اشرف غنی؛ رییس جمهوری و عبدالله عبدالله؛ رییس اجرایی در رأس یک هیات بلندپایه دولتی امروز راهی پولند شدند تا در نشست سران کشورهای عضو ناتو در وارسا شرکت کنند.
رییس جمهور امریکا هم از کشورهای عضو ناتو خواسته که در نشست وارسا تعهدات شان به حمایت از نیروهای امنیتی افغان را تا سال ۲۰۲۰ اعلام کنند.
نشست سران کشورهای عضو ناتو در حالی برگزار می شود که به تازگی، دیده بان شفافیت افغانستان با انتشار گزارشی اعلام کرد که فساد در نهادهای امنیتی خطر اصلی در افغانستان است.
این نهاد ضمن اظهار نگرانی از کاهش کمک های جهانی به ادارات نظامی افغانستان گفت که در برخی موارد تا ۵۰ درصد سربازان واحدهای امنیتی "خیالی" هستند.
دیده بان شفافیت افغانستان می گوید که استخدام ها و ارتقای درجه در نهادهای امنیتی براساس روابط شخصی و فسادآلود صورت می گیرد که این امر بر روحیه سربازان تأثیر منفی به جا می‌گذارد.
در این میان، شماری قابل توجه از کارشناسان مسایل امنیتی هم هستند که عقیده دارند آمار دقیق نیروهای امنیتی افغانستان به درستی، مشخص نیست و رسانه ها و مردم افغانستان در این زمینه، تقریبا هیچ گونه اطلاعات قابل اطمینانی ندارند.
نکته دیگر این است که با توجه به میزان بسیار هولناک شمار نیروهایی که همه ساله در جنگ کشته می شوند، بنا به هر دلیلی ترک خدمت می کنند و یا از وظیفه «فرار» می کنند، هیچ گزارش قناعت بخشی در مورد آمار رسمی نیروهای امنیتی در هر سال، ارائه نمی شود.
از آنسو مشخص نیست که با توجه به وخامت غیر قابل کتمان وضعیت امنیتی کشور که به اعتقاد ناظران، پس از روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، به صورت روزافزونی در حال تشدید و تقویت بوده است، به درستی روشن نیست که چه تعداد از افراد هنوز حاضر اند به نیروهای امنیتی بپیوندند و شرایط دشوار جنگ و آینده نامعلوم آن را به جان بپذیرند.
این در حالی است که در سال های گذشته، تصویر نسبتا شفاف تری در خصوص هر یک از این مسایل وجود داشت.
به عنوان نمونه، در آن زمان، این باور غالب وجود داشت که همه ساله شمار بیشتری از جوانان افغان، حاضر می شوند «داوطلبانه» به صفوف نیروهای امنیتی بپیوندند و پس از کسب آموزش های مورد نیاز، به خدمت نظام و امنیت مردم افغانستان درآیند؛ اما در دوسال اخیر، این باور عملا مورد خدشه واقع شده است؛ زیرا میزان فرار مردم به ویژه جوانان از کشور، به صورت بهت انگیزی افزایش یافته و این دقیقا ناشی از غلبه پیدا کردن نوعی احساس ترس از آینده و نگرانی از بی آیندگی محض در میان جوانان افغان بوده است.
البته به عقیده شماری از کارشناسان، عملکرد تروریست های مسلح در آماج قرار دادن شمار بیشتری از نیروهای امنیتی در سال گذشته که چندین رویداد خونین و بزرگ را رقم زد از یکسو، و کوتاهی، اهمال، بی برنامگی، سوء مدیریت، بی تفاوتی و سهل انگاری حکومت و ادارات امنیتی مرکزی در حمایت به موقع از نیروهای رزمی کشور در مناطق حساس و خطرناک از جانب دیگر هم می تواند از عوامل دیگر سرخوردگی جوانان افغان از پیوستن به صفوف نیروهای امنیتی باشد.
ادعاهای مکرر روزنامه های غربی مبنی بر فرار هزاران سرباز از صفوف نیروهای مسلح نیز اگرچه بارها از جانب دولت افغانستان، مردود اعلام شده، به عقیده تحلیلگران، از نظر روانی می تواند روی تصمیم افراد تازه برای پیوستن به نیروهای مسلح کشور، اثرگذار باشد.
بلاتکلیفی در اداره مرکزی سازمان ها و ارگان های امنیتی مانند وزارت دفاع، جا به جایی و استعفای سریع مقامات در وزارت داخله و ریاست امنیت ملی، کشمکش های سیاسی میان نظام دوقطبی افغانستان بر سر تقسیم سمت ها و گماشتن افراد به پست های حساس و همچنین مطرح شدن ادعاهایی مبنی بر وجود فساد گسترده در دستگاه های امنیتی از جمله مساله هزاران سرباز «خیالی» و نیز سوء مدیریت و دست داشتن شماری از فرماندهان پولیس در حمایت از تروریست ها، از دیگر مواردی است که به نظر می رسد وضعیت نیروهای مسلح کشور را بیشتر از پیش، دشوار کرده است.
دولت هم آگاهانه یا ناآگاهانه از ارائه تصویری شفاف و روشن از وضعیت نیروهای مسلح کشور، میزان توانایی رزمی آنها، شمار دقیق نیروها، معادله جلب و جذب و مرگ و فرار و ترک خدمت آنها و همچنین برنامه های آینده برای تشکیل یک نیروی مسلح قوی، مقتدر، پرشمار و پاک، امتناع می کند.
اینها همه مسایلی است که به باور منتقدان، حکومت افغانستان باید در نشست سران ناتو در وارسا، آن را حل کند تا به این ترتیب، هم کمک کنندگان بین المللی، بدانند که میزان اثرگذاری کمک های آنها دقیقا چقدر است و هم مردم افغانستان، تصویر شفاف تری از آینده امنیتی کشور شان داشته باشند.
رییس جمهور امریکا هم از کشورهای عضو ناتو خواسته که در نشست وارسا تعهدات شان به حمایت از نیروهای امنیتی افغان را تا سال ۲۰۲۰ اعلام کنند.
نشست سران کشورهای عضو ناتو در حالی برگزار می شود که به تازگی، دیده بان شفافیت افغانستان با انتشار گزارشی اعلام کرد که فساد در نهادهای امنیتی خطر اصلی در افغانستان است.
این نهاد ضمن اظهار نگرانی از کاهش کمک های جهانی به ادارات نظامی افغانستان گفت که در برخی موارد تا ۵۰ درصد سربازان واحدهای امنیتی "خیالی" هستند.
دیده بان شفافیت افغانستان می گوید که استخدام ها و ارتقای درجه در نهادهای امنیتی براساس روابط شخصی و فسادآلود صورت می گیرد که این امر بر روحیه سربازان تأثیر منفی به جا می‌گذارد.
در این میان، شماری قابل توجه از کارشناسان مسایل امنیتی هم هستند که عقیده دارند آمار دقیق نیروهای امنیتی افغانستان به درستی، مشخص نیست و رسانه ها و مردم افغانستان در این زمینه، تقریبا هیچ گونه اطلاعات قابل اطمینانی ندارند.
نکته دیگر این است که با توجه به میزان بسیار هولناک شمار نیروهایی که همه ساله در جنگ کشته می شوند، بنا به هر دلیلی ترک خدمت می کنند و یا از وظیفه «فرار» می کنند، هیچ گزارش قناعت بخشی در مورد آمار رسمی نیروهای امنیتی در هر سال، ارائه نمی شود.
از آنسو مشخص نیست که با توجه به وخامت غیر قابل کتمان وضعیت امنیتی کشور که به اعتقاد ناظران، پس از روی کار آمدن حکومت وحدت ملی، به صورت روزافزونی در حال تشدید و تقویت بوده است، به درستی روشن نیست که چه تعداد از افراد هنوز حاضر اند به نیروهای امنیتی بپیوندند و شرایط دشوار جنگ و آینده نامعلوم آن را به جان بپذیرند.
این در حالی است که در سال های گذشته، تصویر نسبتا شفاف تری در خصوص هر یک از این مسایل وجود داشت.
به عنوان نمونه، در آن زمان، این باور غالب وجود داشت که همه ساله شمار بیشتری از جوانان افغان، حاضر می شوند «داوطلبانه» به صفوف نیروهای امنیتی بپیوندند و پس از کسب آموزش های مورد نیاز، به خدمت نظام و امنیت مردم افغانستان درآیند؛ اما در دوسال اخیر، این باور عملا مورد خدشه واقع شده است؛ زیرا میزان فرار مردم به ویژه جوانان از کشور، به صورت بهت انگیزی افزایش یافته و این دقیقا ناشی از غلبه پیدا کردن نوعی احساس ترس از آینده و نگرانی از بی آیندگی محض در میان جوانان افغان بوده است.
البته به عقیده شماری از کارشناسان، عملکرد تروریست های مسلح در آماج قرار دادن شمار بیشتری از نیروهای امنیتی در سال گذشته که چندین رویداد خونین و بزرگ را رقم زد از یکسو، و کوتاهی، اهمال، بی برنامگی، سوء مدیریت، بی تفاوتی و سهل انگاری حکومت و ادارات امنیتی مرکزی در حمایت به موقع از نیروهای رزمی کشور در مناطق حساس و خطرناک از جانب دیگر هم می تواند از عوامل دیگر سرخوردگی جوانان افغان از پیوستن به صفوف نیروهای امنیتی باشد.
ادعاهای مکرر روزنامه های غربی مبنی بر فرار هزاران سرباز از صفوف نیروهای مسلح نیز اگرچه بارها از جانب دولت افغانستان، مردود اعلام شده، به عقیده تحلیلگران، از نظر روانی می تواند روی تصمیم افراد تازه برای پیوستن به نیروهای مسلح کشور، اثرگذار باشد.
بلاتکلیفی در اداره مرکزی سازمان ها و ارگان های امنیتی مانند وزارت دفاع، جا به جایی و استعفای سریع مقامات در وزارت داخله و ریاست امنیت ملی، کشمکش های سیاسی میان نظام دوقطبی افغانستان بر سر تقسیم سمت ها و گماشتن افراد به پست های حساس و همچنین مطرح شدن ادعاهایی مبنی بر وجود فساد گسترده در دستگاه های امنیتی از جمله مساله هزاران سرباز «خیالی» و نیز سوء مدیریت و دست داشتن شماری از فرماندهان پولیس در حمایت از تروریست ها، از دیگر مواردی است که به نظر می رسد وضعیت نیروهای مسلح کشور را بیشتر از پیش، دشوار کرده است.
دولت هم آگاهانه یا ناآگاهانه از ارائه تصویری شفاف و روشن از وضعیت نیروهای مسلح کشور، میزان توانایی رزمی آنها، شمار دقیق نیروها، معادله جلب و جذب و مرگ و فرار و ترک خدمت آنها و همچنین برنامه های آینده برای تشکیل یک نیروی مسلح قوی، مقتدر، پرشمار و پاک، امتناع می کند.
اینها همه مسایلی است که به باور منتقدان، حکومت افغانستان باید در نشست سران ناتو در وارسا، آن را حل کند تا به این ترتیب، هم کمک کنندگان بین المللی، بدانند که میزان اثرگذاری کمک های آنها دقیقا چقدر است و هم مردم افغانستان، تصویر شفاف تری از آینده امنیتی کشور شان داشته باشند.
