فردا جمعه (۴ حوت) هرات میزبان یکی از مهم ترین تحولات اقتصادی چنددهه اخیر افغانستان خواهد بود.
رهبران و مقام های ارشد چهار کشور منطقه یعنی ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند برای افتتاح پروژه خط انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و هند موسوم به «تاپی» گرد هم می آیند.
سخنگویان دولتی افغانستان، از این رویداد به مثابه «جشنی ملی» یاد کرده و نوید روزهای خوب برای اقتصاد افغانستان را داده اند.
این رویداد همچنین در راستای رویاهای بلندپراوازانه اشرف غنی؛ رییس جمهور، ارزیابی می شود که در پی تبدیل افغانستان به چهارراه همکاری های اقتصادی و نقطه اتصال اقتصادهای آسیایی با جهان است.
توافقنامه طرح هشت میلیارد دالری تاپی در اواخر سال ۲۰۱۱ میلادی امضا شد؛ طرحی که سالانه ظرفیت انتقال بیش از ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز را دارد. افغانستان در این پروژه سهم ۲۵ درصدی دارد.
این خط لوله گاز بعد از ۱۴۷ کیلومتر در خاک ترکمنستان، وارد افغانستان می شود و با عبور از ولایت های هرات، فراه، قندهار و هلمند وارد پاکستان و بعد هند می‌شود.
انتظار می رود که این خط لوله گاز در داخل افغانستان برای ۱۲ هزار نفر فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند و بخشی از نیازهای افغانستان به انرژی گاز را نیز مرتفع سازد.
افزون بر این، افغانستان انتظار دارد، از مجرای حق العبوری که از کشورهای طرف قرارداد داد و ستد گاز دریافت می کند، سالانه میلیون ها دالر درآمد کسب کند.
اینها مواردی هستند که افغانستان، علی الحساب در پی دست یافتن به آن است و وقتی کار عملی این پروژه رسما آغاز شود، در دستیابی به این میزان از امتیاز و منابع، تردیدی وجود نخواهد داشت؛ اما برای کشور توسعه نیافته ای مانند افغانستان، این امتیازها بدون تردید کافی نخواهد بود.
کابل در پی دستیابی به سودهای کلانتری در سایه عبور خط لوله تاپی از خاک افغانستان است.
بر پایه نموداری که متخصصان پروژه عظیم و درازمدت تاپی، ترسیم کرده اند سه تا از ناامن ترین ولایت های جنوبی و غربی افغانستان به علاوه هرات، از جمله مناطقی اند که خط لوله تاپی می بایست از آنها عبور کرده و وارد پاکستان شده و از آنجا به هند برود.
بنابراین یکی از اصلی ترین نگرانی ها که همواره مانعی بزرگ در برابر اجرایی شدن این پروژه، محسوب می شده، ناامنی های وسیع و سنگینی است که بر این بخش ها از خاک افغانستان مدام استمرار داشته است.
افغانستان امیدوار است با به جریان انداختن عملی این پروژه، کشورهای طرف قرارداد را به یک همکاری امنیتی به بهانه تامین امنیت خط لوله گاز تاپی نیز ترغیب کند.
در این میان، بازهم نگاه اصلی به پاکستان و ترکمنستان است.
پاکستان، متهم ردیف اول ناامنی های افغانستان محسوب می شود و اکنون یکی سردترین و پرتنش ترین روابط سیاسی خود را با کابل و متحد آن واشنگتن، تجربه می کند.
افزون بر این، دشمنی دیرینه و سنتی پاکستان و هند نیز روی آینده این طرح بزرگ منطقه ای، سایه انداخته است.
ترکمنستان نیز پیش از این، بنا به هر دلیلی، میزبان مذاکرات صلح بوده و به ویژه در زمان سلطه رژیم طالبان در افغانستان، سعی کرد تا برخی مشکلات دولت اسلامی به رهبری مجاهدین و رژیم امارت اسلامی طالبان که بر بخش های وسیعی از کشور، حاکمیت داشت را کاهش دهد.
از جانب دیگر، یکی از مهم ترین امتیازات پروژه تاپی این است که هر یک از چهار کشور طرف قرارداد در این پروژه عظیم، سودهای بزرگی را نصیب می شوند و با به جریان افتادن عملی آن، همه طرف ها ذینفع خواهند بود؛ بنابراین، تصور نمی شود هیچیک از آنها در خصوص فراهم شدن زمینه های امنیتی آغاز مراحل اجرایی آن، رغبت و اشتیاق نداشته باشد.
با این حساب افغانستان در نظر دارد در سایه این پروژه، برای آغاز دیگر پروژه های بزرگ عمرانی، بازسازي، توسعه اقتصادی و تولید و تجارت و ترانزیت در افغانستان، زمینه سازی کرده و تاپی را به مثابه یک استارت و آغاز عملیاتی سازی این رویای بزرگ در نظر آورد.
افزون بر این، کارشناسان پیش بینی می کنند که این خط لوله، زمینه پیوندهای عمیق تر سیاسی در سایه تقویت مناسبات و داد و ستدهای تجاری و اقتصادی را میان کشورهای منطقه به ویژه پاکستان و افغانستان و همچنین پاکستان و هند فراهم خواهد کرد.
رهبران و مقام های ارشد چهار کشور منطقه یعنی ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند برای افتتاح پروژه خط انتقال گاز طبیعی ترکمنستان از مسیر افغانستان به پاکستان و هند موسوم به «تاپی» گرد هم می آیند.
سخنگویان دولتی افغانستان، از این رویداد به مثابه «جشنی ملی» یاد کرده و نوید روزهای خوب برای اقتصاد افغانستان را داده اند.
این رویداد همچنین در راستای رویاهای بلندپراوازانه اشرف غنی؛ رییس جمهور، ارزیابی می شود که در پی تبدیل افغانستان به چهارراه همکاری های اقتصادی و نقطه اتصال اقتصادهای آسیایی با جهان است.
توافقنامه طرح هشت میلیارد دالری تاپی در اواخر سال ۲۰۱۱ میلادی امضا شد؛ طرحی که سالانه ظرفیت انتقال بیش از ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز را دارد. افغانستان در این پروژه سهم ۲۵ درصدی دارد.
این خط لوله گاز بعد از ۱۴۷ کیلومتر در خاک ترکمنستان، وارد افغانستان می شود و با عبور از ولایت های هرات، فراه، قندهار و هلمند وارد پاکستان و بعد هند می‌شود.
انتظار می رود که این خط لوله گاز در داخل افغانستان برای ۱۲ هزار نفر فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند و بخشی از نیازهای افغانستان به انرژی گاز را نیز مرتفع سازد.
افزون بر این، افغانستان انتظار دارد، از مجرای حق العبوری که از کشورهای طرف قرارداد داد و ستد گاز دریافت می کند، سالانه میلیون ها دالر درآمد کسب کند.
اینها مواردی هستند که افغانستان، علی الحساب در پی دست یافتن به آن است و وقتی کار عملی این پروژه رسما آغاز شود، در دستیابی به این میزان از امتیاز و منابع، تردیدی وجود نخواهد داشت؛ اما برای کشور توسعه نیافته ای مانند افغانستان، این امتیازها بدون تردید کافی نخواهد بود.
کابل در پی دستیابی به سودهای کلانتری در سایه عبور خط لوله تاپی از خاک افغانستان است.
بر پایه نموداری که متخصصان پروژه عظیم و درازمدت تاپی، ترسیم کرده اند سه تا از ناامن ترین ولایت های جنوبی و غربی افغانستان به علاوه هرات، از جمله مناطقی اند که خط لوله تاپی می بایست از آنها عبور کرده و وارد پاکستان شده و از آنجا به هند برود.
بنابراین یکی از اصلی ترین نگرانی ها که همواره مانعی بزرگ در برابر اجرایی شدن این پروژه، محسوب می شده، ناامنی های وسیع و سنگینی است که بر این بخش ها از خاک افغانستان مدام استمرار داشته است.
افغانستان امیدوار است با به جریان انداختن عملی این پروژه، کشورهای طرف قرارداد را به یک همکاری امنیتی به بهانه تامین امنیت خط لوله گاز تاپی نیز ترغیب کند.
در این میان، بازهم نگاه اصلی به پاکستان و ترکمنستان است.
پاکستان، متهم ردیف اول ناامنی های افغانستان محسوب می شود و اکنون یکی سردترین و پرتنش ترین روابط سیاسی خود را با کابل و متحد آن واشنگتن، تجربه می کند.
افزون بر این، دشمنی دیرینه و سنتی پاکستان و هند نیز روی آینده این طرح بزرگ منطقه ای، سایه انداخته است.
ترکمنستان نیز پیش از این، بنا به هر دلیلی، میزبان مذاکرات صلح بوده و به ویژه در زمان سلطه رژیم طالبان در افغانستان، سعی کرد تا برخی مشکلات دولت اسلامی به رهبری مجاهدین و رژیم امارت اسلامی طالبان که بر بخش های وسیعی از کشور، حاکمیت داشت را کاهش دهد.
از جانب دیگر، یکی از مهم ترین امتیازات پروژه تاپی این است که هر یک از چهار کشور طرف قرارداد در این پروژه عظیم، سودهای بزرگی را نصیب می شوند و با به جریان افتادن عملی آن، همه طرف ها ذینفع خواهند بود؛ بنابراین، تصور نمی شود هیچیک از آنها در خصوص فراهم شدن زمینه های امنیتی آغاز مراحل اجرایی آن، رغبت و اشتیاق نداشته باشد.
با این حساب افغانستان در نظر دارد در سایه این پروژه، برای آغاز دیگر پروژه های بزرگ عمرانی، بازسازي، توسعه اقتصادی و تولید و تجارت و ترانزیت در افغانستان، زمینه سازی کرده و تاپی را به مثابه یک استارت و آغاز عملیاتی سازی این رویای بزرگ در نظر آورد.
افزون بر این، کارشناسان پیش بینی می کنند که این خط لوله، زمینه پیوندهای عمیق تر سیاسی در سایه تقویت مناسبات و داد و ستدهای تجاری و اقتصادی را میان کشورهای منطقه به ویژه پاکستان و افغانستان و همچنین پاکستان و هند فراهم خواهد کرد.
