روابط رئیس جمهور و والی بلخ؛ سرد یا گرم؟!

برخی خبرها از روابط نزدیک تر رئیس جمهور غنی با استاد عطا حکایت می کنند و در این زمینه اظهارات اخیر سخنگوی والی بلخ قابل دقت است.
سخنگوی مقام ولایت بلخ از بهبود روابط میان والی این ولایت و رییس جمهور سخن می گوید.
"منیر فرهاد، سخنگوی والی بلخ، پیرامون سفر اخیر رییس جمهور به این ولایت، از بهتر شدن روز به روز روابط میان غنی و عطا اظهار خشنودی نموده و نتایج مذاکرات هر دو جناح را تا به حال مثبت می داند.
به گفته وی، هرچند مناسبات آقای غنی و نور در گذشته خوب نبود، اما روز به روز شاهد بهتر شدن روابط میان آنها هستیم و این روابط روز به روز نزدیک تر می شود."
روابط نزدیک تر و گرم تر! به نظر می رسد اصل قضیه نیز در همین دو وضعیت نهفته باشد؛ یکی اینکه چرا این روابط دور بود و دیگر آنکه چه عاملی سبب نزدیکی آن شده است؟ یکی از دلائل دوری را که آگاهان به آن اشاره می کنند، نگاه مثبت عطا محمد نور به ریاست اجرائیه کشور از بدو تشکیل حکومت وحدت ملی و پیش از آن می باشد.
داکتر عبدالله از آنجا که یکی از رهبران دوران جهاد و از هم حزبی های عطا محمد نور در پیش و پس از جهاد بود و به همین دلیل نیز از داکتر عبدالله در دو دور انتخابات ریاست جمهوری نیز حمایت کرد، در ادامه نیز همواره مورد حمایت والی بلخ بود.
این حمایت ها از داکتر عبدالله همچنان ادامه داشت؛ تا زمانی که غنی و همفکرانش در ارگ ریاست جمهوری تصمیم بر عزل استاد عطاء از مقام ولایت بلخ گرفتند. از نظر برخی از آگاهان عطاء محمد نور در موضع تدافعی نسبتاً ضعیفی قرار گرفت؛ چون احساس می شد که داکتر عبدالله نیز در این مورد از او پشتیبانی لازم را نمی کند و این برداشت از موضع داکتر در قبال والی بلخ، عطاء محمد نور را به اتخاذ دو موضع و اقدام واداشت.
موضع اولی والی بلخ باز می گشت به تجدید نظر در رابطه خودش با داکتر عبدالله که همین کار را نیز کرد و چنانچه انتظار می رفت با اتخاذ یک موضع صریح و جدی، با داکتر عبدالله برای مدت نامعلومی خدا حافظی کرد و به همین مثابه چراغ سبزی را به رئیس جمهور غنی نشان داد و از دید آگاهان رئیس جمهور غنی نیز که منتظر و مترصد یک چنین موقعیتی بود، به خوبی پیام را دریافت و حالا دیگر صحبت از برکناری والی بلخ نبود.
اما در ربطِ به سفر رئیس جمهور به ولایت بلخ؛ به نظر می رسد این سفر فرصت طلایی ای را برای عطاء محمد فراهم آورد؛ تا بهترین بهره برداری را از آن در جهت منافع خودش و نیز تحکیم روابطش با اشرف غنی داشته باشد. بنابر گزارشها جاده‌های مزارشریف با پوسترهای بزرگ اشرف غنی تزئین شده، گروه‌های جوانان به او گل اهدا کرده‌اند و شب هم رئیس جمهوری در مهمان‌خانه دفتر سیاسی جمعیت اسلامی وابسته به آقای نور اقامت داشته است.
آگاهان پیامد سفر ریاست جمهوری به بلخ را برای هر دو طرف، عالی و مثبت ارزیابی می کنند و معتقدند که اخیرا روابط عطا محمد نور با محمد اشرف غنی در پی مذاکرات برای تقسیم قدرت به‌صورت چشمگیری بهبود یافته است. با همین رویکرد است که
یکی از همراهان آقای غنی‌ در سفر به مزارشریف می‌گوید:" برخلاف دیگر ولایت‌ها شکایت مردم در بلخ از مقام‌های محلی کمتر بوده و رفاه اجتماعی بیشتر به چشم می‌خورد."
و شبیه این اظهارات و تعارفات، دقیقاً همان چیزی است که والی بلخ به دنبال آن است؛ یعنی رساندن پیام صلح و آشتی و نیز همکاری های دوامدار به رئیس جمهور و جا باز کردن بیشتر در دل اشرف غنی و از همه مهمتر این پیام که رئیس جمهور اگر بخواهد، عطاء محمد نور به مراتب بهتر از داکتر عبدالله و امثال ایشان می تواند حکومت وی را یاری برساند و در واقع به عنوان یکی از بازوهای قوی دولت در سمت شمال ایفای نقش و وظیفه کند.
اما تعدادی از آگاهان از زاویه دیگری به قضیه رئیس جمهور و عطا محمد نور نگاه می کنند. آنان بر این باوراند:" که آمدن آقای نور به صحنه با واکنش‌های نرم و تند موافقان و مخالفان همراه بوده است. این واکنش‌ها ریشه‌های گوناگونی دارند. بعضی از این واکنش‌ها گمانی نیست که ناشی از هراس از تغییر هسته‌ای قدرت تاجیکها از مرکز به شمال و برخی نیز ناشی از این است که واکنش‌گران هراس دارند که مبادا آقای نور را اشرف غنی فرو بلعد و نقش ریاست اجرائیه را که درهرحال نماینده‌ اقتدار تاجیکها در حکومت وحدت ملی به حساب می‌آید تضعیف کند.
در هرحال، آنچه را که این واکنش‌ها روشن می‌کند این است که آقای نور پا روی بازی خطرناکی گذاشته است که خطرات احتمالی این بازی بیشتر از آنکه متوجه مردمش باشد، متوجه آینده‌ سیاسی خودش می‌باشد. یعنی اگر عطا محمد نور مانند عبدالله مات غنی شود و چیزی را که توقع می‌رود نتواند بدست بیاورد بی‌گمان به مهره‌ای سوخته‌ای تبدل خواهد شد که درآن صورت نفع آن به هم حزبی های معترض آقای نور خواهد رسید. ولی اگر عطا محمد نور برخلاف عبدالله عبدالله بتواند سرفراز از این آزمون برآید، گمانی نیست که هسته‌ قدرت را در میان تاجیکها به نفع خود تغییر خواهد داد، که در این صورت، معترضان به آقای نور به شمول عبدالله عبدالله در صحنه‌ای سیاست مغلوب آقای نور خواهند شد."
در هر حال، هر دو دیدگاه بالا با هم منافات ندارند و می توانند در کنار همدیگر مطرح باشند و اما اینکه کدام یک از رئیس جمهور و والی بلخ توانایی سیاسی بهره کشی از همدیگر را در جهت اهداف خویش دارند و برگ برنده بازی در دست کدام یک قرار دارد، باید منتظر گذر زمان و آینده بود.