جواد ظریف؛ وزیر خارجه ایران که به هند سفر کرده، درباره تصویب طرح تمدید تحریم های ۱۰ ساله در مجلس سنای امریکا گفته است که این طرح "در صورتی که به امضای رئیس جمهور امریکا هم برسد اثر اجرایی ندارد".
آقای ظریف پیش از این تمدید تحریم‌های ۱۰ ساله را "مغایر برجام" خوانده بود.
شماری از نمایندگان مجلس ایران اجرایی شدن تمدید تحریم های را "نقض" توافق اتمی برجام خوانده‌اند. یک عضو هیات رئیسه مجلس گفته است که برخی از نمایندگان در پی تصویب طرحی سه فوریتی هستند تا در صورت تایید نهایی طرح تمدید تحریم های ۱۰ ساله، دولت ایران را مکلف کند به اجرای توافق برجام پایان دهد.
مقام های امریکا گفته‌اند که مواردی که اجرای آن بر اساس برجام متوقف شده بود، همچنان متوقف خواهد ماند.
کاخ سفید گفته که باراک اوباما، طرح تمدید قانون تحریم‌های ایران را امضا می کند؛ اما تحریم‌های اتمی، مطابق توافق برجام اجرا نخواهد شد.
کارشناسان هم پیش بینی نمی کنند که امضای داماتو از سوی رییس جمهوری امریکا، کلیت برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به برجام را به خطر بیاندازد و مسیر تازه ای را در این روند ایجاد کند؛ اما شکی وجود ندارد که این اقدام، دامنه بدگمانی ها نسبت به آینده این توافق تاریخی را به شدت گسترش داده و به منتقدان سرسخت این توافق به ویژه در ایران، این امکان را اعطا خواهد کرد که بی پرواتر و بی محاباتر از همیشه، به انتقادات خود از این توافق ادامه دهند و به این ترتیب، فشارهای سنگینی را بر هواداران آن وارد کنند.
اثر دیگر این اقدام دولت امریکا، افزایش بی اعتمادی های گسترده نسبت به پایداری واشنگتن بر تعهدات بین المللی این کشور از جمله برجام خواهد بود.
اگر دولت کنونی امریکا که همواره یکی از دستاوردهای بزرگ خود را دستیابی به توافقی برای حل و فصل برنامه اتمی ایران، عنوان کرده، نتواند تضمین های قوی و محکمی را برای استمرار این دستاورد و حمایت از آن در دولت آینده امریکا، به وجود آورده و به سایر طرف های این توافق، در این خصوص، اطمینان دهد، بی تردید این امر، حتی شرکای نزدیک و استراتژيک واشنگتن در معاملات بزرگ بین المللی مانند برجام را نسبت به این کشور، بی باور خواهد کرد و این امر، ضربه سختی برای سایر برنامه های دولت امریکا در ابعاد جهانی خواهد بود.
این امر به خصوص در شرایطی که جامعه بین المللی هنوز در شوک شدید ناشی از پیروزی غیر قابل پیش بینی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا به سر می برد و بسیاری از کشورها، از جمله آنها نزدیک ترین شرکا و متحدان ایالات متحده در اروپا و آسیا به درستی نمی دانند که دولت آینده امریکا به رهبری ترامپ، چه رویکردی را در قبال مسایل مهم بین المللی از جمله برجام اتخاذ خواهد کرد، نقش امریکا را در عرصه بازی های بزرگ بین المللی به شدت تضعیف کرده و متحدان این کشور را به سمت جستجو برای یافتن شرکای قابل اعتماد تازه، سوق خواهد داد.
از این منظر، تمدید داماتو، پیش از آنکه ضربه ای بر ایران و برجام باشد، اثرات جانبی بسیار مخرب و ویرانگری برای خود امریکا خواهد داشت.
با این حال، به باور آگاهان، نمی توان انکار کرد که این اقدام، حتی اگر فاقد هرگونه اثر عملی و کارکرد و پیامد اجرایی در زمینه توسعه تحریم های ضد ایرانی دولت امریکا هم باشد، نقض آشکار توافق جامع اتمی ایران و سایر طرف های این توافق محسوب می شود و نه تنها با روح برجام؛ بلکه با بخشی از مفاد روشن این توافق از جمله پیوست ۲ و ماده ۲۹ آن در تعارض قرار دارد و آن را نقض می کند.
به این ترتیب، جالب است که امریکا همچنان در نقض مکرر برجام –آنچه خود یکی از مهم ترین دستاوردهای خود در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما می خواند- نسبت به سایر شرکا و طرف های این توافق از جمله ایران، پیشگام است و به این ترتیب، کشوری که این توافق را به خطر انداخته، برخلاف تبلیغات وسیع جبهه رسانه ای غرب علیه ایران، نه جمهوری اسلامی؛ بلکه دولت امریکا است. به همین دلیل، کارشناسان هم تأکید می کنند که در این زمینه، حق با مقام های ارشد ایرانی است که می گویند هرگونه مسؤولیت ناشی از نقض مستمر و مکرر برجام، فقط و فقط بر عهده دولت امریکا است.
این در حالی است که به گزارش منابع رسانه ای، تیم ویژه دونالد ترامپ؛ رییس جمهوری منتخب امریکا که مأمور انتقال قدرت است، اخیرا تماس هایی با برخی از اعضای کنگره امریکا برقرار و با آنها در خصوص وضع تحریم های غیر هسته ای تازه بر علیه ایران، رایزنی کرده است.
در صورت درست بودن این خبر، آگاهان می گویند خطری که از ناحیه دولت امریکا، آینده برجام را تهدید می کند بسیار جدی تر از آن است که تصور می شود.
