تقریبا همه صاحب نظران مسایل خاور میانه با این برداشت موافق اند که تا پیش از امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی، به این برنامه از سوی بسیاری از کشورهای منطقه به مثابه یک تهدید بالقوه نگاه می شد.
این نگاه البته هرگز به آن معنا نیست که ایران واقعا به دنبال ساخت سلاح های هسته ای و کشتار جمعی بوده و برنامه های اتمی تهران، ماهیت نظامی داشته است. این چیزی است که غربی ها، اسراییل و برخی قدرت های عرب منطقه، مدعی شدند؛ اما در نهایت، هیچ سندی دال بر درست بودن شایعه ایران هراسانه ای که پخش کردند نیز ارائه نتوانستند.
کشورهای منطقه، پیش از امضای توافق اتمی از زاویه دیگری به برنامه اتمی ایران به عنوان یک تهدید امنیتی نگاه می کردند. از این نظر که این برنامه اگر از طریق یک توافق جامع اتمی میان ایران و قدرت های جهانی حل و فصل نشود، در نهایت بهانه ای برای شعله ور شدن جنگ بزرگ دیگری در منطقه خواهد شد.
افغانستان نیز به ویژه پس از آنکه میزبان قدرت های غربی به لحاظ نظامی گردید و با عقد پیمان هایی حضور دایمی این قدرت ها در افغانستان محرز شد، همواره با نگرانی به برنامه اتمی ایران و تنش های برآمده از آن نگاه کرده است.
کارشناسان مسایل استراتژیک اعتقاد دارند که همانگونه که امضای توافق هسته ای میان ایران و جهان، اکنون به فرصتی بزرگ و بی مانند برای افغانستان در تمامی عرصه ها بدل شده است، ادامه این برنامه بدون توافق ایران و جهان بر این امر نیز تهدیدی بزرگ و ویرانگر به حساب می آمد.
افغانستان میزبان هزاران نیروی نظامی از کشورهایی است که در صورت عدم امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی و اگر تنش های ناشی از ادامه این برنامه در نهایت به جنگ منتهی می شد، به خودی خود ناخواسته به یکی از میدان های نبرد میان ایران و دشمنان مهاجم اش بدل می گشت.
یکی از دلایل اصلی نگرانی و مخالفت همیشگی ایرانی ها با امضای پیمان های راهبردی و امنیتی میان افغانستان و قدرت های غربی که نتیجه آن حضور نظامی درازمدت این کشورها در افغانستان است نیز ناشی از همین نگاه آینده نگرانه بوده است.
مقام های پیشین و کنونی افغانستان بارها در دیدار خود با مقامات ایرانی، به آنها اطمینان داده اند که خاک ما هیچگاه برای حمله به کشورهای همسایه و منطقه، مورد استفاده هیچ قدرت خارجی قرار نخواهد گرفت؛ اما فراموش نکنیم که در صورت وقوع جنگی به بزرگی جنگ ایران و جهان، دیگر این قول و قرارها پایدار و پابرجا نمی مانند. این چیزی است که هم افغان ها می دانند، هم ایرانی ها و هم دوستان و دشمنان این دو.
در جنگی که قرار بر وارد کردن بیشترین ضرر و ضربه به جانب مقابل باشد، نخستین چیزی که در نخستین گام، فرو می ریزد پیمان هایی است که در شرایط صلح برای دوران جنگ، منعقد شده اند. همچنین در صورت بروز هرگونه جنگی، آنچه فراوان فراهم خواهد شد، بهانه برای شکستن پیمان و پشت پا زدن به قول و قرارها است.
با این حساب، اکنون که توافق اتمی میان ایران و قدرت های جهانی امضا شده و تا چند روز دیگر مراحل حقوقی آن کاملا نهایی خواهد شد و گام های اجرایی برداشته می شود، همانطور که تهدیدی بزرگ از سر راه ایران و افغانستان و کل منطقه برداشته شده است، فرصت بزرگی نیز برای همه اطراف این قرارداد و کشورهای منطقه و همسایه از جمله افغانستان به وجود آمده است.
در سایه امتیازاتی که توافق اتمی برای ایران فراهم کرده است، افغانستان نیز می تواند تحت شرایطی تازه، امتیازات جدیدی را برای روابط دو جانبه خود با ایران، به دست آورد و این بسیار مهم است که در یک فضای صلح آمیز و اطمینان بخش، دو کشور همسایه، روابط تاریخی خود را بر مبنای مشترکات دیرینه و پایدار بنا کنند و توسعه دهند.
این نگاه البته هرگز به آن معنا نیست که ایران واقعا به دنبال ساخت سلاح های هسته ای و کشتار جمعی بوده و برنامه های اتمی تهران، ماهیت نظامی داشته است. این چیزی است که غربی ها، اسراییل و برخی قدرت های عرب منطقه، مدعی شدند؛ اما در نهایت، هیچ سندی دال بر درست بودن شایعه ایران هراسانه ای که پخش کردند نیز ارائه نتوانستند.
کشورهای منطقه، پیش از امضای توافق اتمی از زاویه دیگری به برنامه اتمی ایران به عنوان یک تهدید امنیتی نگاه می کردند. از این نظر که این برنامه اگر از طریق یک توافق جامع اتمی میان ایران و قدرت های جهانی حل و فصل نشود، در نهایت بهانه ای برای شعله ور شدن جنگ بزرگ دیگری در منطقه خواهد شد.
افغانستان نیز به ویژه پس از آنکه میزبان قدرت های غربی به لحاظ نظامی گردید و با عقد پیمان هایی حضور دایمی این قدرت ها در افغانستان محرز شد، همواره با نگرانی به برنامه اتمی ایران و تنش های برآمده از آن نگاه کرده است.
کارشناسان مسایل استراتژیک اعتقاد دارند که همانگونه که امضای توافق هسته ای میان ایران و جهان، اکنون به فرصتی بزرگ و بی مانند برای افغانستان در تمامی عرصه ها بدل شده است، ادامه این برنامه بدون توافق ایران و جهان بر این امر نیز تهدیدی بزرگ و ویرانگر به حساب می آمد.
افغانستان میزبان هزاران نیروی نظامی از کشورهایی است که در صورت عدم امضای توافق هسته ای میان ایران و قدرت های جهانی و اگر تنش های ناشی از ادامه این برنامه در نهایت به جنگ منتهی می شد، به خودی خود ناخواسته به یکی از میدان های نبرد میان ایران و دشمنان مهاجم اش بدل می گشت.
یکی از دلایل اصلی نگرانی و مخالفت همیشگی ایرانی ها با امضای پیمان های راهبردی و امنیتی میان افغانستان و قدرت های غربی که نتیجه آن حضور نظامی درازمدت این کشورها در افغانستان است نیز ناشی از همین نگاه آینده نگرانه بوده است.
مقام های پیشین و کنونی افغانستان بارها در دیدار خود با مقامات ایرانی، به آنها اطمینان داده اند که خاک ما هیچگاه برای حمله به کشورهای همسایه و منطقه، مورد استفاده هیچ قدرت خارجی قرار نخواهد گرفت؛ اما فراموش نکنیم که در صورت وقوع جنگی به بزرگی جنگ ایران و جهان، دیگر این قول و قرارها پایدار و پابرجا نمی مانند. این چیزی است که هم افغان ها می دانند، هم ایرانی ها و هم دوستان و دشمنان این دو.
در جنگی که قرار بر وارد کردن بیشترین ضرر و ضربه به جانب مقابل باشد، نخستین چیزی که در نخستین گام، فرو می ریزد پیمان هایی است که در شرایط صلح برای دوران جنگ، منعقد شده اند. همچنین در صورت بروز هرگونه جنگی، آنچه فراوان فراهم خواهد شد، بهانه برای شکستن پیمان و پشت پا زدن به قول و قرارها است.
با این حساب، اکنون که توافق اتمی میان ایران و قدرت های جهانی امضا شده و تا چند روز دیگر مراحل حقوقی آن کاملا نهایی خواهد شد و گام های اجرایی برداشته می شود، همانطور که تهدیدی بزرگ از سر راه ایران و افغانستان و کل منطقه برداشته شده است، فرصت بزرگی نیز برای همه اطراف این قرارداد و کشورهای منطقه و همسایه از جمله افغانستان به وجود آمده است.
در سایه امتیازاتی که توافق اتمی برای ایران فراهم کرده است، افغانستان نیز می تواند تحت شرایطی تازه، امتیازات جدیدی را برای روابط دو جانبه خود با ایران، به دست آورد و این بسیار مهم است که در یک فضای صلح آمیز و اطمینان بخش، دو کشور همسایه، روابط تاریخی خود را بر مبنای مشترکات دیرینه و پایدار بنا کنند و توسعه دهند.
