سیدحسین عالمی بلخی؛ وزیر مهاجرین که به تازگی از اجلاس سالانه کمیته اجرائیه کمیشنری عالی سازمان ملل (اکسکام) برگشته در کابل گفت که او در این اجلاس از کشورهای اروپایی خواسته که همه مهاجران افغانی که به اروپا پناهنده شده اند را بپذیرند.
به گفته عالمی، در اجلاس امسال نمایندگان ۱۰۰ کشور حضور داشتند و در ۵ روز نشست، دو روز آن به مهاجرین افغانستان اختصاص یافته بود.
وی تاکید کرد که در این اجلاس تلاش برای جلب و جذب همکاری های جهانی برای مهاجرین افغان صورت گرفت و نمایندگان کشورهای اشتراک کننده حمایت خود را از بازگشت دوطلبانه مهاجرین از کشورهای خارجی اعلام کردند.
وزارت مهاجرین طرح کمک ۵۵۳ میلیون دالری را نیز به جامعه جهانی پیشکش کرده است.
آقای عالمی همچنین با اشاره به بیجاشدگان قندوز گفت: ۲۰ هزار خانواده "در حدود ۱۰۰ هزار نفر" در قندوز بیجا شده و به ولایات بغلان، بدخشان، پروان، بلخ، سرپل، پنجشیر و کابل آواره شده اند.
او افزود:"وزارت امور مهاجرین هیچ پولی برای هزینه کردن به این بیجا شده‌ها ندارد و این وزارتخانه تنها هماهنگ کننده است".
با این حال، به عقیده تحلیلگران مسایل اجتماعی، بحران مهاجرت در افغانستان عمیق تر و جدی تر از آن است که با پذیرش همه شهروندان افغانستانی پناهنده شده به اروپا حل و فصل شود؛ ضمن آنکه نباید از نظر دور داشت که احتمال پذیرش درخواست پناهندگی همه پناهندگان افغان در اروپا بسیار ضعیف است؛ زیرا اتحادیه اروپا در خصوص بحران مهاجران، دچار چنددستگی عمیق و شدیدی شده است و از جانب دیگر، این اتحادیه حتی در مواردی که مورد توافق همه کشورهای عضو قرار گرفته، حق اولویت را به مهاجران سوری، عراقی و اریتره ای داده است نه افغان ها.
با این حساب، پیش بینی می شود سختی ها و دشواری های سنگینی در انتظار نزدیک به ۸۰ هزار پناهجوی افغان در کشورهای اروپایی باشد. افزون بر آنکه این روند همچنان رو به افزایش است و روزانه چندین هزار نفر دیگر نیز به این مجموعه اضافه می شوند.
با این حساب، وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان و سایر دستگاه های ذیربط به جای رسیدگی موردی به معلول ها، می بایست در خصوص مبارزه با علل و عوامل بنیادی بحران مهاجرت، راهکارها و رهیافت های ریشه ای جستجو کنند.
عمق و گستره بحران مهاجرت زمانی قابل درک خواهد بود که با استناد به اظهارات وزیر امور مهاجرین در همین نشست خبری، هم اکنون ۲۰ هزار خانواده شامل ۱۰۰ هزار نفر تنها در نتیجه جنگ های اخیر قندوز، خانه های شان را ترک گفته و به ولایت های همجوار پناهنده شده اند.
آنها نیاز به کمک های فوری و اولیه مانند غذا، دارو، سرپناه و پوشاک دارند. آنها فقیرتر از آن اند که حتی بتوانند خود را به آنسوی مرز در کشورهای همسایه برسانند.
همین امر در خصوص دیگر مناطق جنگ زده کشور نیز صادق است. هم اکنون در چندین نقطه کشور، جنگ های شدیدی میان دولت و تروریست ها در جریان است و این موضوع، بدون تردید نخستین کسانی را که مورد آسیب قرار می دهد مردم بی گناه و بی دفاع غیر نظامی است.
این همه در حالی است که وزیر امور مهاجرین، صریحا اعلام می کند که این وزارت، پول کافی برای رسیدگی به وضعیت بی پناهان نیازمند قندوز در اختیار ندارد و همه انتظارات، موکول به کمک های جامعه جهانی و سازمان های بین المللی است.
کارشناسان می گویند که بحران مهاجرت، یک مشکل عارضی و تبعی است. این معضل ناشی از بی تدبیری، سوء مدیریت و عدم کفایت سران حکومت وحدت ملی در تامین امنیت مردم، ایجاد کار و اشتغال و زندگی مبتنی بر امید به آینده است.
رهبران حکومت نتوانسته اند به هیچیک از وعده های خود به درستی و صادقانه عمل کنند و در این میان، انتظار کمک از کشورهای همسایه که میزبان میلیون ها مهاجر افغانستانی هستند و نیز کشورهای اروپایی، امری لغو و بیهوده است.
در این شکی نیست که جهان نیز بر بنیاد کنوانسیون های بین المللی در خصوص حقوق مهاجران و پناهجویان، مسؤول رسیدگی به این وضعیت هستند؛ اما مسؤول اصلی، دولت های ملی کشورهای متبوع مهاجران هستند. آنها باید با مبارزه ای ریشه ای و استراتژیک با بحران مهاجرت، زمینه های این معضل را از میان بردارند و شرایطی امن، امیدبخش و مصون برای زندگی در داخل کشورهای متبوع مهاجران ایجاد کنند.
به گفته عالمی، در اجلاس امسال نمایندگان ۱۰۰ کشور حضور داشتند و در ۵ روز نشست، دو روز آن به مهاجرین افغانستان اختصاص یافته بود.
وی تاکید کرد که در این اجلاس تلاش برای جلب و جذب همکاری های جهانی برای مهاجرین افغان صورت گرفت و نمایندگان کشورهای اشتراک کننده حمایت خود را از بازگشت دوطلبانه مهاجرین از کشورهای خارجی اعلام کردند.
وزارت مهاجرین طرح کمک ۵۵۳ میلیون دالری را نیز به جامعه جهانی پیشکش کرده است.
آقای عالمی همچنین با اشاره به بیجاشدگان قندوز گفت: ۲۰ هزار خانواده "در حدود ۱۰۰ هزار نفر" در قندوز بیجا شده و به ولایات بغلان، بدخشان، پروان، بلخ، سرپل، پنجشیر و کابل آواره شده اند.
او افزود:"وزارت امور مهاجرین هیچ پولی برای هزینه کردن به این بیجا شده‌ها ندارد و این وزارتخانه تنها هماهنگ کننده است".
با این حال، به عقیده تحلیلگران مسایل اجتماعی، بحران مهاجرت در افغانستان عمیق تر و جدی تر از آن است که با پذیرش همه شهروندان افغانستانی پناهنده شده به اروپا حل و فصل شود؛ ضمن آنکه نباید از نظر دور داشت که احتمال پذیرش درخواست پناهندگی همه پناهندگان افغان در اروپا بسیار ضعیف است؛ زیرا اتحادیه اروپا در خصوص بحران مهاجران، دچار چنددستگی عمیق و شدیدی شده است و از جانب دیگر، این اتحادیه حتی در مواردی که مورد توافق همه کشورهای عضو قرار گرفته، حق اولویت را به مهاجران سوری، عراقی و اریتره ای داده است نه افغان ها.
با این حساب، پیش بینی می شود سختی ها و دشواری های سنگینی در انتظار نزدیک به ۸۰ هزار پناهجوی افغان در کشورهای اروپایی باشد. افزون بر آنکه این روند همچنان رو به افزایش است و روزانه چندین هزار نفر دیگر نیز به این مجموعه اضافه می شوند.
با این حساب، وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان و سایر دستگاه های ذیربط به جای رسیدگی موردی به معلول ها، می بایست در خصوص مبارزه با علل و عوامل بنیادی بحران مهاجرت، راهکارها و رهیافت های ریشه ای جستجو کنند.
عمق و گستره بحران مهاجرت زمانی قابل درک خواهد بود که با استناد به اظهارات وزیر امور مهاجرین در همین نشست خبری، هم اکنون ۲۰ هزار خانواده شامل ۱۰۰ هزار نفر تنها در نتیجه جنگ های اخیر قندوز، خانه های شان را ترک گفته و به ولایت های همجوار پناهنده شده اند.
آنها نیاز به کمک های فوری و اولیه مانند غذا، دارو، سرپناه و پوشاک دارند. آنها فقیرتر از آن اند که حتی بتوانند خود را به آنسوی مرز در کشورهای همسایه برسانند.
همین امر در خصوص دیگر مناطق جنگ زده کشور نیز صادق است. هم اکنون در چندین نقطه کشور، جنگ های شدیدی میان دولت و تروریست ها در جریان است و این موضوع، بدون تردید نخستین کسانی را که مورد آسیب قرار می دهد مردم بی گناه و بی دفاع غیر نظامی است.
این همه در حالی است که وزیر امور مهاجرین، صریحا اعلام می کند که این وزارت، پول کافی برای رسیدگی به وضعیت بی پناهان نیازمند قندوز در اختیار ندارد و همه انتظارات، موکول به کمک های جامعه جهانی و سازمان های بین المللی است.
کارشناسان می گویند که بحران مهاجرت، یک مشکل عارضی و تبعی است. این معضل ناشی از بی تدبیری، سوء مدیریت و عدم کفایت سران حکومت وحدت ملی در تامین امنیت مردم، ایجاد کار و اشتغال و زندگی مبتنی بر امید به آینده است.
رهبران حکومت نتوانسته اند به هیچیک از وعده های خود به درستی و صادقانه عمل کنند و در این میان، انتظار کمک از کشورهای همسایه که میزبان میلیون ها مهاجر افغانستانی هستند و نیز کشورهای اروپایی، امری لغو و بیهوده است.
در این شکی نیست که جهان نیز بر بنیاد کنوانسیون های بین المللی در خصوص حقوق مهاجران و پناهجویان، مسؤول رسیدگی به این وضعیت هستند؛ اما مسؤول اصلی، دولت های ملی کشورهای متبوع مهاجران هستند. آنها باید با مبارزه ای ریشه ای و استراتژیک با بحران مهاجرت، زمینه های این معضل را از میان بردارند و شرایطی امن، امیدبخش و مصون برای زندگی در داخل کشورهای متبوع مهاجران ایجاد کنند.
