک غیر قابل کنترل افغانستان با پاکستان، برای کشور ما هزینه سنگینی دارد و در این راستا سیاست خارجی افغانستان باید به گونه ای سامان دهی شود که دوستی با هند، لزوما به معنای دشمنی با پاکستان نباشد و اسلام آباد از این جهت، اطمینان حاصل کند.
در این دیدار که در قصر دلگشای ارگ ریاست جمهوری انجام شد، دوطرف، پیرامون پیشنهاد صلح افغانستان به طالبان و چگونگی آغاز مذاکرات همه جانبه با پاکستان بحث و تبادل نظر کردند.
در این دیدار ضمن بحث روی اهمیت و اثرگذاری اتصال و همکاری های منطقه ای به ویژه میان دو کشور، در خصوص اقتصاد مجرمانه و فعالیت شبکه های تروریستی و راه های مبارزه با آنها نیز بحث شد.
گفتنی است که پیشنهاد مذاکرات دولت- دولت، از سوی اشرف غنی؛ رییس جمهور، در دومین نشست روند کابل، به عنوان یکی از راهکارها برای پایان دادن به مداخلات پاکستان در امور افغانستان و حمایت آن کشور از تروریزم، مطرح شده بود.
آقای غنی از زمان رسیدن به ریاست جمهوری، بارها خواستار مذاکرات «صلح» با پاکستان شده است. او در اوایل حکومت خود، گام های مهمی را نیز در این زمینه برداشت؛ از برگزیدن پاکستان به عنوان نخستین مقصد سفر خارجی خود و دیدار با فرماندهان نظامی پاکستان در راولپندی که برخلاف نورم ها و عرف دیپلماتیک بود و واکنش های منفی وسیعی را در داخل کشور برانگیخت تا تعلیق برخی تفاهمنامه های همکاری نظامی با هند و به تأخیر انداختن آگاهانه سفر به دهلی نو.
آقای غنی در این زمینه حتی اقدام های بحث برانگیزتر دیگری نیز انجام داد؛ از جمله توافق سازمان های استخباراتی دو کشور برای همکاری دوجانبه در راستای آنچه جنگ با تروریزم و مقابله با تهدیدهای مشترک عنوان شد. این تصمیم اما در پی واکنش های وسیع و گسترده مردم، ناظران مسایل امنیتی و اطلاعاتی و مقام های سابق و فعالان سیاسی در افغانستان، در نهایت از جانب ارگ ریاست حمهوری، انکار شد و معلق، ناکام و ناتمام باقی ماند.
با این حال، علیرغم همه این اقدامات، پاسخ پاکستان، همچنان استمرار حمایت از تروریزم و دخالت در امور داخلی افغانستان به منظور ایجاد ناامنی های خونین و مرگبار و ویرانگر بود.
با وجود همه اینها اما از دید کابل، صلح با پاکستان، همچنان کلیدی ترین راه حل بحران امنیتی جاری در افغانستان است و تا زمانی که این مهم، محقق نشده، هیچ چشم اندازی برای پایان جنگ و استقرار صلح و ثبات در کشور ما وجود ندارد.
از نظر آقای غنی، صلح با پاکستان، پیش نیاز صلح با طالبان و سایر جریان های تروریستی است و تا زمانی که اسلام آباد، اطمینان پیدا نکرده است که اهداف و منافع آن کشور، از مسیری غیر از حمایت از تروریزم در افغانستان، تأمین و فراهم خواهد شد، دست از حمایت همه جانبه از تروریزم برنخواهد داشت و به این ترتیب، تلاش افغانستان برای صلح با تروریست های طالبان و دیگر گروه های تروریستی مورد حمایت اسلام آباد، بی اثر خواهد بود.
با این حساب، گفتگوی دولت- دولت میان افغانستان و پاکستان، نیمه پنهان روند صلح با طالبان است که البته به دلایل سیاسی، کمتر به دید آمده است.
این برداشتی دقیق و مطابق با واقعیت های جاری است؛ اما تصور نمی شود که با شرایط مد نظر دولت کابل در زمینه آغاز مذاکرات همه جانبه صلح با اسلام آباد، قابل دستیابی باشد.
برای نیل به این هدف، نخستین مسأله این است که کابل بر رویکردهای پیشین همه رژيم های سیاسی مسلط بر افغانستان در قبال پاکستان، در طول ۷۰ سال گذشته، خط بطلان بکشد و اذعان کند که دشمنی دیرینه کابل با اسلام آباد، یک اشتباه استراتژيک بوده است.
نکته مهم این است که پاکستان هیچگاه با یک موضع گیری سیاسی ساده کابل در پذیرش اشتباه دیرینه سیاست خارجی افغانستان در زمینه پاکستان، اقناع نخواهد شد؛ بنابراین، افغانستان باید گام های عملی محسوس و قابل اندازه گیری بردارد که اصلی ترین قدم، عبور از تابوی گفتگوناپذیری معضل حقوقی دیورند است.
وقتی آقای غنی اعلام می کند که حاضر است در تمام سطوح، مذاکرات همه جانبه و بی قید و شرطی را با پاکستان آغاز کند، این امر می بایست شامل مساله دیورند هم بشود و این رمز عبور عادی سازی رابطه با پاکستان و تحقق رویای صلح اشرف غنی با پاکستان است؛ اقدامی که بی تردید، مسیر تاریخ را تغییر خواهد داد.
کابل همچنین باید این واقعیت را بپذیرد که شراکت استراتژيک با هند، با توجه به ۱۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک غیر قابل کنترل افغانستان با پاکستان، برای کشور ما هزینه سنگینی دارد و در این راستا سیاست خارجی افغانستان باید به گونه ای سامان دهی شود که دوستی با هند، لزوما به معنای دشمنی با پاکستان نباشد و اسلام آباد از این جهت، اطمینان حاصل کند.
