هفته گذشته رئیس اجرایی حکومت افغانستان عازم عربستان سعودی شد و از سوی مقام های عربستان سعودی مورد استقبال بی سابقه قرار گرفت.
این استقبال بی سابقه برخی ها را به داوری عجولانه واداشت و بدون آن که به انگیزه های واقعی استقبال وقوف یابند آن را گام مثبت از سوی عربستان سعودی خواندند و حتا گاهی نقطه عطف گفتند. پارهای اما استقبال گرم را با شک و تردید نگریستند و با پرسش هایی بی شماری همراه ساختند.
استقبال گرم در حالی صورت گرفت که مردم افغانستان سفر رئیس جمهور اشرف غنی را از یاد نبرده اند. رئیس جمهور اشرف غنی در نخستین روزهای احراز پست ریاست جمهوری به عربستان سعودی رفت، اما مورد استقبال چندانی قرار نگرفت، سیاست حاکمان سعودی نسبت به طالبان تغییر نکرد و حمایت حکومت سعودی و برخی متحدان آن کشور از طالبان کاهش نیافت. تاحال نیز چنین بوده و طالبان از حمایت مادی و معنوی عربستان سعودی برخوردار است و بخشی از هزینه های جنگی طالبان توسط حکام سعودی تامین می گردد.
البته این امر پوشیده ای هم نیست، کمک های حکومت سعودی را هم پاکستانی به عنوان متحد سعودی می داند و هم ایالات متحده امریکا بر آن کمک ها وقوف دارد، نیازمند است و آن کشو از متحدان سیاسی سعودی شمرده می شود، از این جهت است که نسبت به دست اندازی های آن کشور سکوت می کند و سخنی نمی گوید و اخطاری نمی دهد.
به هر حال هرچه باشد استقبال سعودی ها از مقام های افغانستانی مورد تردید و تشکیک فراوان قرار گرفت و همه از علت استقبال جویا شده اند.
گرچه سر این استقبال هنوز فاش نشده است، اما از حدس و گمان های قریب به یقین نمی توان صرف نظر کرد. چندی قبل بشار اسد رئیس جمهور سوریه با یک شبکه تلویزونی اروپایی مصاحبه ای انجام داده بود، در آن مصاحبه اظهار داشته که سعودی ها از او خواسته که در صورتی که آن کشور روابط خود با ایران را قطع کند آن کشور از حکومت بشار اسد حمایت می کند.
یعنی کمک های سعودی به بشار اسد منوط به قطع رابطه آن کشور با ایران است. تردید نباید کرد که استقبال سعودی ها از رئیس اجرایی حکومت افغانستان هم ممکن خواست های مشابهی باشد.
یعنی حکومت سعودی از حکومت افغانستان بخواهد که روابط خود با ایران را به حال تعلیق در آورد یا حداقل کاهش دهد. پرسش آنست که اگر چنین خواسته ای از سوی عربستان سعودی مطرح شده باشد می تواند از سوی حکومت افغانستان پذیرفتنی باشد؟
اگر چنانچه عربستان سعودی تمام کمک های خود به طالبان را قطع کند، با تمام قوا تلاش ورزد که از صلح میان افغانستان و طالبان حمایت کند، حتا طالبان را در پای میز مذاکره بکشاند باز هم بعید می نماید که افغانستان چنین ریسکی کند روابط خود با ایران را به حال تعلیق در آورد و یا حتا کاهش دهد.
افغانستان وقتی روی آرامش، صلح وامنیت را خواهد دید که با همسایگان خود ازدرصلح ودوستی درآید ،تمام مشکلات خود را با همسایگان خود حل کند، لذا پذیرفتن این خواست به نظر می رسد کار بسیار دشواری است واین خواسته از سوی عربستان سعودی به هیچ وجه پذیرفتنی نه خواهد بود .
خواست دیگرعربستان سعودی را می توان حدس زد. این که ممکن است این خواست مطرح شده باشد که حکومت افغانستان یا جناح عبدالله روابط خود رابا شیعیان افغانستان به حد اقل برساند یا درمبارزات سیاسی آنها را کنار بگذارد و یا آنکه همان عملی را انجام دهد که سعودی ها نسبت به شیعیان آن کشور انجام می دهد. اگر چنانچه این خواسته ای هم مطرح شده باشد بازهم آیا چنین امری شدنی وپذیرفتنی است؟
این حدس و گمان ها از این جهت مطرح می شود که سعودی ها همیشه در همین حد و حدود فکر کرده اند، تمام هم و غم شان مبارزه با شیعه ها بوده و کوشیده اند مذهب وهابیت را ترویج کنند و بزرگترین مشکل نیز شیعه ها را می دانسته اند، از این روی خواست عمده آنهآ را در همین حدود می توان صورت بندی کرد.
به هر صورت اگر چنین خواستی مطرح شده باشد باز هم از سوی حکومت افغانستان به هیچ عنوان پذیرفته نخواهد شد. اول این که افغانستان غیر از عربستان سعودی است، این جا قانون خود را دارد که با قوانین عربستان سعودی قابل مقایسه نیست. دوم این که همه ملیت های ساکن در افغانستان در در دوران رنج و محنت در کنار یکدیگر بوده اند و هیچ قومی خود را ارجح تر از دیگران ندانسته اند. سوم این که اگرچه در این کشور شیعه و سنی وجود دارد، اما سنی های این کشور همانند وهابیت سعودی چنان قشری نیاندیشیده اند که حضور شیعه ها را برنتابند و حضور این مردم را خلاف منافع و مصالح خود بیانگارند.
چهارم این که این مردم به نیکی دریافته و تجربه کرده اند که حضور جمعی این مردم سبب می شود که افغانستان راه صلاح و سلامت را طی کند، بنابراین اگر چنین خواسته هایی از سوی عربستان سعودی مطرح شده باشد یا مطرح شود پذیرفتنی نیست. لذا به استقبال حکام سعودی نیز نمی توان دل خوش داشت و آن را از روی حسن نیت تلقی کرد.
